برنامه جدید دولت برای کاهش مصرف آب

به گزارش خبرنگار جام‌جم، با این‌که هم‌اکنون فصل بهار تازه آغاز شده و بارندگی در بیشتر مناطق کشور جریان دارد، اما بنا بر اعلام وزارت نیرو تقریبا تمام استان‌های کشور از نظر منابع آبی در وضع بحرانی و فوق‌بحرانی قرار دارد.

بر این اساس با وجود بارش‌های مناسب در روزهای گذشته، حجم آب ورودی به مخازن سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری (مهر 93) تاکنون، 23 درصد در مقایسه با زمان مشابه سال آبی گذشته کاهش یافته است.

این در حالی است که حتی وضع آب در تهران نیز که اخیرا با بارندگی‌های مناسب روبه‌رو بود اکنون بحرانی گزارش شده است. جالب است که پیش از این وضع آب تهران فوق‌بحرانی توصیف شده بود.

در این باره یک مقام مسئول در وزارت نیرو گفت: بارندگی‌های اخیر باعث شد وضع ذخایر آبی تهران از شرایط فوق‌بحرانی خشکسالی به بحرانی بازگردد؛ با وجود این فقط ۴ درصد حجم مخزن سد لار در شرق تهران از آب پر شده است.

به گزارش مهر، خسرو ارتقایی افزود: از ابتدای سال آبی جاری (مهرماه ۹۳) تاکنون افزون‌ بر ۲۲۶ میلی‌متر بارندگی در سطح استان تهران ثبت شده است که در مقایسه با متوسط دوره بلندمدت چهل‌وهفت‌ساله، افزون‌ بر ۱۰ درصد کاهش بارش را شاهد هستیم.

این مقام مسئول در وزارت نیرو اضافه کرد: افزون‌ بر ۱۵۰ میلیون مترمکعب حجم مرده سدهای زیرپوشش است و همواره باید این عدد از حجم ذخایر آبی کسر شود و آنچه را قابل استفاده است موردنظر قرار داد؛ پس مقدار مفید آب ذخیره‌ شده در سدهای پنج‌گانه استان تهران، هم‌اکنون حدود ۲۷۰ میلیون مترمکعب است.

با این حال، باز هم مدیریت مصرف آب و ترغیب شهروندان به صرفه‌جویی در دستور کار جدی قرار می‌گیرد.

با این حال نگاهی به آماری که خود وزارت نیرو منشر کرده نشان می‌دهد روش‌هایی که این وزارتخانه برای مدیریت مصرف آب در پیش گرفته بیشتر در حد تبلیغات و دعوت مردم به صرفه‌جویی بوده و اقدام عملی کمتری در این خصوص انجام شده است.

به عنوان نمونه حمیدرضا تشیعی، معاون نظارت بر بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور اظهار کرده که مردم در برابر تبلیغات پرحجم و گسترده کاهش مصرف آب، از 20 درصد کاهش مصرفی که از آنان تقاضا شده بود فقط 2 درصد را محقق کردند.

یکی از ابزارهای موثری که می‌تواند به طور عملی به مدیریت مصرف آب کمک کند، فراگیر کردن ابزارهای هوشمند کاهنده مصرف آب است.

همان گونه که لامپ‌های کم‌مصرف توانست در کنار اصلاح نسبی قیمت برق، مصرف برق را در منازل کاهش داده و طوری فراگیر شود که استفاده از لامپ‌های پرمصرف تا حد زیادی در منازل ایرانیان فراموش شود بنابراین به نظر می‌رسد وزارت نیرو باید چنین کاری را برای ابزار کاهنده مصرف آب نیز انجام دهد، اما به گفته کارشناسان، قیمت این ابزارها هنوز به قدری بالاست که خانواده‌ها نه توان هزینه کردن برای آن را دارند و نه اصولا عزمی برای این کار هست. بالا بودن قیمت باعث شده است بسیاری از شهروندان اصولا اطلاعی نیز از وجود این ابزارها نداشته باشند.

بر این اساس هم‌اکنون هر قطعه از وسایل کاهنده مصرف آب بین 75 تا 110 هزار تومان قیمت دارد که روشن است تهیه آن برای بسیاری از خانواده‌ها مقدور نیست یا برای بسیاری از خانوارها نیز در سبد هزینه‌شان توجیه اقتصادی ندارد.

این در حالی است که وزارت نیرو باید به هر ترتیب از تولید کارخانه‌ای این تجهیزات حمایت مالی و مقرراتی به عمل آورد یا به هر ترتیب طوری مدیریت کند که هزینه نهایی تهیه این تجهیزات برای خانوارها کاهش یابد.

ابوالفضل صابر، واردکننده و توزیع‌کننده محصولات کاهنده مصرف آب در این‌باره به خبرنگار جام‌جم گفت: بیشتر این ابزارها در واقع سرشیرهایی است که به روش‌های مختلف کار می‌کند؛ مثلا برخی از آنها آب را با هوا از شیر خارج می‌کند که این امر باعث می‌شود هم فشار آب بیشتر شده و هم آب کمتری خارج و مصرف شود.

برخی دیگر نیز دارای چشم الکترونیک است و وقتی دست را زیر شیر آب می‌گیرید، آب خارج و وقتی دست را از محدوده چشم الکترونیک بیرون می‌آورید، آب قطع می‌شود بنابراین اگر این تجهیزات به خانوارها شناسانده شده و قیمت آن کاهش یابد، گام خوبی در صرفه‌جویی مصرف آب برداشته می‌شود.

وی افزود: اما اکنون دستگاه‌های کاهنده مصرف آب فراگیر نیست و برخی شهروندان اصولا از این موضوع خبر ندارند.

وی اظهار کرد: از طرف دیگر این سر‌شیرها فقط برای منازل مناسب است و در مکان‌های عمومی به دلیل این‌که دارای قیمت بالایی است و براحتی باز می‌شود و قابل سرقت است، مشاهده و استفاده نمی‌شود.

صابر درباره مصرف آب با استفاده از این دستگاه‌ها گفت: با استفاده از این دستگاه‌ها تا 70 درصد در مصرف آب صرفه‌جویی می‌شود که بسیار در مشکل بی‌آبی کمک خواهد کرد.

وی درباره ارائه یارانه توسط وزارت نیرو برای عرضه دستگاه‌های کاهنده مصرف آب اظهار بی‌اطلاعی کرد و افزود: از سوی وزارت نیرو هیچ اقدامی برای واردات این محصولات یا کمک به کاهش قیمت تمام شده آن برای مردم انجام نشده است.

صابر اظهار کرد: اکنون مدل‌های چینی این محصولات هم وارد بازار شده که با نمونه اصلی بسیار متفاوت است و خریداران باید در هنگام خرید به این موضوع توجه کنند.

این چنین است که اگر برنامه‌هایی نظیر حمایت از فراگیر شدن ابزارهای کاهنده مصرف آب و اقدام قاطع علیه مشترکان پرمصرف به دستور کار فرهنگ‌سازی وزارت نیرو اضافه شود، قطعا کمک بزرگی به تاثیر بیشتر این اقدامات خواهد شد.

پول ابزارهای کاهنده را قسطی می‌گیریم

در این باره معاون نظارت بر بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور گفت: نصب پرلاتور کاهنده در سردوش و روشویی، دست‌کم 30 درصد مصرف آب بخش خانگی را کاهش می‌دهد.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو، حمیدرضا تشیعی با بیان این‌که اولویت نخست بخش بهره‌برداری در سال 94، رویکردهای جدید در مدیریت تقاضا و مصرف آب است، اظهار کرد: در سال‌جاری تمام تلاش خود را برای فراهم‌سازی ابزارهای لازم و جدید در بخش عرضه و تقاضا برای کنترل مصرف آب به کار خواهیم گرفت.

وی افزود: در بخش عرضه، اولویت ما سرعت بخشیدن به طرح‌های تله‌متری و سامانه‌های هوشمند شبکه توزیع است که همزمان با مدیریت فشار شبکه‌های توزیع بتوانیم مدیریت دقیق‌تری روی تولید داشته باشیم و تقاضا را مدیریت کنیم.

تشیعی ادامه داد: هم‌اکنون این برنامه در استان‌هایی مانند اصفهان، خوزستان و بخش‌هایی از تهران و مشهد انجام شده است و تلاش خواهیم کرد در سایر استان‌های کشور نیز این برنامه عملیاتی شود.

معاون نظارت بر بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور با اشاره به برنامه‌های بخش مصرف نیز گفت: یکی از برنامه‌های مهم، تشویق مشترکان به نصب تجهیزات کاهنده مصرف با بهره‌گیری از توانمندی بخش خصوصی است تا بتوانیم در بخش خانگی نصب تجهیزات کاهنده را انجام دهیم.

وی ادامه داد: نصب سردوش و پرلاتور کاهنده در روشویی در اولویت قرار دارد و در صورت امکان تامین پرلاتور کاهنده برای نصب در ظرفشویی و دستشویی منازل و تامین فلاش‌تانک کاهنده نیز انجام خواهد شد؛ این تجهیزات در چند دسته تقسیم‌بندی شده است که بنابر سطح درآمد مردم و متناسب با شرایط اقتصادی مشترکان قسط‌‌بندی خواهد شد.

معاون نظارت بر بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور درباره شرایط واگذاری این تجهیزات به مردم، گفت: در مناطقی که مشترکان از تمکن مالی برخوردار هستند، نصب شیرهای اهرمی و الکترونیک کاهنده در دستور کار است و در سایر مناطق، از نصب پرلاتور در روشویی و ظرفشویی استفاده خواهد شد.

به‌گفته وی، هزینه‌ نصب این کاهنده‌ها حدود صد هزار تومان است که پس از آماده شدن برنامه اجرایی و ابلاغ آن به شرکت‌های آب و فاضلاب طی یک سال در قبوض آب تقسیط خواهد شد.

الگوی اقتصادی آب را اصلاح کنید

در کنار این، برخی مقامات وزارت نیرو معتقدند اصلاح الگوی قیمتی آب کمک موثری به صرفه‌جویی آن خواهد کرد. به گفته آنان، آب در کشور آن قدر ارزان است که خیلی از مردم به آن به عنوان مایه حیات نمی‌نگرند.

در این باره علی‌اصغر قانع، معاون برنامه‌ریزی و توسعه شرکت مهندسی آبفای کشور با اشاره به این‌که فاصله تعرفه تکلیفی آب با قیمت تمام شده باید به حداقل برسد، گفت: براساس پیش‌بینی دولت مقرر بود که در بودجه سال 1394 تعدیل تعرفه توسط شوراهای اسلامی شهر صورت گیرد، اما با تصویب بودجه در نهایت این اقدام به شورای اقتصاد محول شد و امیدواریم در سال 1394 فاصله‌ قیمت تمام شده و فروش به حداقل برسد. وی به افزایش عوارض فروش آب شهری به ازای هر مترمکعب از ده تومان به 15 تومان اشاره کرد و گفت: این تعدیل عوارض تاثیری بر درآمد صنعت آب ندارد و با این مبلغ اتفاق مهمی در بخش روستاها نمی‌افتد.

قانع با اشاره به متوسط قیمت تمام شده هزار تومانی به ازای هر مترمکعب آب شرب گفت: اکنون 300 تومان گرفته می‌شود که به عبارتی دیگر می‌توان گفت هر لیتر آب را سه ریال می‌فروشیم. وی درباره امکان تعدیل تعرفه آب در سال جاری اظهار کرد: تاکنون پیش‌بینی خاصی در این زمینه صورت نگرفته است. فقط عوارض هر مترمکعب آب در شهرها از 10 تومان به 15 تومان افزایش یافته است، اما با توجه به این‌که درآمد حاصل از این عوارض 39 میلیارد تومان است در مقابل نیاز 4700 میلیارد تومانی 924 مجتمع آبرسانی روستایی خیلی تاثیر‌گذار نخواهد بود.