وحشت در‌آسمان، بوسه بر زمین

کاپیتان هژیر ساربان جزو معدود افرادی است که با تمام وسایل پروازی ازجمله پاراگلایدر، پاراموتور، کایت، کایت موتور‌دار، گلایدر، گلایدر موتور‌دار، هواپیمای فوق‌سبک، سبک و جت پرواز را تجربه کرده است. او در این گفت‌وگو از لحظات سخت پرواز می‌گوید.

دی‌ماه سال قبل پروازی از مشهد به بغداد داشتیم که قرار بود بعد از آن بلافاصله به اصفهان بیاییم و دوباره به نجف برگردیم و باردیگر از نجف به مشهد برویم. پرواز اول را به بغداد بی‌مشکل انجام دادیم و از این شهر به سمت اصفهان پرواز کردیم. نزدیک مرز ایران هوا صاف و آفتابی بود، اما یک‌باره وارد توده‌ای ناشناخته شدیم و هواپیما شروع به لرزش کرد. تکان‌ها در عرض 10 ثانیه به حدی رسید که اتوپایلوت از کار افتاد و مجبور شدیم هواپیما را دستی کنترل کنیم. کنترل هواپیما به ‌طور کامل از دست ما خارج شده بود و به چپ و راست منحرف می‌شد. گاهی دریچه موتور باز و بسته می‌شد و هواپیما اوج می‌گرفت یا دقایقی بعد ارتفاع کم می‌کرد.

برای تکان‌های شدید هواپیما دستور‌العمل‌های خاصی داریم که همه آنها ازجمله دستی ‌کردن دسته موتور یا تعیین سوخت‌رسانی را انجام دادم تا از این هوا خارج شویم. سه‎دقیقه‌ای از این وضع گذشت که تصمیم گرفتم اوج بگیرم شاید در عرض‌های بالاتر هوا صاف باشد، چراکه هیچ گزارشی مبنی بر خرابی هوا وجود نداشت.

در زمان اوج‌گیری یک لحظه بال هواپیما را دیدم که تکان‌های شدیدی می‌خورد با وجود این‌ که اعتماد داشتم هواپیما برای این شرایط خوب طراحی شده است، اما این‌قدر وضع نگران‌کننده بود که یک لحظه گفتم بال هواپیما الان شکسته و کنده می‌شود. هر لحظه آماده هر اتفاقی بودم، اما با رسیدن به ارتفاع 35هزار‌پایی هوا صاف شد و از این توده خارج شدیم.

هیچ‌گاه یادم نمی‌رود وقتی در فرودگاه اصفهان فرود آمدیم، خیلی از مسافران گریه کردند و هنگام پیاده شدن وقتی پایشان به زمین می‌رسید، خم شده و زمین را می‌بوسیدند و از این‌ که سالم به مقصد رسیده‌اند، خوشحال بودند. برای من تجربه نگران‌کننده و ترسناکی بود، اما خوشبختانه بخوبی به پایان رسید.

بازنشدن چرخ هواپیما

یکی از مشکلاتی که ممکن است در پرواز به وجود آید بازنشدن چرخ هواپیماست. 4 ماه قبل پروازی از تهران به دوسلدورف آلمان داشتیم و هنگام فرود متوجه شدم چرخ هواپیما باز نمی‌شود. آن روز در فرودگاه باران می‌بارید و نکته‌ای که باید بگویم این است که باند فرود در کشورهای اروپایی برعکس ایران کوتاه است. به‌علت تحریم و بردن سوخت اضافه مجبور بودیم با حداکثر وزن پرواز کنیم. آن زمان وزن هواپیما 123تن بود. وقتی چرخ‌ها باز نشد، متوجه شدم لوله‌های روغن هیدرولیک ترکیده است.

به‌همین‌دلیل از دستورالعمل هواپیما استفاده کردم و چرخ را با استفاده از دسته‌ای که در کابین بود به صورت دستی باز کردم. وقتی دسته را به‌صورت عمودی چرخاندم دریچه باز و چرخ‌ها آماده نشستن شد. هنگامی‌که در فرودگاه نشستیم پس از 10 ساعت تاخیر با رفع عیب و تعویض قطعه، هواپیما آماده پرواز شد.

مهم، آرامش مسافران است

برخی مشکلات در پرواز نیازی به اطلاع‌رسانی به مسافران ندارد و فقط سرمهماندار را در جریان مشکل قرار می‌دهیم، اما در برخی موارد نیاز است که مسافران در جریان قرار گیرند. در یکی از پروازهایی که از تهران به کوالالامپور داشتیم پس از بلند‌شدن، چرخ هواپیما جمع نشد. تمام کارهایی که در دستورالعمل‌های پرواز داشتیم را انجام دادم باز هم چرخ‌ها جمع نشد، به ‌همین ‌دلیل با توجه به این‌ که وزن نشستن با برخاستن متفاوت است و ما نیز 25 تن اضافه‌وزن داشتیم، ساعتی را در بالای فرودگاه پرواز کردیم تا وزن هواپیما برابر استاندارد فرود شود. سپس در فرودگاه فرود آمده و پس از رفع نقص دوباره پرواز کردیم. این ‌گونه موضوعات که منجر به لغو پرواز می‌شود باید به اطلاع مسافران برسد.