آینده خودروهای هوشمند و مستقل

درواقع اگر به مقایسه بسیاری از مدل‌های خودروهای فعلی با خودروهای 30 یا 40 سال قبل بپردازیم، می‌بینیم تنها برخی ویژگی‌های مکانیکی یا الکتریکی آنها بهبود یافته است و خبر چندانی از به‌کارگیری فناوری دیجیتال، بهره گیری از بانک‌های داده یا اتصال به شبکه‌های اطلاعاتی نیست.

با این حال به نظر می‌رسد این روند در حال تغییر است. اقبال غول‌های صنعت خودروسازی به فناوری دیجیتال از یک سو و نیز توجه برخی بزرگان دنیای دیجیتال نظیر گوگل به خودروسازی سبب شده شتاب اولیه‌ای برای ساخت خودروهای هوشمند ایجاد شود و حتی امیدهایی جدی برای ساخت خودروهای بدون نیاز به راننده شکل بگیرد. شاید تاکنون چیزهای مختلفی درباره کارکردهای خودروهای هوشمند خوانده باشید. برای نمونه توانایی تشخیص موانع یا عابر پیاده، امکان حرکت بین خطوط و شناسایی موانع در هوای مه‌آلود با استفاده از رادار‌های ویژه برخی توانمندی‌های خودروهای هوشمند است، اما این همه ماجرا نیست و مدیریت درون خودرو نیز از مهم‌ترین توانایی‌های خودروهای هوشمند البته در آینده‌ای نزدیک خواهد بود.

کنترل داخلی خودروها

مدتی است توجه بسیاری از کارشناسان خودروسازی به وجه دیگری از خودروهای هوشمند منعطف شده و آن هم تصویربرداری از وضعیت داخلی خودروست. در واقع شناسایی سرنشینان و تعریف مواردی خاص برای هر یک از آنها نه‌تنها می‌تواند ایمنی خوردو را افزایش دهد، بلکه جلوی بسیاری از مشکلاتی را که در خودروهای عادی رایج است، می‌گیرد.

به‌عنوان مثال می‌توان برای یک خودروی هوشمند، سامانه‌ای برای تشخیص چهره تعریف کرد تا تک‌تک اعضای خانواده را تشخیص دهد و گزینه‌های مشخصی را برای هر یک از آنها اجرا کند. می‌توان این سامانه را طوری برنامه‌ریزی کرد که اگر دختر نوجوان خانواده پشت فرمان بنشیند، در نهایت با حداکثر مشخصی از سرعت خودرو را براند و سیستم صوتی خودرو نیز دارای حداکثر مشخصی از صدا خواهد بود. همچنین می‌توان حداکثر سرعت برای پسر نوجوان خانواده را به مراتب کمتر انتخاب کرد. یکی دیگر از کاربردهای سامانه تشخیص چهره، امکان تعریف حرکاتی خاص برای توانمندی‌های مختلف خودروست.

برای نمونه با حرکت دادن دست به سمت راست، سیستم صوتی خودرو، فایل موسیقی بعدی را پخش کند یا با حرکتی دیگر، صدا را پایین آورد یا آن را خاموش کند. همچنین با تعریف ارتباط بین دوربین درون خودرو و نیز ابزارک ویژه تلفن همراه می‌توان از هر جایی، داخل خودرو را مشاهده کرد و اطلاعاتی درباره سرعت یا موقعیت آن یافت. بی‌تردید افزودن این توانمندی‌ها در خودروهای هوشمند موجب شکل‌گیری و رشد حوزه‌ای جدید در فناوری دیجیتال می‌شود که شاید نتایج مثبتی برای مجموعه فناوری‌های دیجیتال داشته باشد.

رونق کسب و کار سازندگان سخت‌افزار دیجیتال

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که تا حدود 15 سال دیگر، شاهد خودروهای کاملا مستقل از راننده نخواهیم بود. با این که طراحی نرم‌افزاری سامانه‌های مختلف این خودروها کاری بسیار پیچیده و زمانبر است، اما نباید از جنبه سخت‌افزاری این مساله غافل شد.

گزارشی جدید نشان می‌دهد تا حدود پنج سال دیگر، بازار میکروکنترلرها و پردازنده‌ها از 69 میلیون دلار در سال جاری با رشدی 635 درصدی به بیش از نیم میلیارد دلار خواهد رسید.

گوگل و برخی دیگر از سازندگان خودروهای رباتیک قرار است تا حدود سال 1398 خورشیدی نمونه‌هایی از خودروهای بدون راننده بسازند، اما این خودروها محدودیت‌هایی دارند. برای نمونه همه آنها با سرعتی پایین و در مناطقی که نقشه دقیق آنها تهیه شده است و مقامات دولتی نیز با حضور آنها در این مناطق موافقت کرده‌اند در خیابان‌ها و جاده‌ها به صورت خودکار رانده می‌شوند.

فعالان خودروسازی معتقدند برای ساخت خودروهای مستقل و بدون راننده، به پردازنده‌هایی با سرعت و تعداد هسته‌های بیشتر نیازمندیم. در واقع پردازش حجم زیادی از داده‌ها به توان پردازشی بالایی نیاز دارد که باید پاسخی مناسب برای آن یافت.

نیازهای سخت‌افزاری خودروهای هوشمند تنها به پردازنده‌های قوی‌تر خلاصه نمی‌شود. ذخیره اطلاعات انبوهی که خودرو دریافت می‌کند داستان دیگری است که باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد. در خودروهای هوشمند آینده، هر لحظه حجم زیادی از داده‌ها نظیر علائم رانندگی و نیز نقشه و شرایط جاده‌ها وارد سامانه خودرو می‌شود. تامین حجم مناسب برای ذخیره این حجم بالا از اطلاعات، نیازمند سخت‌افزارهای مناسب است که باید فکری به حال آن شود.

همه این نیازمندی‌های سخت‌افزاری نشان می‌دهد در آینده شاهد حضور پررنگ‌تر صنایع ساخت تراشه و سخت‌افزارهای مختلف در حوزه خودروسازی باشیم و صدالبته، شاید سودآوری این بخش موجب رونق گرفتن سرمایه‌گذاری و نوآوری برای بهبود کارکرد سخت‌افزارهای موجود شود. با این که خودروهای هوشمند مزایای زیادی برای ما به همراه خواهد داشت، اما همانند هر فناوری دیگری، خطراتی نیز در برابرمان ایجاد می‌کند. در واقع این حوزه از فناوری نیز از گزند خرابکاران و افراد سوءاستفاده‌گر محفوظ نمی‌ماند.

خودروهای هوشمند و نگرانی‌های آن

در چند سال اخیر مدل‌های مختلف خودروهای مجهز به فناوری‌های مختلف تشخیصی و ارتباطی طراحی و به بازار عرضه شده‌اند، اما یکی از نگرانی‌هایی که همیشه با تجهیزات دیجیتال همراه است، ترس از هک شدن آنهاست.

هک شدن یک خودرو، تفاوتی اساسی با هک شدن رایانه شخصی دارد. برای نمونه، در صورت آسیب‌پذیر بودن مرورگر اینترنت یا دیگر برنامه‌های تحت وب، ممکن است هکرهایی به اطلاعات ذخیره شده روی سیستم یا اطلاعاتی نظیر شماره کارت اعتباری که هنگام خرید از یک فروشگاه اینترنتی وارد می‌کنید، دست یابند؛ اما ورود هکرها به سیستم داخلی خودرو می‌تواند پیامدهای وخیم‌تری همراه داشته باشد. برای نمونه هکرها می‌توانند موقعیت شما را به صورت آنی پایش کرده و حتی کنترل برخی کارکردهای خودرو نظیر شتاب یا ترمز را در دست گیرند. همین تفاوت در تبعات هک شدن خودروست که بسیاری از صاحبان یا متقاضیان این خودروها را نگران می‌کند. به همین منظور، خودروسازان و بویژه سازندگان خودروهای لوکس، توجه ویژه‌ای به مساله امنیت سامانه‌های دیجیتال خود دارند، اما چه خودروهایی در برابر هک شدن آسیب‌پذیرترند؟

برای پاسخ به این پرسش، تیمی از پژوهشگران به بررسی 21 مدل از خودروهای هوشمند ساخته شده در سال‌های اخیر پرداختند. به این منظور، سه جزء اصلی حمله به این سامانه‌ها یعنی شیوه ورود، تجهیزاتی که می‌تواند هک شود و نیز نتیجه هک مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی، اطلاعات خودرو که از سوی سازندگان اعلام شده بود مورد آزمون قرار گرفت و هیچ گونه اقدام عملی برای هک کردن سیستم‌های این خودروها انجام نشد.

نتیجه این بررسی نشان داد سه خودروی جیب چروکی 2014، کادیلاک اسکلید 2015 و اینفینیتی کیو 50، بیشترین آسیب‌پذیری را در برابر هک احتمالی داشتند.

اصلی‌ترین دلیل هک شدن خودروهای هوشمند را باید در ارتباطات مختلفی که بین خودرو و بخش‌های مختلف درونی و نیز دیگر تجهیزات بیرونی آن وجود دارد، دانست. در بسیاری از این خودروهای هوشمند، ارتباط از طریق خطوط تلفن همراه، ارتباطات بلوتوثی و نیز ارتباطات رادیویی وجود دارد. همچنین برنامک‌های مختلفی برای تلفن همراه و نیز خودرو نوشته شده است. همه اینها زمینه‌ای برای هک شدن بخش‌های مختلف خودرو را فراهم می‌کند. در میان این 21 خودروی مورد بررسی قرار گرفته، سه خودروی داج وایپر 2014، آئودی 8 ای و هوندا آکورد 2014، از بیشترین امنیت در برابر احتمال هک برخوردار بودند. برای نمونه خودروی آئودی 8 ای نه‌تنها راه‌های ارتباطی (بلوتوث و ارتباطات رادیویی) از بخش‌های حساس و مهم (نظیر هدایت خودرو، ترمز و شتاب) توسط خودروساز مجزا شده است، بلکه هر یک از آنها روی شبکه‌ای متفاوت کار می‌کنند و به این ترتیب درصورت نفوذ از طریق راه‌های ارتباطی، امکان در دست گرفتن بخش‌های مهم و حساس خودرو به شکل همزمان وجود ندارد. به هر حال به نظر می‌رسد با طراحی دقیق سیستم‌های مختلف داخلی و خارجی خودرو و پیش‌بینی رفتار نفوذگران می‌توان تا حد زیادی امنیت این خودروها را تامین کرد.

صالح سپهری فر / منبع: MSN