روابط مبهم ارتش پاکستان و طالبان

رابطه تاریخی و واقعی میان ارتش پاکستان، سرویس اطلاعات داخلی این کشور و نیروهای طالبان، ممکن است بخوبی توضیح دهد که چرا این درگیری و جنگ خشونت‌آمیز در این کشور به وجود آمده است. باید به این نکته توجه کرد که هرچه جنگ بین ارتش و شبه نظامیان در وزیرستان خشونت بیشتری به خود بگیرد، واکنش و پاسخ این گروه‌های مسلح بمراتب وحشیانه‌تر خواهد بود.

بنابراین هنگامی که رفتارهای خشن نیروهای ارتش پاکستان علیه طالبان در رسانه‌ها و محافل خبری این کشور پخش شد، بسیاری منتظر پاسخ انتقامی این گروه تروریستی بودند. براساس گزارش‌های مطرح شده در رسانه‌های پاکستانی، نیروهای ارتش، اعضای طالبان را در زندان‌ها اعدام کرده سپس جنازه آنها را در کنار جاده انداخته تا خوراک حیوانات شود. کودکان افسران نظامی که در مدرسه ارتش و در خیابان منتهی به دانشکده افسری ادواردز در پیشاور درس می‌خوانند، راحت‌ترین و مشخص‌ترین هدف برای انتقامگیری بودند.

برای سال‌های متمادی سرویس اطلاعات داخلی و ارتش پاکستان اقدام به سرمایه‌گذاری و تجهیز نیروهای جهادی و طالبان در افغانستان کردند. همین چند ماه پیش رسانه‌های خبری گزارش دادند عربستان سعودی اقدام به خرید تسلیحات از پاکستان کرده تا آنها را برای شورشیان تحت حمایتش در سوریه بفرستد. پاکستان برای مدتی طولانی به عنوان مسیری بود که از طریق آن آمریکا و متحدان عربش برای نیروهای ضد شوروی در افغانستان تسلیحات می‌فرستادند؛ این مسیر همچنان برای حمایت از طالبان مورد استفاده قرار گرفت حتی پس از آن که آمریکا متوجه شد دوستان قبلی‌اش به تروریست‌های درجه یک همچون اسامه بن لادن تبدیل شده‌‌اند. ترکیه نیز امروز در حال انجام همین بازی در سوریه است.

دیوید گاسلینگز که تا پیش از بازگشت به انگلیس در سال 2010 مدیر دانشکده ادواردز بود، عقیده دارد در حالی که افراد ارتش پاکستان ممکن است آرزوی انجام یک حرکت انتقامی را داشته باشند، اما این احتمال نیز وجود دارد که آنها شدت اقدامات خود در وزیرستان را کاهش دهند. وی افزود: واکنش طالبان به حملات ارتش همیشه با بمبگذاری‌هایی در سوات و وزیرستان همراه بوده است. ارتش پاکستان به دلیل این‌گونه اقدامات بسیار عصبانی است. حمله به شهروندان عادی می‌تواند تاثیر فراوانی روی مردم بگذارد. در واقع مردم اهدافی در دسترس‌تر هستند. ارتش می‌خواهد عصبانی باشد، اما شاهد روابط نزدیک میان سرویس اطلاعات داخلی، ارتش و طالبان هستیم.»

مقامات پاکستان سال‌هاست بر این موضوع اصرار دارند که طرفداران طالبان در میان ارتش و نیروهای امنیتی از کار برکنار شده‌اند و بقیه نیروها دقیقا همان راهکاری را در پیش گرفته اند که آمریکایی‌ها از آن به عنوان «جنگ علیه تروریسم» یاد می‌کنند، اما در مناطق مرزی افغانستان و پاکستان تنفر زیادی نسبت به حملات آمریکایی‌ها به وجود آمده زیرا این حملات که همیشه موفقیت‌آمیز نیست، جان صدها شهروند بی‌گناه را گرفته است. پیروزی احتمالی عمران خان در عرصه سیاسی پاکستان با تکیه فراوان وی بر موضوع حملات پهپادها در مناطق مرزی، نشان‌دهنده خشم و انزجار عمومی نسبت به این حملات است.

حال اگر نیروهای امنیتی پاکستان، طالبان را به عنوان دشمن اصلی خود در نظر بگیرند، با این حال دوست دارند با هرگونه تلاش هند برای کم‌کردن تاثیر پاکستان در افغانستان مقابله کنند؛ به همین دلیل مقامات افغان دائما بر این ادعا تاکید می‌کنند که پاکستان در ادامه مقابله با دولت طرفدار آمریکا در کابل، به نیروهای طالبان کمک می‌کنند. ارتش پاکستان از طالبان تنفر دارد، اما به حضور آنها نیز نیازمند است؛ این معادله فوق‌العاده خطرناک آینده پاکستان را ترسیم می‌کند.

این تصور تا حدودی درست است که طالبان با علم به زمان خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، حال دوست دارد قدرت خود در پاکستان را افزایش دهد.

رابرت فیسک ‌/‌ مترجم: حسین خلیلی