ماجراجوییهای علمی

انسان‌های منجمد در انتظار حیات دوباره

در میان افراد ماجراجو گروهی یافت می‌شوند که در پروژه انجماد زیستی شرکت می‌کنند. واقعیت این است که اکنون روشی برای بازگشت آنها به حیات وجود ندارد و این افراد فقط امیدوارند در آینده علم به اندازه‌ای پیشرفت کند که بتواند آنها را به زندگی بازگرداند. سرما زیستی یا Cryonics دانشی نوبنیاد است.

کد خبر: ۷۶۳۸۳۲

در این روش پس از ایست قلبی دمای بدن انسان تاحدی کاهش پیدا می‌کند که به بافت‌های بدن آسیبی نرسد تا احتمالا بتوان در چند صد سال آینده فرد منجمد شده را دوباره زنده کرد. بیش از 120 نفر ماجراجو در بانک انجماد زیستی منجمد شده‌اند و این در حالی است که 1005 نفر دیگر در فهرست انتظار برای تجربه انجماد زیستی هستند. تد ویلیامز، قهرمان مشهور بیسبال از جمله افرادی است که انجماد زیستی را تجربه کرده است. بتازگی سه دانشمند از دانشگاه آکسفورد درخواست خود را برای انجماد زیستی مطرح کرده‌اند. در این روش پروتیئن‌ها و سلول‌های بدن در دمای 196 درجه سانتی‌گراد زیر صفر منجمد می‌شود. برای انجماد بدن از نیتروژن مایع استفاده می‌شود. به این ترتیب پس از انجماد پروتئین‌ها و اندام‌های بدن حفظ شده و فاسد نخواهد شد. هزینه انجماد بدن حدود 150 هزار دلار (حدود 517 میلیون تومان) اعلام شده است.

از تخیل تا واقعیت

سرما زیستی تلاشی است برای نجات جان انسان‌ها در دماهای بسیار پایین. در این روش می‌توان انسان‌ها را به کمک روش‌های نوین پزشکی برای چندین دهه یا حتی قرن‌ها در شرایط ثابت نگهداری کرد به این امید که این افراد در آینده با استفاده از فناوری‌های جدیدی که در حوزه پزشکی به آن دست می‌یابند سلامت از دست رفته خویش را بازیافته و بار دیگر زندگی زمینی را از سر گیرند.

وقتی از سرما زیستی صحبت می‌شود نخستین چیزی که به ذهن می‌رسد داستان‌های علمی ـ تخیلی است. این فرآیند بر مبنای علوم مدرن و امروزی بنا نهاده شده است. شاید بتوان گفت در حقیقت سرما زیستی فرآیندی در مرحله آزمایشی است و ممکن است شما از جمله افرادی باشید که هرگز حاضر نشوید در این آزمایش مشارکت داشته باشید.

در این فرآیند سه حقیقت وجود دارد که هنوز بشر درباره آن به شناخت کافی دست نیافته است. یکی از این حقایق این است که می‌توان در شرایطی که ساختار اولیه موجودات زنده حفظ شود زندگی را در یک بازه زمانی متوقف ساخته و دوباره آن را از سر گرفت. جنین انسان به طور معمول در دمایی که حیات از دیدگاه علم شیمی متوقف شده است در شرایط آزمایشگاهی نگهداری می‌شود. حتی انسان‌های بزرگسال هم از سرمایی که تا یک ساعت موجب ایجاد اختلال در عملکرد قلب، مغز و دیگر ارگان‌های بدن آنها می‌شود جان سالم به در برده‌اند. این تجربه‌ها در حوزه زیست‌شناسی به ما می‌آموزد که زندگی موجودات زنده تابع ساختار خاصی از مواد است. اگر ساختار و ویژگی‌های شیمیایی سلول‌ها بخوبی حفظ شود می‌توان زندگی را متوقف کرد و دوباره آن را از سر گرفت. حقیقت دیگر این است که با افزودن غلظت بالایی از مواد شیمیایی به سلول‌ها می‌توان امکانی را ایجاد کرد تا بافت‌های زنده در دماهای پایین بدون ایجاد بلورهای یخی بتدریج خنک و منجمد شود. در فرآیندی که تحت عنوان «انجماد شیشه‌ای» از آن نام برده می‌شود سلول‌ها در دمای 120 درجه سانتی‌گراد زیر سفر بدون ایجاد بلورهای یخی منجمد می‌شود. اکنون این امکان وجود دارد که بتوان اندام‌هایی به بزرگی مغز انسان را بدون ایجاد هر گونه تغییر در ساختار آن به روش انجماد شیشه‌ای منجمد کرد. حقیقت سومی که در این زمینه مطرح شده این است که می‌توان روش‌های اصلاح ساختار اندام‌های بدن در سطح مولکولی را پیش‌بینی کرد.

فناوری نانو به عنوان علم جدیدی که روز به روز در حال پیشرفت و توسعه است در نهایت به ساخت دستگاه‌هایی منجر می‌شود که از قابلیت ترمیم و نوسازی بافت در سطحی گسترده و به عبارتی ترمیم سلول‌های تشکیل‌دهنده یک مولکول زیستی به طور همزمان برخوردار است. به این ترتیب می‌توان گفت نانو در حوزه پزشکی آینده می‌تواند به لحاظ تئوری هر فردی را که تحت شرایط کنترل شده ساختار مغزی اولیه او و به عبارتی حافظه‌اش دست‌نخورده باقی‌مانده به زندگی دوباره بازگرداند.

اگر بقای ساختار بدن موجودات زنده به معنی بقای فرد باشد، اگر سرما بتواند ساختار تشکیل‌دهنده بدن موجودات را در شرایط مطمئنی نگهداری کند و اگر فناوری‌های قابل پیش‌بینی بتواند هر گونه صدمه‌ای که در روند سرما زیستی ایجاد می‌شود جبران کند، می‌توان به این نتیجه رسید که سرما زیستی می‌تواند آینده روشنی پیش‌رو داشته باشد. اگرچه امروزه نمی‌توان این موضوع را اثبات کرد. این یک توجیه علمی برای سرما زیستی است. توجیهی که با هر پیشرفت جدیدی در زمینه فناوری‌های کاربردی در زمینه حفظ و نگهداری انسان‌ها در شرایط کنترل‌شده قوی‌تر می‌شود.

پیشگیری از مرگ

زمانی که شیمی زندگی به گونه‌ای دچار اختلال می‌شود که بدن دیگر قادر به انجام فعالیت‌های عادی و روزمره نیست مرگ اتفاق می‌افتد، اما این طور نیست که وقتی به هر علتی جریان زندگی بشر مسدود شود مرگ اتفاق بیفتد. در چنین شرایطی امکان نجات انسان و بازگشت او به زندگی وجود دارد. با استفاده از فناوری پزشکی می‌توان بعضی اختلالات شیمیایی ایجاد شده را برطرف کرد. برای مثال یکصد سال پیش ایست قلبی غیرقابل بازگشت بود و زمانی که ضربان قلب متوقف می‌شد هیچ راهی برای بازگشت مجدد به زندگی وجود نداشت. امروزه اعتقاد بر این است که مرگ 4 تا 6 دقیقه بعد از ایست قلبی اتفاق می‌افتد. زیرا پس از گذشت این دوره زمانی راهی برای نجات مغز وجود نخواهد داشت. این در حالی است که حتی اگر بیش از ده دقیقه از زمان ایست قلبی گذشته باشد با استفاده از روش‌های درمانی تجربی جدیدتر می‌توان بدون این که مغز دچار آسیب‌دیدگی شود فرد را از خطر مرگ نجات داد. شاید فناوری‌های آینده در حوزه درمان بتواند مرزهای احیا را به مدت زمانی بیش از 60 دقیقه افزایش دهد و به این ترتیب باورهای امروز بشر را درباره مرگ متحول کند.

در نهایت مرگ واقعی زمانی رخ می‌دهد که ساختار سلولی و شیمیایی به اندازه‌ای دچار اختلال شده باشد که با استفاده از هیچ فناوری نتوان آن را به شرایط اولیه بازگرداند. این معیار اطلاعات نظری درباره مرگ است. البته تغییرات و پیشرفت‌های ایجاد شده در حوزه فناوری می‌تواند این دیدگاه را تغییر داده و در نهایت به ارائه تعریف جدیدی از مرگ منجر شود. اگرچه از نبود علائم حیاتی به عنوان مرگ نام برده می‌شود، اما در حقیقت این مرگ واقعی نیست.

هدف از سرمازیستی جلوگیری از مرگ یا به عبارتی به تعویق انداختن مرگ به روش حفظ ساختار سلولی به گونه‌ای است که امکان بازیابی حافظه و حفظ ویژگی‌های شخصیتی انسانی با استفاده از فناوری‌های قابل پیش‌بینی وجود داشته باشد. اگر امکان بازگشت افراد پس از سرمازیستی وجود داشته باشد به این معنی است که این افراد اساسا نمرده‌اند.

از سال 1967 که بحث سرمازیستی برای نخستین بار مطرح شد، بیش از یکصد نفر سرمازیستی را تجربه کرده‌اند. موسسات متعددی به این حوزه قدم گذاشته‌اند. الکور(Alcor) یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های فعال در این زمینه است که به اتکای فناوری‌های پیشرفته و راهکارهای درمانی حمایتی در این حوزه فعالیت می‌کند. در این سازمان فرآیند انجماد زیستی در بهترین شرایط لحظاتی بعد از ایست قلبی آغاز می‌شود. گردش خون و تنفس به روش مصنوعی حفظ می‌شود و به منظور محافظت از مغز در برابر کمبود اکسیژن داروهایی تجویز می‌شود. خنک‌سازی به سرعت آغاز می‌شود. این فرآیند در ادامه از مغز محافظت می‌کند. هدف این است که بتوان در این فرآیند تاحد امکان مغز را براساس معیارهای امروزی زنده نگه داشت. امکان واکنش سریع همیشه وجود ندارد، اما این از ایده‌آل‌های این موسسه است و در بسیاری از موارد الکور توانسته است به این هدف دست پیدا کند.

این سازمان 14 سال پیش به موفقیت‌هایی در زمینه حفاظت از اندام دست یافته بود که امکان انجماد اندام‌ها را بدون ایجاد بلورهای یخی امکان‌پذیر می‌سازد. به این روش می‌توان اساس فیزیکی ذهن انسان را برای یک دوره نامحدود ثابت نگه داشت. در این فرآیند ترکیبی از مواد شیمیایی، جایگزین بخشی از آب موجود در سلول‌ها شده و به این ترتیب از ایجاد بلورهای یخی در سلول جلوگیری می‌شود. الکور قصد دارد در آینده قدم فراتر از این محدوده گذاشته و تبلور شیشه‌ای را نه‌تنها برای مغز بلکه برای همه بدن انسان امکان‌پذیر سازد.