سفرهایی که داعش از ما گرفت

این‌که در دنیای پرهیجان ورزش دیگر ملیت اهمیتی ندارد، آنجا روح ورزش و رقابت است که جان می‌گیرد. گردشگری هم درست به همین شکل. همه کشورهایی که به‌واسطه دشمنی‌های گذشته به یکدیگر اخم کرده‌اند، می‌توانند با حربه‌ای به نام «سفر» کمی به هم لبخند بزنند. گردشگری یعنی همه سیاست‌ها را کنار گذاشتن و از فرهنگ و آداب و تاریخ یکدیگر آگاه شدن. اما جهان امروز روز به روز خونین‌تر می‌شود و جای سفر و گردشگری تنگ‌تر. هر روز در گوشه‌ای از این جهان پهناور به هر بهانه‌ای درگیری رخ می‌دهد تا مقصدی برای عاشقان سفر سخت‌تر شود. تازه‌ترین پدیده این جهان رو به سیاهی نامش «داعش» است.

افراطی‌های داعش در همین مدت کوتاه به اصطلاح خلافتشان، جنایت‌های عجیب و غریبی مرتکب شده​اند که کمتر کسی شاهد آن بوده است؛ چرا که این گروه با رفتار وحشیانه خود خیلی‌ها را از زادگاهشان راندند یا از بین بردند به حدی که دیگر کسی نمانده تا آتش گرفتن کلیسای دو هزار و پانصد ساله موصل را ببیند.

داعش مجسمه «ابوتمام» شاعر دوران عباسی در موصل را نابوده کرده است. البته این تنها مجسمه‌ای نبوده که قربانی اشغال موصل از سوی تروریست‌های داعشی شده است. آنها مجسمه «عثمان الموصلی» موسیقیدان قرن نوزدهم عراق و همچنین مقبره «ابن‌اثیر» فیلسوف عرب را نیز تخریب کرده‌اند. این مجسمه‌ها نمادهای شهر موصل به شمار می‌رفتند. «ابوتمام الطایی» از شاعران مهم ادبیات عرب در قرون وسطی هم‌عصر با معتصم عباسی است، که پیش از این، گروه سلفی جبهه النصره مجسمه او را در شهر جاسم سوریه منفجر کرده بود. آرامگاه عزالدین، تاریخدان برجسته عرب هم به دست گروه تکفیری داعش تخریب شده است.

عزالدین وقایع جنگ‌های صلیبی را در کتابی به نام «الکامل فی‌التاریخ» روایت و اصطلاح جنگ‌های «صلیبی» را اولین‌بار او به کار برده است.

سازمان‌های بین‌المللی همچنین نگران شهر تاریخی هترا و معبد خدای خورشید هستند که حالا به دست داعش افتاده است؛ معبدی که 20 نگهبان داشته است.

آثاری از دوره اشکانی و سلوکی در این شهر که در جنوب غربی موصل واقع است. ستون‌های معبد و مجسمه‌های سنگی آن، هترا را یکی از جذاب‌ترین مکان‌های باستان‌شناسی برای محققان و گردشگران کرده است. این معبد همچنین به دلیل این‌که سکانس اول فیلم جن‌گیر ساخته ویلیام فریدکین در آن فیلمبرداری شده است، شهرت دارد.

بودایی که طالبان گرفتند

دو دهه پیش بود که مجسمه‌های غول‌آسای بودا در بامیان افغانستان به دست طالبان افتاد‏. گروهی که جنایت‌هایش در دو دهه اخیر زیر سایه وحشیگری گروه تکفیری داعش قرار گرفته است. اما حدود دو دهه پیش بود که طالبان مجسمه بودای بامیان که 1600 سال پیش در دل کوهی در شمال وادی بامیان ساخته شده بود، منفجر کرد. آنها بر این باور بودند که با سهم گیری در تخریب بودا، از آتش دوزخ معاف می‌شوند.

این دو تندیس به بلندای ۵۳ متر و ۳۵ متر، در کنار مجموعه‌ای از بناهای تاریخی در این محل برای زمانی طولانی از جاذبه‌های اصلی گردشگری در افغانستان بود. تندیس کوچک‌تر سال ۵۰۷ میلادی و تندیس بزرگ‌تر سال ۵۵۴ میلادی ساخته شده‌ است.

گفته‌های زیادی درباره ساخت مجسمه‌های بودا در بامیان وجود دارد. باستان‌شناسان می‌گویند احتمالا این بناها بین سال‌های ۳۰۰ و ۷۰۰ میلادی ساخته شده‌است. بعضی‌ها هم با دقت بیشتر می‌گویند مجسمه بزرگ بودا (۲۳ متر) در قرن پنجم میلادی و مجسمه کوچک در نیمه دوم قرن سوم میلادی ساخته شده و دکورهای اطراف آن از جمله آشیانه‌ها، در قرن بعدی تراشیده شده‌اند.

پس از تخریب این اثر شگفت، دانشگاه مونش آلمان اعلام کرد بازسازی مجسمه‌های بودا امکان‌پذیر است.

آنها گفتند برای بازسازی تندیس بودا یک کارخانه کوچک در بامیان ساخته شود یا این که 1400 تکه به‌جا مانده از پیکره بودا که حدود 2000 تن وزن خواهد داشت، به آلمان انتقال داده شود. البته در همان زمان یونسکو اعلام کرد مخالف بازسازی مجسمه‌های بوداست تا پرونده این مجسمه‌های شگفت‌انگیز توسط گروه افراطی طالبان بسته شود.

گردشگری عراق به رکود خورد

عراق از رکود گردشگری مذهبی این کشور پس از آغاز درگیری‌های مسلحانه در کربلا و کاهش قابل توجه زائران ایرانی خبر داد.

کارگزاران و فعالان حوزه گردشگری مذهبی عراق اعلام کردند: شرایط ناامن این روزهای عراق تاثیری منفی بر گردشگری مذهبی به عنوان یکی از مهم ترین منابع درآمد این کشور گذاشته است و بسیاری از افرادی که در این حوزه مشغول به کار هستند، با توجه به وخیم تر شدن اوضاع امنیتی عراق، از آینده شغلی خود بسیار نگران‌اند.

«حسن جاسم» یکی از هتل داران شهر «کربلا» در این باره گفت: تعداد گردشگران و زائران ایرانی که همواره بزرگ ترین گروه گردشگر مذهبی عراق را تشکیل می‌دهند، به شدت کاهش یافته است. این امر خسارت‌های مالی وسیعی را به هتل‌داران و سایر مشاغل جزئی مربوط وارد کرده است. زائران ایرانی که در سال‌های گذشته ستون اصلی درآمدهای حاصل از گردشگری را تشکیل می‌دهند، بسیار کاهش یافته‌اند و خیلی روشن است که درگیری‌های مسلحانه اخیر در شهر کربلا علت اصلی این کاهش بوده است. براساس گزارش رادیو «الحر» عراق این موضوع از سوی هتل داران شهر کربلا تائید شده است.

اما حسین المنکوشی، شهردار کربلا نظر دیگری درباره علت این کاهش دارد و معتقد است: افزایش درجه حرارت هوا و ماه رمضان دو عامل اصلی کاهش ناگهانی تعداد گردشگران مذهبی عراق در یک ماه گذشته بوده‌ است.

او ابراز امیدواری کرد با پایان ماه رمضان این گردشگران دوباره به کربلا باز گردند.

اوضاع ناامن عراق نه فقط برگردشگری بلکه بر تجارت و معاملات اقتصادی عراق هم تاثیر منفی گذاشته و مشکلات بزرگی را ایجاد کرده است. این ناامنی به افزایش قیمت کالاها و کمیاب شدن برخی دیگر در بازارهای مختلف منجر شده است.

ویرانه‌ای به نام حلب

حلب را «قربانگاه میراث فرهنگی» می‌نامند. شهری که یکی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان بود و تماشایش آرزوی بسیاری از ماجراجویان و گردشگران، حالا به شهری تاریک و ترسناک تبدیل شده است که صفیر موشک‌ها ترس و وحشت را برای شهروندانش به همراه دارد.

شهر «حلب» که پیشینه آن از ده هزار سال فراتر رفته، ویران‌ترین شهر جهان از جنگ جهانی دوم تاکنون است و به نوعی استالینگراد سوریه. این شهر «قربانگاه میراث جهانی» است، چرا که آنچه امروز در حلب اتفاق می‌افتد، درواقع نابود کردن یکی از پایه‌های اصلی میراث تمامی انسان‌هاست، ویرانی‌ای که برنامه‌ریزی شده است. (ضمیمه چمدان)

علی محزون