چشم این چشمه به مسئولان است

شاید برای بسیاری باورکردنی نباشد آب کانی بِل که پس از خروج از دهانه چشمه بلافاصله به رودخانه پرآب سیروان می‌ریزد، براساس تحقیقات صورت گرفته با حجم خروجی سالانه 150 میلیون مترمکعب و متوسط آبدهی 4000 لیتر در ثانیه (در سال‌های پرباران) به دلیل کیفیت بسیار بالا بدون تصفیه قابل شرب بوده و قادر به تامین نیاز بیش از دو میلیون نفر است و ارزش آب صادراتی این چشمه در بازارهای جهانی نیز حدود 200 دلار برای هر بشکه است، اکنون نیز این چشمه آب شرب شهر نودشه از توابع استان کرمانشاه و همچنین سه کارخانه آب معدنی منطقه را تامین می‌کند.

اما متاسفانه این روزها حیات کانی بل که می‌توان از ظرفیت آن برای رفع مشکل کم‌آبی مناطق غربی کشور بهره جست با خطر جدی مواجه است، زیرا با اتمام و آبگیری سد و نیروگاه برق آبی داریان که تنها با فاصله چند کیلومتر از محل قرارگیری کانی بِل در حال احداث است، این چشمه پرآب در زیر ستونی از آب به ارتفاع بیش از صد متر مدفون می‌شود.

البته در چند ماه گذشته کارگروه نجات‌بخشی کانی بل، فعالان زیست‌محیطی استان‌های کردستان و کرمانشاه در کنار نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی به همراه استاندار کردستان مکاتبات متعددی با مسئولان اجرایی ارشد دولت ازجمله وزیر نیرو، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور برای به تاخیرانداختن عملیات آبگیری سد داریان انجام داده‌اند و براساس گفت‌و‌گوهای اولیه قبل از ساخت سد داریان نیز مجری طرح سد و نیروگاه داریان متعهد به نجات چشمه بِل قبل از آبگیری سد شده است، اما آنچه حداقل این روزها به ظاهر مشاهده می‌شود، بی‌توجهی به تعهدات و انفعال در نجات این چشمه از سوی مسئولان کشوری است؛ البته تعهداتی که مجری طرح بارها روی اجرای دقیق آنها تاکید کرده است ولی اعضای کارگروه نجات‌بخشی چشمه که محوریت هماهنگی‌ها برای نجات کانی بل را به عهده دارند، اجرای آنها را نه‌تنها امکان‌ناپذیر، بلکه موجب نابودی کامل چشمه می‌دانند.

آنچه اکنون مهم است، تلاش برای جلوگیری از نابودی چشمه به هر نحو ممکن و تبدیل نشدن سرنوشت کانی بل به سرنوشت دریاچه ارومیه است. بنابراین ضرورت دارد از یک سو اعضای کارگروه نجات‌بخشی چشمه بل و دیگر مسئولان محلی راهکار مدبرانه‌ای که نجات چشمه همزمان با احداث سد داریان را شامل شود در دستور کار قرار دهند و در نظر داشته باشند توقف احداث سد و نیروگاه برق آبی عظیمی چون داریان که از یک سو چندین سال است برای احداث آن وقت و هزینه‌های میلیاردی صرف شده و در مراحل پایانی کار و نزدیک به آبگیری است و طرحی مهم برای مهار آب رودخانه مرزی سیروان نیز هست عملا امکان‌پذیر به نظر نمی‌رسد و از سوی دیگر مسئولان ارشد کشور و مجری طرح نیز این مهم را از یاد نبرند که کانی بل تنها یک چشمه آب معدنی صرف نیست، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و اجتماعی منطقه تاریخی اورامانات و مورد احترام مردم این خطه از کشور است و باید با اتخاذ راهکاری که مورد قبول و تائید مسئولان منطقه و فعالان زیست محیطی است، ضمن نجات این چشمه از خسارت‌های مادی و معنوی ناشی از احداث سد و نیروگاه داریان در منطقه جلوگیری کنند، زیرا در غیر این صورت کانی بل نیز به سرنوشتی نظیر دریاچه ارومیه دچار شده و آن زمان نیز پشیمانی دیگر سودی نخواهد داشت.

سعید کریمی ‌‌/‌‌ جام‌جم