روزی که نیل از خون مصریان سرخ شد

این سریال که امروز در زمره پرمخاطب‌ترین سریال‌های خارجی رسانه ملی قرار گرفته، سال 2012 به کارگردانی شوقی الماجری و با بازی برخی از ستاره‌های سینما و تلویزیون مصر از جمله لیلی علوی و شریف سلامت ساخته و در ماه رمضان همزمان در مصر و چند کشور عربی دیگر از جمله سوریه روی آنتن رفته است.

7 میلیون دلار هزینه ساخت یک سریال

صنعت سریال‌سازی در مصر یکی از مهم‌ترین دستاوردهای فرهنگی ـ ‌صنعتی این کشور از گذشته تا حال بوده است. با وجود آن‌که شاید سریال‌ها و آثار نمایشی مصری در حد بهترین آثار نمایشی جهان نبوده! اما در میان کشورهای عربی آثار نمایشی مصری اولین انتخاب مخاطبان عرب به شمار می‌آید. فرقی نمی‌کند که این کشور عربی در آسیا یا آفریقا باشد، بیشتر شبکه‌های رسمی و محلی عربی در کشورهای مختلف سریال‌ها و آثار نمایشی مصر را روی آنتن می‌برند و از این منظر می‌توان مصر را مرکز هنرنمایشی کشورهای عربی قلمداد کرد که این برخاسته از تاریخ و فرهنگ غنی این کشور است. این سریال ماه رمضان سال 2012 در کشور مصر و همزمان چند کشور عربی با نام اصلی «نابلئون و المحروسه» روی آنتن شبکه‌های تلویزیونی رفت که در آن فرانسویان برای تسخیر و استعمار مصر به این کشور حمله کردند و حتی شهرهای زیادی از جمله بولاق را ویران کردند. مجاهدت مردم مصر در برابر یکی از بزرگ‌ترین قدرت‌های نظامی جهان در انتهای قرن هجدهم و ابتدای قرن نوزدهم برای دفاع از استقلال و آزادی بی‌شک یکی از نقاط مهم تاریخ این کشور به شمار می‌آید.

با وجود این سریال «نیل در خون» یکی از پرهزینه‌ترین سریال‌های مصری نیز به شمار می‌رود که با هزینه‌ای نزدیک به هفت میلیون دلار و حضور جمعی از بهترین عوامل تولید سریال ساخته شده است.

چهره متفاوت ناپلئون

آنچه امروز از ناپلئون در ذهن مردم ثبت کرده‌اند، قهرمان ملی کشور فرانسه نه فقط به عنوان یک فاتح، بلکه به عنوان نماد دانایی و خرد است. اما در رابطه با کشور مصر و در تاریخ این چهره متفاوتی از ناپلئون بناپارت قهرمان ملی فرانسویان نقش بسته است. ناپلئون با هدف قطع ارتباط راه بریتانیا به هندوستان و با تصور یک پیروزی آسان به مصر حمله کرد، اما هرچه زمان گذشت بیشتر متوجه دشواری‌های کارش شد. حضور ناپلئون در مصر سه سال طول کشید و عاقبت شکست خورده به فرانسه بازگشت و در سال 1805 تاجگذاری کرد.

البته ناپلئون با شعار نجات مردم بومی از فقر و بی‌عدالتی به مصر لشکر کشید، اما آنچه امروز در تاریخ به‌عنوان دلایل اصلی این حمله خونین ثبت شده این است که ثروت انبوه مصر اصلی‌ترین دلیل حضور فرانسویان در این کشور بوده است. ثروتی که پس از حضور ناپلئون صرف هزینه لشکر‌کشی و تجهیزات نظامی برای مقابله دریایی با بریتانیا شد آن هم در روزگاری که مردم مصر روزهای سختی را در فقر و بیماری شدید می‌گذراندند. عاقبت اما انقلاب در مصر شکل گرفت و با مقاومت شدید فرانسویان مواجه شد و نیل از خون مبارزان مصری سرخ شد.

انقلاب مصر

سریال نیل در خون در دوران بعد از انقلاب مصر و سقوط حسنی مبارک ساخته شد و روی آنتن رفت و با استقبال ویژه‌ای از سوی مخاطبان و البته منتقدان مصری مواجه شد. نکته جالب دیگر این‌که پخش این سریال همزمان با رقابت‌های انتخاباتی فرانسه در سال 2012 اتفاق افتاد و این باعث شد تا روابط و زدو‌بندهای احزاب در این کشور برای مخاطبان مصری بسیار شبیه اتفاقاتی باشد که در سریال نیل در خون رخ می‌دهد. نمایش خونریزی و شقاوت ناپلئون و لشکریانش در این سریال مانند شوکی برای فرانسوی‌هایی بود که خود را خالق رنسانس در مصر می‌دانستند آن هم در حالی که در زمان مبارک ـ دیکتاتور سابق مصر ـ چنین ذهنیتی حتی به جامعه، مردم و تاریخ مصر نیز القا شده بود.

اما یکی دیگر از نکاتی که می‌توان به آن اشاره کرد همزمانی تقریبی پخش این سریال با انقلاب مصر و سرنگونی حسنی مبارک است. پخش سریالی خوش ساخت با حضور جمعی از ستاره‌های تلویزیونی و پرطرفدار آثار عربی با مضمون انقلاب و مبارزه با استعمار و دیکتاتوری باعث شد تا مردم مصر که هنوز اولین سال‌های پس از انقلاب را می‌گذرانند بشدت با آن ارتباط برقرار کنند. موضوع قابل توجه اینجاست که این سریال همزمان در کشور سوریه نیز پخش شد و آن هم در زمانی که فرانسوی‌ها با حضور در این کشور سعی در سرنگونی حکومت مرکزی بشار اسد داشتند. تمام اینها باعث شده تا نیل در خون یا همان نابلئون و المحروسه امروز یکی از پرطرفدارترین سریال‌های دنیای عرب به شمار رود.

عوامل سریال

شوقی الماجری، کارگردان پنجاه و پنج ساله سریال نیل در خون اهل کشور تونس است که سریال‌های زیادی را تا امروز برای شبکه‌های مختلف عربی از جمله شبکه تلویزیونی سوریه، شبکه العربیه و العالمیه ساخته است. اما سرشناس‌ترین ستاره سریال نیل در‌خون‌لیلی علوی بازیگر سرشناس مصری است. او در رابطه با نقش نفیسه بیضاء که در این سریال بازی کرده می‌گوید: «این درست که نقش تقریبا کوتاهی در این سریال دارم، اما آنچه من در این سال‌ها آموخته‌ام این است که بیش از طول نقش، این کیفیت نقشی است که باید برایم اهمیت داشته باشد.» این اولین نقش تاریخی است که لیلی علوی در کارنامه بازیگری‌اش ثبت کرده و البته خودش از این بابت خوشحال است: «نقشی مهم و بسیار دوست‌داشتنی است.» او درباره آنچه باعث شده که با وجود کوتاهی نسبی نقش نفیسه بیضاء بازی در این سریال را بپذیرد، می‌گوید: «این سریال در ماه رمضان روی آنتن می‌رفت و موضوع آن در رابطه با یکی از اتفاقات ملت مصر بود، بنابراین فکر کردم این سریال می‌تواند پیامش را بخوبی به مخاطبان منتقل کند و این یکی از مهم‌ترین دلایل من برای پذیرش نقش بود. شریف سلامه دیگر بازیگر سرشناس مصری است که در این سریال در نقش علی ایفای نقش کرده است. در این سریال مجموعه‌ای از بازیگران خارجی و بخصوص فرانسوی ایفای نقش کرده‌اند که از جمله آنها می‌توان به گرگوری کالین بازیگر نقش ناپلئون اشاره کرد.

قاب کوچک (ضمیمه شنبه روزنامه جام جم)