موزه های تهران را بشناسیم+ مجموعه عکس

کلان شهر تهران، تاریخ ها، در دل خود جا داده است. تاریخ هنر، تاریخ سیاست، تاریخ فن آوری، تاریخ حیات وحش، تاریخ معماری و ... .

حدود 40 موزه در تهران با موضوع های مختلف وجود دارد. هستند بسیاری از ساکنان تهرانی که موزه یی در کنار گوش خود و در محله ی زندگی شان وجود دارد اما یا اطلاعی از آن یا فرصت کافی برای بازدید ندارند.

روزهای تعطیل نوروز بهترین فرصت برای بازدید از موزه های تهران است. شهروندانی که به سفر نرفته اند یا پذیرای میهمانانی از سایر استان های کشور و حتی دیگر کشورها هستند، می توانند، یک یا چند روز خود را به بازدید از موزه ها اختصاص دهند. در این صورت در کنار تفریح های مختلف، تجربه ی تازه یی برای میهمانان خود فراهم می کنند.

می گویند تاریخ آینه ی عبرت است. دیدار از موزه های مختلف علاوه بر افزایش آگاهی از تاریخ گذشته ی ایران در حوزه های گوناگون، حال و هوای انسان را به نوعی تغییر می دهد. در موزه ها، واژه ی «تغییر» را به واقع می توان لمس کرد و در گذر زمان تامل کرد. بازدید از موزه این نکته را یادآوری می کند که ما نیز تاریخی هستیم برای آیندگان.

این گزارش به معرفی چند موزه در تهران می پردازد.

*** مجموعه سعدآباد

تهران در زمان های نه چندان دور به یاری طبیعت و باغ های انبوه و زیبای خود به شهری خوش آب و هوا برای ییلاق شاهان و سران حکومت های قاجار و پهلوی تبدیل شده بود.

مجموعه ی کاخ های سعدآباد که در کوهپایه های توچال و دره ی سرسبز دربند واقع شده است، یکی از بزرگترین موزه های تهران به شمار می رود که رضاشاه پس از حکمرانی، محل استقرار شاه را از کاخ گلستان به آن جا منتقل کرد. پیش از وی این منطقه برای سکونت تابستانی شاهان قاجار استفاده می شد و در زمان پهلوی اول به اقامتگاه تابستانی اختصاص یافت.

18 بنای کوچک و بزرگ در میان درختان کهن سپیدار و سرو پنهان شده اند. ارتفاع بلند درختان و تنه های قطور آن ها یادآور گذر سال ها است که با 12 قنات موجود در مجموعه ی سعدآباد سیراب می شوند.

کاخ های سفید، شمس، غلامرضا و ملکه ی مادر، همگی بر اساس معماری ایرانی بنا شده اند و در زمان حاضر قابل بازدید برای عموم هستند.

افزون بر کاخ ها، تاسیسات دیگری همچون سالن های مرغداری، گاوداری، گلخانه های گوناگون، استخرها و زمین های ورزشی مختلف در این مجموعه ی 110 هکتاری وجود دارند.

باغ سعدآباد از سوی «رضا شریعت زاده گیلانی» معروف به «حاج آقا رضا رفیع» یکی از رجال سیاسی دوره ی قاجار و پهلوی و دوست رضا شاه خریداری شد. وی در خاطرات خود می نویسد: «من سعدآباد را از ابوالفتح سردار اعظم- پسر بانو عظمی خواهر ظلل السلطان به مبلغ چهارصد هزارتومان با مهر حاج آقا نورا… و کلباسی برای رضاخان سردار سپه خریداری کردم. سعدآباد که من آن موقع خریداری کردم به این بزرگی نبود و وسعت آن هشت هزار متر کنار رودخانه با عمارت حالیه ملکه مادر بود. تپه علی خان والی را از پدر سرتیپ والی به مبلغ هفت هزار تومان خریداری نمودم و این تپه همان تپه ای است که کاخ شهوند را رضا خان بر روی آن بنا کرد و مادر شاهپور عبدالرضا(عصمت دولتشاهی)در آن کاخ می نشست.»

*** موزه ملی مطبوعات

موزه ی ملی مطبوعات برای آن دسته از فعالان عرصه رسانه های دیداری، شنیداری و مکتوب، مکان جذابی است. علافه مندان به عرصه ی خبر و نشریات می توانند تاریخ مطبوعات ایران را در این موزه تماشا کنند. افزون بر آن ابراز و دستگاه های چاپ و عکاسی که مربوط به دوران پیش از ورود فن آوری است را می توان در این موزه مشاهده کرد.

موزه ی مطبوعات در چهارراه مولوی واقع شده است. با بازدید از این موزه می توانید قدیمی ترین دستگاه چاپ، مربوط به دهه ی 1290 خورشیدی را ببینید. اولین روزنامه ی چاپی ایران با نام «کاغذ اخبار» در اردیبهشت ماه سال 1216 منتشر شد. پس از آن نیز روزنامه های دیگری به چاپ رسیدند تا اینکه «عباس میرزای نایب السلطنه» در زمان «فتحعلی شاه قاجار» صنعت چاپ را بر اساس چاپ سربی به طوری رسمی پایه گذاری کرد.

علاقه مندان می توانند افزون بر بازدید از نسخه های قدیمی روزنامه های منتشر شده در سال های گذشته، اسناد را برای مطالعه و پژوهش در اختیار گیرند.

در این موزه آثاری از روزنامه های «کیهان»، «اطلاعات»، کتابخانه ی ملی و گنجینه ی شخصی اشخاص وجود دارد.

*** موزه پست و تلگراف

همه ی ما کارتون «پَت پست چی» را به یاد داریم؛ فردی که با هر سختی و مشقتی نامه های ارسالی را به مردم می رساند. اسم پست که به میان می آید، ناخودآگاه شخصیت پت پستچی با آن عینک ته استکانی اش جلوی چشم می آید.

موزه ی پست و تلگراف تهران، در خیابان امام خمینی (ره) و سردر باغ ملی واقع شده است. اگر در آن حوالی زندگی می کنید و زمان فراغتی دارید، حتما به این موزه سر بزنید. در این موزه نمونه های قدیمی ارسال مرسولات پستی، چاپاری تلفن های اولیه، تلگرام های مورس، تمبر و دیگر ابزار ارتباطات و مخابرات از کبوتر نامه رسان تا ماهواره های جدید که تنها با امواج نامه های الکترونیکی را ارسال می کنند، قابل مشاهده است.

این موزه با توجه به سرعت پیشرفت فن آوری و انقلاب در صنعت پست طی دهه های اخیر می تواند به نوبه ی خود جذاب باشد.

موزه ی پست یکی از زیباترین ساختمان های دولتی را به خود اختصاص داده است که حدود 90 سال پیش، هزینه یی 500 هزار تومانی بر روی دست وزرای پست وقت یعنی «صور اسرافیل» و «نظام و الدین حکمت» گذاشتند.

این بنا از سوی «نیکلای مارکوف» در نهایت ظرافت بنا شده است و سبک وی در این معماری تلفیقی از سبک های مدرن، التقاطی، ایرانی و غربی بوده است.

نمونه ی دست خط امام خمینی (ره ) بنیانگذار کبیر جمهوری اسلامی ایران در خصوص ثبت تلفن منزل ایشان به اداره ی تلفن شهرستان قم در سال 1341 یکی از اسناد این موزه است.

*** موزه پول و سکه

عاشقان پول و سکه بشتابند تا ببینند این پول هایی که در زمان حاضر در دست دارند، در زمان قدیم به چه شکلی بوده اند. 2 موزه ی پول و سکه در تهران، تاریخی از اسکناس و ابزاری را روایت می کنند که در قدیم برای مبادلات اقتصادی به کار برده می شد. این مجموعه شامل 750 قطعه اسکناس و هزار و 400 سکه است که به نمایش گذاشته شده است.

پول های موجود در این موزه به 3 بخش ماقبل پول، تاریخ سکه و تاریخ اسکناس تقسیم بندی شده اند.

علاوه بر تاریخِ پول های ایرانی، شما می توانید واحد پولی کشورهای خارجی را نیز مشاهده کنید.

در کنار پول و سکه های قدیمی، بخش هایی مربوط به نمایش پرچم، نقشه و اطلاعات پولی کشورهای مختلف وجود دارد.

موزه ی پول در پارک ارم قرار دارد. قرار گرفتن ساختمان این موزه در پارک ارم فرصت مناسبی را برای آن دسته از افرادی فراهم کرده است که برای تفریح به این پارک می روند.

ناگفته نماند که موزه ی دیگری به نام موزه ی سکه در خیابان امام خمینی (ره) واقع شده است که سکه های دوره های گوناگون از باستان تا عصر حاضر را نمایش می دهد.

علاقه مندان به اشیای باستانی و تاریخی می توانند مسکوکات عصر هخامنشیان و ساسانیان و صفویان را مشاهده کنند.

*** باغ موزه قصر

زندان «قصر» که از زندان های معروف واقع در قلب تهران بود چند سال است که به موزه تبدیل شده است. بازدید از زندان و سلول های تنگ و تاریک اگرچه احساس خوشایندی به همراه ندارد اما تداعی کننده ی برهه های گوناگون تاریخی است که در آن ها انواع شخصیت ها به اتهام های گوناگون زندانی شده اند. منتقدان، مفسدان، شاعران، سیاستمداران، تبهکاران و ... گروه های مختلفی بودند که به فراخور زمان و حکومت های وقت رنگ و روی زندان را دیده و «آب خنک» آن را نوشیده اند.

رواج اصطلاح آب خنک خوردن از این زندان نشات می گیرد زیر زندان قصر دارای چشمه ی آب بسیار خنکی بود و پس از آن که فردی وارد زندان می شد و از این آب خنک می نوشید، به اصطلاح به آب خنک رفته بود.

باغ موزه ی قصر، در ابتدا قصری بود که به دستور فتحعلی شاه قاجار در سال 1177 بنا شد و یکصد و 30 سال بعد از آن، اولین زندان ایران بر روی پایه های قصر قاجار که در اثر سیل مهیبی از بین رفته بود، پا گرفت و در سال 1308 زندان قصر نام گرفت.

این موزه در اتوبان شهید صیاد شیرازی، خروجی خیابان پلیس واقع شده است.

*** کاخ موزه نیاوران

باغ نیاوران در دل خود کاخی 9 هزار متری دارد که بسیاری از شخصیت های تاریخی ایران و خارجی بر پله های آن قدم نهاده اند. این بنا طرحی ایرانی دارد و ساخت آن در سال 1346 پایان یافته است.

کاخ نیاوران در عهد پهلوی با هدف پذیرایی از مهمانان خارجی ساخته شد اما پس از ساخت به محل سکونت محمدرضا شاه و خانواده اش اختصاص یافت.

این کاخ با معماری زیبای خود، تلفیقی از هنر پیش و پس از اسلام است که دارای کاشی کاری و آینه کاری است.

سینمای اختصاصی، اتاق غذاخوری، سالن پذیرایی، اتاق انتظار و راهروهای فرعی و همچنین تالار آبی در همکف ساختمان قرار گرفته اند و در نیم طبقه ی این بنا اتاق کار، اتاق کنفرانس، دفتر منشی «فرح دیبا»، اتاق خواب لیلا و اتاق ندیمه ی وی قرار دارد.

در طبقه ی سوم اتاق خواب واستراحتگاه نیمروزی پهلوی دوم و همچنین اتاق های فرزندان وی و ندیمه هایشان قرار دارد. این فضاها با نقاشی ها و فرش هایی گرانبها و هدایای متعددی از کشورهای مختلف پوشیده شده اند.

کاخ «صاحبقرانیه» نیز از دیگر عمارت های واقع در باغ نیاوران است که به دستور «ناصرالدین شاه قاجار» ساخته شد و به عبارتی حرمسرای شاه محسوب می شد که بعدها بخش هایی از این ساختمان که حرمسرا بود به مذاق مظفرالدین شاه قاجار خوش نیامد و دستور به تخریب آن داد.

در و دیوار این کاخ شاهد امضای فرمان مشروطیت به دست مظفرالدین شاه هستند. همچنین قرار بود مراسم ازدواج محمدرضا پهلوی و فوزیه در صاحبقرانیه برگزار شود که به دلیل سرمای شدید در مکان دیگری برگزار شد.

«کوشک احمدشاهی» نیز دیگر عمارت باغ نیاوران است که احمد شاه برای خواب ییلاقی خود به این محل می رفت. بعدها رضا پهلوی از آن به عنوان محل کار خود استفاده کرد.

**موزه هنرهای معاصر تهران

موزهٔ هنرهای معاصر تهران با الهام از بادگیرهای ایرانی طراحی شده است. در حال حاضر این مؤسسه یکی از واحدهای معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. این موزه در بیرون از ایران با عنوان TMoCA (مخفف انگلیسی نام موزه هنرهای معاصر تهران Tehran Museum of Contemporary Art) شناخته می‌شود.

این موزه شامل جامع‌ترین و مهم‌ترین گنجینه‌های هنر مدرن تا پیش از دههٔ ۸۰ میلادی در خارج از اروپا و آمریکای شمالی است. ارزش آثار موزه در حدود ۲٫۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود. بیشتر این آثار در دههٔ ۱۹۷۰ میلادی خریداری شده‌اند. از جمله آثار موزه می‌توان به کارهای بسیار شاخصی از گوگن، رنوار، پیکاسو، پولاک، وارهول، و جاکومتی اشاره کرد. (ایرنا)