باغ‌های پسته، زغال می شوند + عکس

استان کرمان با وجود خشکسالی پیاپی و قرار گرفتن بر روی کمربند خشک و بارش سالیانه محدود اما یکی از مهمترین استانهای تامین کننده محصولات کشاورزی کشور محسوب می شود و در این میان پسته و خرما و گردو از شاخص های محصولات کشاورزی استان کرمان هستند ولی در خصوص هر یک از این محصولات به سادگی می توان خسارت قابل توجه و خشک شدن سالانه هکتارها مزرعه و باغ کشاورزی را مشاهده کرد.

در این میان محصول پسته که سالانه ۱.۷ میلیارد دلار ارز وارد کشور می کند بیشترین صدمه را دیده است.

سالانه بخش قابل توجهی از باغهای پسته از رده تولید خارج می شوند و درنهایت به کوره های تولید زغال تبدیل می شوند و در زغال فروشی های به فروش می روند.

چاه دریا در دشت رفسنجان خشک شد

بزرگترین پهنه باغ های پسته جهان در دشت های رفسنجان قرار دارند و جالب اینکه بیشترین سطح کاهش آب در همین دشت روی داده است و دشت های رفسنجان هر سال بیشتر به درون زمین فرو می روند نکته جالب اینکه چاه دریا در رفسنجان که بزرگترین منبع آبی شهرستان محسوب می شود نیز کاملا خشک شده است.

نکته قابل توجه اینکه اکثر محصولات کشاورزی تاثیرگذار در زمینه کشاورزی در استان کرمان صادرات محور است و در کشور کمتر مورد استفاده قرار می گیرد و حالا با ادامه این خشکسالی ها کشاورزی متهم ردیف اول هدر رفت آب قرار گرفته است و آمار نیز همین نکته را نشان می دهد در واقع ۹۰ درصد آب کرمان در بخش کشاورزی استفاده می شود اما ۷۵ درصد از این آب به آبیاری سنتی هدر می رود.

این درحالی است که کشاورزی در استان کرمان بر اساس اسناد سند چشم انداز توسعه محور توسعه استان کرمان محسوب می شود و برنامه ریزی های اقتصادی بلند مدت این استان نیز در همین بخش انجام شده است.

اما خشکسالی امان کشاورزان کرمان را بریده است و در کنار کاهش سطح زیر کشت محصولات کشاورزی کیفیت محصولات را نیز کاهش داده است و هزینه های کشاورزی نیز به دلیل کمبود آب افزایش چشمگیر یافته است.

طبق آمار استان کرمان دومین استان از نظر برداشت غیرمجاز آب از چاه های کشاورزی است و با وجود تمام کم آبی ها هزاران حلقه چاه به صورت غیر مجاز شیره جان دشت های کرمان را می مکند.

محمد زنگی آبادی کشاورز پسته کار در استان کرمان گفت: چنین روزگاری را اگر پیش بینی می کردیم از اول از هدر رفت آب جلوگیری می شد زیرا اگر از اول به ما هشدار داده شده بود و جلوی برداشت های آب غیر محاز گرفته می شد این مشکلات پیش نمی آمد.

وی افزود: حالا برای آبیاری مزارع مجبوریم از مکانهای دیگر با تانکر آب بیاوریم و اکثر چاههای کشاورزی خشک شده است.

عمق چاه ۱۳ متری به ۱۳۷ متر رسیده است

این کشاورز با یادآوری دوران پر آبی در دشت های کرمان گفت: روزگاری در محل چاه کنونی تنها با کندن ۱۳ متر به آب می رسیدیم اما حالا عمق چاه به ۱۳۷ متر رسیده و در اکثر مواقع سال نیز آب ندارد.

زنگی آبادی افزود: برخی از چاهها عمق شان به بالای ۲۰۰ متر رسیده است و کار مردم به جای کشاورزی به جابجا کردن چاهها و کف شکنی تبدیل شده است.

علی حسینی نسب نیز گفت: مجبوریم برای اینکه کشاورزی صرفه داشته باشد برخی باغهای میوه را خشک کنیم مثلا دیگر کسی به کشت انار و میوه های درخت سیاه روی نمی آورد و ترجیح می دهند این باغها خشک شود اما باغهای پسته بماند.

وی افزود: کشت سیفی جات و گندم نیز در برخی از باغهای متوقف شده و مردم حتی باغهای پسته کم بهره را نیز خشک می کنند و به جای آن باغهای پسته پر ثمر را آبیاری می کنند.

این کشاورز گفت: آب به قدری شور شده که نمی توان به آن لب زد و برای تامین آب از آب فاضلاب کرمان و کیلومترها آن سو تر استفاده می کنیم و آب را به باغها می آوریم که هزینه هنگفتی دارد.

وی افزود: برداشت آب از چاههای منطقه بسیار بالا است بطوری که تقریبا هر ۵۰۰ متر یک تلنبه آب در بروی باغهای پسته حفر شده و اگر آبی هم باشد به سرعت تمام می شود.

حسینی نسب از کاهش چشمگیر سطح برداشت محصول پسته خبر داد و افزود: قبلا از هر هکتار هفت تن برداشت می شد اما حالا یه ۱.۵ تا دو تن رسیده است و عملا وضعیت هر سال بدتر می شود و اگر این گونه پیش رود به زودی باغی برای کشاورزی باقی نمی ماند.

این کشاورز افزود: میزان شوری آب در برخی مناطق به حدی است که استفاده از روشهای مکانیزه غیر ممکن شده است و علیرغم تسهیلات آبیاری مکانیزه یا اینکه آبی برای آبیاری نیست و یا اینقدر شور است که نمی توان در این سیستمها از آب استفاده کرد.

میزان بارندگی در اکثر شهرهای استان در مقایسه با سال گذشته منفی است

عباس سعیدی که مدیریت جهاد کشاورزی استان کرمان را به عهده دارد نیز از کاهش قابل توجه بارندگی در سال جاری در کرمان خبر داد و افزود: طبق آمار در بسیاری از شهر استان کرمان میزان بارش در مقایسه با سال قبل در همین زمان منفی است.

وی گفت: نمی توان نسبت به وضعیت آبی سال آینده خوش بین بود اما باید تمام سعی خود را در زمینه آبیاری مکانیزه و مصرف بهینه آب انجام دهیم با این وجود هنوز امیدواریم طی روزهای آینده در کرمان باران ببارد تا شاید بتوان وضعیت را کمی بهتر تخمین زد و خوش بین تر بود.

سعیدی افزود: ما تسهیلات خوبی به کشاورزان برای آبیاری مکانیزه می دهیم و کار ارائه این تسهیلات را نیز آسان کرده ایم در واقع حدود ۸۵ درصد تسهیلات کاملا بلاعوض است و ۱۵ درصد نیز در قالب وام در اختیار کشاورزی قرار می گیرد و که در نهایت به کاهش مصرف آب و افزایش تولید محصول در مزارعی که از این روشها استفاده کرده اند منجر شده است.

افزایش سطح کشت توصیه نمی شود

مدیر جهاد کشاورزی استان کرمان گفت: در چنین شرایطی ما توسعه سطح زیر کشت را در اکثر شهرستان های کرمان توصیه نمی کنیم و تنها در فهرج، ریگان و بخشی از بم که آب همچنان در دسترس است افزایش سطح زیر کشت را داریم و به آنها هم توصیه می کنیم از آبیاری مکانیزه استفاده کنند.

سعیدی افزود: در دشتهای رفسنجان، کرمان، زرند، سیرجان، انار و حتی شهرستان ارزوئیه که گمان می رفت مشکل آب نخواهد داشت با کمبود شدید آب مواجه هستیم و تنها راهکاری که به کشاوران توصیه می کنیم استفاده بهینه از آب است هر چند مشکلاتی از جمله خرده مالکی نیز در این زمینه وجود دارد طبق آمار سطح متوسط مالکیت سطح زیر کشت در کرمان دو تا ۲.۵ هکتار است اما توصیه می کنیم کشاورزان آبیاری مکانیزه در این زمینها را نیز به صورت جمعی انجام دهند.

وی گفت: وضعیت طوری شده که حتی آبیاری بارانی را نیز به دلیل تبخیر و هدر رفت آب سفارش نمی کنیم و از کشاورزان می خواهیم از روشهایی استفاده کنند که آب کمتری استفاده می شود.

سعیدی افزود: اعتبار قابل توجهی را نیز به بخش لوله گذاری آب از تلنبه تا مزرعه اختصاص داده ایم و اعتباری را نیز به کانال کشی اختصاص داده ایم و ۱۲ هزار و ۵۰۰ هکتار زمین کشاورزی نیز با توجه بی نظیر دولت در سال جاری به آبیاری مکانیزه مجهز کرده ایم در حالیکه در حال حاضر تنها ۵۰ هزار هکتار از مزارع کرمان زیر این نوع آبیاری است و در سال آینده نیز سعی ما این است که اختصاص اعتباری مناسبی در این خصوص داشته باشیم این درحالی است که هم اکنون ۱۵۰ هزار هکتاز مزرعه و ۴۵۰ هزار هکتار باغ کشاورزی در استان کرمان وجود دارد.(مهر)