گردنه طول​کش لرستان، تانکرهای سوخت را می​بلعد

امیررضا محمدی‌نژاد، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان پلدختر در گفت‌وگو با مهر افزود: این تانکر از خرم‌آباد به سمت پلدختر در حرکت بود که حوالی زورانتل در منطقه تلمبه‌خانه نفت افرینه واژگون و راننده آن نیز مجروح و به بیمارستان امام خمینی(ره) پلدختر انتقال داده شد.

به گفته وی، بر اثر این واژگونی مقادیر زیادی از این محموله به رودخانه فصلی وارد شد و احتمال می‌رود با وقوع نخستین بارندگی در منطقه، مواد گازوئیلی وارد رودخانه کشکان شود.

محدوده پلدختر در استان لرستان از طبیعت و محیط زیست بکر با گونه‌های جانوری و گیاهی منحصربه‌فردی برخوردار است. این منطقه در عین حال محل تردد انواع خودروهای سنگین حامل مواد سوختی نیز هست، به طوری که روزانه بیش از 2000 تریلر در جاده‌های این منطقه تردد و مواد نفتی و سوختی را از جنوب کشور به استان‌های مرکزی و شمالی و از عراق به بندر امام منتقل می‌کنند و تقریبا هر هفته یکی از این تانکرهای حامل سوخت نیز در منطقه واژگون شده و خسارات زیادی را به طبیعت لرستان وارد می‌کند.

کارشناس منابع طبیعی و محیط زیست لرستان با اشاره به این‌که اغلب این حوادث در جاده پلدختر- خرم‌آباد رخ می‌دهد، درباره دلیل واژگونی خودروهای حمل سوخت به جام‌جم می‌گوید: جاده خرم‌آباد - پلدختر، جاده‌ای فرسوده با قدمت حدود 90 سال است که در حاشیه رودخانه کشکان کشیده شده و بسیار پرپیچ و خم و خطرناک و تردد در آن سخت است. به‌همین‌دلیل خودروهای حامل مواد سوختی که دارای نقص فنی بوده یا رانندگان آنها دچار خواب‌آلودگی می‌شوند، معمولا در این محور تصادف کرده یا واژگون می‌شوند. عباس طرهانی با اشاره به این‌که لرستان دارای آزادراه خرم‌آباد ـ پل زال است که خودروهای سنگین حامل سوخت می‌توانند براحتی از آن تردد کنند، می‌افزاید: اما رانندگان این وسایل به دلایلی همچون وجود عوارض سنگین در این آزادراه تمایلی به عبور و مرور از آن ندارند و ترجیح می‌دهند از همان جاده قدیم (خرم‌آباد - پلدختر) استفاده کنند. سبک‌تر شدن بار ترافیکی جاده قدیمی از زمان افتتاح آزادراه و وجود استراحتگاه‌های متعدد بین‌راهی در جاده قدیمی، از دیگر عواملی است که رانندگان را برای عبور از این محور سوق داده است. ضمن این‌که معمولا رانندگان خودروهایی که دارای نقص فنی یا نقص مدارک است نیز به دلیل نظارت‌های کمتر در جاده قدیمی، از این جاده استفاده می‌کنند.

وی با اشاره به این‌که توجه وزارت راه و شهرسازی به آزادراه خرم‌آباد ـ پل زال، موجب شده به جاده قدیمی و بهسازی و مباحث امنیتی آن کمتر توجه شود، یادآور می‌شود که روزانه بیش از هزار تردد در این محور انجام و هر هفته یک‌یا چند دستگاه واژگون می‌شود که فقط برخی از آنها رسانه‌ای می‌شود. این در حالی است که خط لوله انتقال سوخت از جنوب به داخل کشور نیز از لرستان و منطقه پلدختر عبور می‌کند که خط لوله‌ای فرسوده و زنگ زده است و نشتی‌های زیادی دارد. علاوه بر این، خط راه‌آهن جنوب به شمال نیز از این استان عبور می‌کند که حدود یک ماه پیش برخی از واگن‌های یکی از قطارهای این مسیر که حاوی سوخت بود، در شهرستان دورود و نزدیکی رود سزار واژگون شد و به تلفات چند صد هزار آبزی این رودخانه و آلودگی شدید خاک منطقه منجر شد.

طرهانی فرسودگی خطوط ریلی را دلیل این حادثه عنوان می‌کند و می‌گوید: واژگونی واگن‌های قطار و خودروهای سنگین حمل مواد سوختی و نشت مواد از لوله‌های فرسوده خطوط نفت تاکنون خسارات زیاد و غیرقابل جبرانی را به محیط زیست این استان وارد کرده و این در حالی است که هنوز هیچ چاره‌ای برای آن اندیشیده نشده است. این فعال محیط زیست و منابع طبیعی کشور تاکید می‌کند که بهترین راهکار برای جلوگیری از خسارات بیشتر ناشی از واژگونی تانکرهای حامل مواد سوختی به طبیعت استان، مجبور کردن آنها به تردد از مسیر آزادراه خرم‌آباد ـ پل زال است که این مهم باید از سوی راه و شهرسازی استان و دیگر دستگاه‌های مربوط انجام شود.

آلودگی اراضی پلدختر

در همین حال رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان پلدختر نیز با بیان این‌که پلدختر بهترین طبیعت استان به لحاظ تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری را دارد، به جام‌جم می‌گوید: اما متاسفانه این طبیعت اکنون بسرعت در حال نابودی است و تقریبا دیگر هیچ خاک سالمی برای این منطقه باقی نمانده است و گونه‌های گیاهی و جانوری آن نیز تحت تاثیر این آلودگی‌ها در حال نابودی است.

امیررضا محمدی‌نژاد با اشاره به این‌که دو محور پلدختر ـ کوهدشت و پلدخترـ خرم‌آباد در این منطقه وجود دارد که اولی محل تردد کامیون‌های حمل سوخت عراقی از سمت غرب به سوی بندر امام در جنوب کشور است و دومی محل تردد کامیون‌های سوخت جنوب به شمال و مرکز کشور، می‌افزاید: بیشتر واژگونی تانکرها در محور پلدخترـ کوهدشت و به دلیل خواب‌آلودگی رانندگان و نقص فنی خودروها رخ می‌دهد.

به گفته وی، این مسیر دارای «گردنه طول کش» به طول سه کیلومتر است که از شیب تندی برخوردار است و از یک سمت به کوه و از سمت دیگر به دره منتهی می‌شود و خودروهای دارای نقص فنی هنگام عبور از این سراشیبی به دلیل پرهیز از سقوط در دره، به کوه می‌زنند و واژگون می‌شوند.

رئیس اداره محیط زیست پلدختر یادآور می‌شود: مهم‌ترین مشکلی که در مواجهه با واژگونی این خودروها وجود دارد، این است که این وسایل بیمه محیط زیست ندارند و درصورت وقوع حادثه و خسارت به طبیعت معلوم نیست باید سراغ چه‌کسی رفت، راننده یا صاحب خودرو و به همین دلیل تاکنون نتوانسته‌ایم خسارتی بابت این حوادث دریافت کنیم. محمدی‌نژاد درخصوص راهکار محیط زیست برای جلوگیری از ادامه وقوع چنین حوادثی در این منطقه می‌گوید: تعریض و نصب سرعتگیر در محور کوهدشت - پلدختر که از ابتدای سال تاکنون حدود ده واژگونی خودروی حمل سوخت در آن گزارش شده و همچنین اجباری کردن رانندگان به استراحت بین‌راهی برای پرهیز از خواب‌آلودگی دو راهکار پیشنهادی و درخواست محیط زیست از اداره راه و شهرسازی و پلیس استان است که به این ادارات ارائه شده و منتظر جواب آنها هستیم.

وی با بیان این‌که خودروهای حامل سوختی که از این محور و از کشور عراق وارد استان و پلدختر می‌شود، مشکل بزرگ دیگری را نیز برای این شهرستان ایجاد کرده است، می‌افزاید: رانندگان این تانکرهای آلوده به مواد نفتی، خودروی خود را برای شست‌وشو به داخل پلدختر می‌آورند و به همین دلیل اکنون حدود 150 تا 200 کارواش در شهر کوچک پلدختر راه‌اندازی شده است که این کارواش‌ها روزانه به شست و شوی ده‌ها و صدها خودروی آلوده پرداخته و علاوه بر هدر رفت آب فراوان با توجه به بحران آب در کشور، آب‌های آلوده به مواد نفتی را روانه منابع آب زیرزمینی و اراضی کشاورزی می‌کنند که تبعات آن بزودی پدیدار خواهد شد.

این مسئول همچنین با اشاره به واژگونی دو تانکر دیگر در محور پلدخترـ کوهدشت طی هفته گذشته که یکی حاوی 23هزار لیتر ماده اولیه روغن‌های ماشین و دیگری حامل 24هزار لیتر سوخت مازوت بود، تاکید می‌کند: اکنون خاک این منطقه به حدی آلوده است که با اولین بارندگی، مواد نفتی زیادی به سوی رودخانه کشکان سرازیر شده، آن را آلوده کرده و موجب ضایعه جبران‌ناپدیزی برای آبزیان این رودخانه مهم کشور می‌شود.

فاطمه مرادزاده / گروه ایران