پای دولت الکترونیک به روستاها نرسید

طرح دولت الکترونیک با هدف ارائه خدمات به شهروندان با هزینه کمتر، سرعت بیشتر و کیفیت مطلوب‌تر 12 سال پیش پایه‌گذاری شد. هدف این طرح از یک سو توسعه کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در میان کارکنان دولت و دستیابی به دولت الکترونیک و از سوی دیگر پرورش عموم جامعه برای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی روزمره بود.

در طول این سال‌ها طرح‌های بسیاری برای پیاده‌سازی دولت الکترونیک در ایران همچون انتخاب استان کرمان به‌عنوان استان پایلوت تصویب و مقرر شد که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ظرف مدت پنج سال این طرح ملی را با اعتباری تا سقف صد میلیارد تومان در استان کرمان اجرا کند، اما این طرح به سرانجام نرسید. در این میان هر چند شرکت مخابرات کرمان معتقد است تمامی زیرساخت‌های مورد نیاز این طرح را فراهم کرده است، اما جهانگیر اسدی، مدیرکل دفتر فناوری اطلاعات و امنیت استانداری کرمان در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: اعتبار صد میلیارد تومانی که برای اجرای پایلوت دولت الکترونیک در استان کرمان در نظر گرفته شده بود، تخصیص نیافت، به همین دلیل این طرح به سرانجام نرسید.

وی با اشاره به تشکیل کارگروه دولت الکترونیک استان کرمان، از طرح تأسیس شهرک ICT استان خبر می‌دهد و می‌افزاید: این شهرک باید با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی احداث شود و بخش دولتی آماده همه‌گونه همکاری است.

استان زنجان نیز یکی از استان‌هایی است که پس از کرمان به عنوان پایلوت دولت الکترونیک انتخاب شد. البته این استان به نسبت کرمان وضع بهتری دارد، زیرا به گفته پریسا فتحعلی‌بیگلو، مدیرکل دفتر فناوری اطلاعات استانداری زنجان، اکنون ۴۵۱ خدمت در دفاتر پیشخوان دولت در زنجان ارائه می‌شود و 80 دستگاه اجرایی در شهرستان‌هایی همچون ابهر، سلطانیه، خرمدره و طارم به شبکه دولت الکترونیک متصل است.

استان کهگیلویه و بویراحمد هم در میان استان‌های کشور از کمترین میزان برخورداری از خدمات دولت الکترونیک برخوردار است، به‌طوری که گفته می‌شود نه‌تنها از متوسط کشور، بلکه از برخی استان‌های کوچک همجوار نیز بسیار عقب است و اکنون در برخی ادارات این استان اتوماسیون اداری که کمترین خدمت دولت الکترونیک است، راه‌اندازی نشده است.

استاندار کهگیلویه و بویراحمد در این باره به ایرنا می‌گوید: از 400 نوع خدمتی که دولت الکترونیک می‌تواند به مردم ارائه دهد، در کهگیلویه و بویراحمد کمتر از 40 خدمت با این فرآیند ارائه می‌شود.سیدموسی خادمی می‌افزاید: کاهش رفت آمدها و ترافیک، کاهش زمان و هزینه‌ها و مدیریت سرمایه و نیروی انسانی از مزایای دیگر توسعه دولت الکترونیک است که مردم کهگیلویه و بویراحمد از آن بی بهره هستند.مدیرکل اداره ارتباطات و فناوری اطلاعات کهگیلویه و بویراحمد نیز درباره مزایای این طرح در صورت اجرای آن می‌گوید: توسعه دولت الکترونیک از دغدغه‌های اصلی دولت بوده و آثار متعددی شامل کاهش فساد اداری، خدمات‌رسانی مطلوب‌تر به مردم و کاهش مراجعات آنان به نهادهای دولتی دارد.سیدیاسر حسن‌پور می‌افزاید: اکنون بسیاری از زیرساخت‌های لازم از جمله فیبرنوری برای توسعه دولت الکترونیک در کهگیلویه و بویراحمد فراهم نیست و دلیل آن نیز این است که هنوز اهمیت و ضرورت دولت الکترونیک برای عده‌ای از مسئولان اجرایی استان به‌طور مطلوب تبیین نشده است.

کمبود زیرساخت‌ها در مناطق محروم

طبق آمارهای ارائه شده در حالی اکنون حدود 42 درصد از مردم به اینترنت دسترسی دارند که تا پایان برنامه پنجم توسعه باید 60 درصد خانوارهای ایرانی به شبکه ملی اطلاعات دسترسی داشته باشند. این در حالی است که اکنون در بسیاری از نقاط دور و محروم مردم برای انجام برخی کارها همچون ثبت‌نام یارانه مجبورند به نقاط دیگر سفر کنند.

از سوی دیگر سازمان‌هایی مانند وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تعاون روستایی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت آموزش و پرورش و سایر نهادهای دولتی که خدمات مختلفی را به روستاییان ارائه می‌دهند با بهره‌گیری از دفاتر خدمات فناوری ارتباطات و فناوری اطلاعات روستایی می‌توانند خدمات خود را به‌صورت الکترونیک به روستاییان عرضه کنند که در این صورت بسیاری از مشکلات روستاییان مانند تردد به شهرها برای استفاده از خدمات دولتی رفع خواهد شد. چندی پیش سیدابوالفضل رضوی، معاون توسعه روستایی و مناطق محروم معاون اول رئیس‌جمهور در حالی از برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای راه‌اندازی اینترنت پرسرعت در تمام روستاهای بالای 20 خانوار کشور خبر داد که به گفته وی، اینترنت پرسرعت یکی از منابع معرفی تولیدات روستاها محسوب می‌شود و نباید روستانشینان از آن محروم باشند. رئیس کمیته ارتباطات و فناوری اطلاعات مجلس شورای اسلامی نیز از محرومیت بیش از 759 روستای کشور از داشتن فناوری ارتباطات خبر می‌دهد که در اغلب آنها جمعیتی بالغ بر 3000 نفر زندگی می‌کنند.علی سبحانی‌فر در گفت‌وگو با فارس تاکید می‌کند که متأسفانه این عقب‌ماندگی بر روستاهای کشور تأثیر گذاشته است، به طوری که برخی روستاها از داشتن اینترنت ADSL نیز محرومند.

وزیر ارتباطات نیز در این زمینه یادآور می‌شود: اکنون حدود 8000 روستا به اینترنت دسترسی دارند که این رقم تا پایان امسال به حدود 13 هزار روستا خواهد رسید.

در همین حال، معاون پژوهشی دانشکده برق دانشگاه علم و صنعت ایران، مهم‌ترین محدودیت‌هایی را که مانع توسعه دولت الکترونیک می‌شود مشکل پهنای باند، گرانی اینترنت و مطلوب نبودن سطح سواد دیجیتال عموم مردم می‌داند و می‌گوید: دسترسی شهروندان ما به اینترنت به صورت فوق‌العاده پایین و غیرقابل قبول است و ما باید در شبکه ملی اطلاعات و شبکه ملی اینترنت پهنای باند قابل قبول به شهروندان ارائه دهیم و اگر قرار است پهنای باند به شهروندان ندهیم، بهتر است به فکر دولت الکترونیک نباشیم.

علی‌اکبر جلالی با بیان این‌که بخش خصوصی و دانشگاه‌ها تلاش و اقدامات عملی زیادی را در بحث دولت الکترونیک شروع کرده‌اند، تصریح می‌کند: توسعه شهرهای الکترونیک یکی از این اقدامات است و از پنج سال پیش حداقل هر شهر ایران دارای یک سایت شهر الکترونیک شده است؛ به عنوان مثال در استان گلستان که تمام شهرهای آن الکترونیک است، جمعی از جوانان در قالب یک شرکت دانش‌بنیان خدمات الکترونیک آن را به‌روزرسانی کرده و توسعه می‌دهند، اما مسئولان سازمان فناوری اطلاعات ایران در حالی که از این مساله آگاه هستند و به صورت شفاهی آن را تائید می‌کنند، در عمل هیچ گونه حمایتی نمی‌کنند و علاقه‌مند هستند پروژه‌های خود را اجرا کنند. جلالی با انتقاد از نحوه ارائه خدمات الکترونیک توسط برخی دستگاه‌ها یادآور می‌شود: اکنون هر دستگاهی خدمات خاص خود را توسط پرتالش ارائه می‌دهد و ما آن دولت یکپارچه الکترونیک را نداریم؛ در صورتی که بخواهیم دولت الکترونیک را به صورت واقعی پیاده‌سازی کنیم، باید از تجربه دیگر کشورهای دنیا همچون سنگاپور بهره ببریم.

حکمت قاسم‌خانی ‌/‌ جام جم