روسیه باید بی‌درنگ از رژیم تحریم‌های ضدایرانی خارج شود

"ولادیمیر یفیموف" مقاله‌ای را در پایگاه خبری تحلیلی "ایران رو" به رشته تحریر در آورده است که در ادامه می‌آید:

جلسه 22 جولای 2014 شورای امنیت فدراسیون روسیه درباره حق حاکمیت و تمامیت ارضی روسیه در حد زیادی به نقطه عطف در سیاست خارجی و دفاعی روسیه تبدیل شده است. از اظهارات رئیس جمهور روسیه معلوم می‌شود که مسکو حداقل برای رویارویی شدید با غرب و حد اکثر برای دفع تحرکات مسلحانه ناتو و دست نشانده‌های اوکراینی آن با توسل به زور آماده می‌شود. به‌گفته ولادیمیر پوتین، بحران در روابط روسیه با غرب به سطح اصولاً جدیدی ارتقا یافته است که فاجعه هواپیمای متعلق به مالزی تنها یکی از صحنه‌های آن می‌باشد.

می‌توان به چند پیام کلیدی رهبر روسیه برای غرب، سراسر جهان و ملت روسیه اشاره کرد.

پیام اول: یادآوری می‌شود که روسیه، قدرت هسته‌ای است و لذا باید از به رخ کشیدن اسلحه نزدیک مرزهای روسیه خودداری کرد. پیام دوم: فشار بر روسیه بخشی از سیاست «جنگ سرد» علیه روسیه را تشکیل می‌دهد. ولادیمیر پوتین اظهار داشت: «امروز در جهان بیش از پیش زبان اتمام حجت و تحریم‌ها شنیده می‌شود و خود مفهوم حق حاکمیت دولتی تحلیل رفته و رژیم‌ها و کشورهای «مغضوبی» که سیاست مستقل خود را دنبال می‌کنند یا بر سر راه تحقق منافع کسی مانع ایجاد می‌کنند، بی‌ثبات می‌شوند. به این منظور از به‌اصطلاح «انقلاب‌های رنگین» یا به‌عبارت دقیق‌تر کودتاها استفاده می‌شود». در عمل، این اظهارات رئیس جمهور روسیه به‌معنی آغاز تدارکات برای کاهش واقعی وابستگی اقتصاد ملی و نظام مالی روسیه به عوامل نامناسب خارجی و کاهش همه امکانات برای نفوذ خارجیان در روسیه و در تحولات داخلی آن است.

پیام سوم: روسیه در گفتمان با غرب بازنگری می‌کند. سیاست جدید روسیه به‌معنی امتناع نهایی از تلاش‌ها برای رسیدن به توافق با غرب قبل از همه درباره نظام مشترک امنیت و گذر به حالت محکم تدافعی است. در حقیقت امر اعلام شده است که از این به بعد روسیه فقط مسئول خود می‌شود و بار مسئولیت دسته‌جمعی را از روی شانه‌های خود می‌اندازد. این امر به‌معنی تغییرات ریشه‌ای در سیاست نظامی است. این نشانه آن است که روسیه به تقویت توان دفاعی خود از جمله در واکنش به تقویت گروه‌بندی نیروهای ناتو در سرزمین کشورهای اروپای شرقی می‌پردازد. بین روسیه و غرب جنگ واقعی عقیدتی گسترش می‌یابد که نه‌تنها اختلاف برداشت‌های ارزشی بلکه تفاوت‌های فزاینده در زمینه درک اصول بنیادین حقوق بین الملل اساس آن را تشکیل می‌دهد.

روسیه به چرخش قاطعانه به‌سمت ایران احتیاج دارد

افزون بر آن، جلسه شورای امنیت فدراسیون روسیه بدان معنا بود که مسکو دنبال متحدان و به‌عبارت دقیق‌تر، شرکا در جهت مقابله با تجاوز کاری‌های غرب و تحکیم امکانات دفاعی در برابر خطر نظامی ناتو خواهد گشت. منابع نزدیک به شرکت کنندگان در آن جلسه اطلاع دادند که مقامات روسیه تصمیم گرفتند با سرعت بیشتری بریکس را به‌عنوان نیروی مقابل جهانی ائتلاف‌های نظامی ــ سیاسی غرب تقویت و به توسعه شراکت با جمهوری اسلامی ایران توجه ویژه‌ای بکنند. نکته اخیر با عنایت به اهمیت بزرگ ایران در منطقه خاورمیانه که برای غرب حساس است و همراه با روسیه منشأ اساسی صادرات حامل‌های انرژی به اتحادیه اروپا، ژاپن و برای متحدان دیگر واشنگتن است، اهمیت خاصی دارد. همین‌جا تا 65 درصد ذخایر جهانی نفت و تا 40 درصد ذخایر جهانی گاز طبیعی واقع شده است. اگر روسیه و ایران بتوانند در همه زمینه‌های اقتصاد، امنیت، دفاع و سیاست خارجی روابط شراکت راهبردی برقرار کنند، مسکو و تهران به‌خوبی می‌توانند قواعد بازی خود را به غرب تحمیل کنند و در این جهت قبل از همه از ابزاری چون صدور حامل‌های انرژی استفاده نمایند.

جالب توجه است که در شرایط جاری عراق، بازیگر مهم دیگر در زمینه نفت و گاز با موفقیت می‌تواند به محور روسیه ــ ایران ملحق شود. این کشور در واقع با خیانت آمریکایی‌ها روبه‌رو شده است: یک ماه و نیم پیش افراطیون گروه «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) نزدیک بود وارد بغداد شوند ولی باراک اوباما درخواست‌های پی‌درپی کمک از سوی نوری المالکی نخست وزیر عراق را رد کرد. این امر امکان نه‌تنها رفع خطر سقوط پایتخت عراق بلکه راندن شبه‌نظامیان «دولت اسلامی عراق و شام» به شمال و غرب کشور را داده است که آنها در این عملیات خسارات و تلفات جبران ناپذیری متحمل شدند. سوریه که عضو بالقوه دیگر این ائتلاف است، بیش از سه سال است که به‌کمک مسکو، تهران و بغداد با موفقیت تمام با مداخله خارجی از سوی ائتلاف ناتو و عربستان به‌ریاست آمریکا و عربستان سعودی مقابله می‌کند.

در گذشته نه‌چندان دور چهار کشور مذکور با هم اهداف مشترک محدودتری داشتند که با تلاش‌های غرب مبنی بر سازماندهی انقلاب‌های رنگین در خاورمیانه با اتکا بر منابع مالی پادشاهی‌های عربستانی یا سرنگونی رژیم‌های مغضوب از طریق مداخله مسلحانه مستقیم یا غیرمستقیم ارتباط داشتند. ولی اکنون که آمریکا و نزدیک‌ترین متحدانش در نظام جهانی روابط بین‌المللی به نقض آشکار همه موازین حقوق بین الملل و اصول بنیادین منشور سازمان ملل تن داده‌اند، هدف مشترک هم تغییر می‌کند. اکنون مختل کردن تعرض آشکار غرب و ایادی منطقه‌ای آن به حق حاکمیت روسیه، ایران، عراق و سوریه مد نظر است. و حالا باید از ابزار و مکانیزم‌های دیگر تعامل استفاده کرد که شدیدتر و فرمال‌تر از حد انتظار خواهند بود.

روسیه باید بی‌درنگ از رژیم تحریم‌های ضدایرانی خارج شود

با توجه به مراتب فوق، مسکو باید در برخورد خود با رژیم تحریم‌هایی که آمریکا از طریق شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران اعمال کرد (چه رسد به تحریم‌های یک‌جانبه) بازنگری کند. همه مبانی حقوقی برای این کار وجود دارد. حالا که ایالات متحده و اتحادیه اروپا خارج از سازمان ملل علیه روسیه تحریم‌ها را اعمال می‌کنند، روسیه هم از حق خروج از تحریم‌های ضدایرانی بدون توجه به سازمان ملل برخوردار می‌شود، بالاخره اصل «اقدام متقابل»، اصل بنیادین روابط بین الملل است، باید بی‌درنگ این کار را کرد. اکنون روسیه بیش از هروقت دیگر به شریک نیرومند سیاست آن علیه تحریم‌ها نیاز دارد زیرا تحریم‌ها از ابزار بین المللی تأثیرگذاری صلح‌آمیز بر کشورها به‌وسیله فشار خشن غرب بر کشورهایی تبدیل شده است که نمی‌خواهند زیر بار سلطه واشنگتن بروند. به نظر می‌آید که مؤثرترین شیوه عمل در این زمینه، اعلام خروج مسکو از همه انواع تحریم‌ها علیه تهران است. بعد از آن باید به تقویت قابلیت دفاعی و اقتصاد جمهوری اسلامی ایران پرداخت.

روسیه باید توان دفاعی ایران را تقویت کند

به‌منظور اینکه ایران به شریک واقعی فدراسیون روسیه در مقابله با غرب تبدیل شود، باید هرچه زودتر برای ارتش ایران جدیدترین تسلیحات را ارسال کرد که بتوانند هرگونه تجاوز خارجی قبل از همه از سوی آمریکا را عقیم بگذارند. قبل از همه سامانه‌های پیشرفته ضدهوایی نظیر اس ــ 300، اس ــ 400، «پانتسیر» و غیره مد نظر هستند. واشنگتن نیک می‌فهمد که اگر ایرانیان بتوانند همه هواپیماهای جنگی و موشک‌های آمریکایی مستقر در منطقه خلیج فارس را نابود کنند، احتیاج به حضور نظامی آمریکایی در این منطقه برابر صفر شده و نفوذ عربستان سعودی، قطر و سایر متحدان آمریکا در منطقه تضعیف خواهد شد. به‌منظور تقویت قابلیت دفاعی نیروهای مسلح ایران باید همچنین شمار قابل توجه جنگنده‌های چندمنظوره MIG-29 SMT آخرین سیستم، جنگنده‌های شکاری میگ ــ 31 (به‌تعبیر ناتو Foxhound ــ جنگنده شکاری دونفری مافوق صوتی و قابل استفاده در همه شرایط هوایی با برد بلند)، و نیز جنگنده‌های شکاری سنگین سوخوی ــ 30 (به‌تعبیر ناتو Flanker-C ــ جنگنده شکاری چندمنظوره دونفری نسل +4) را صادر کرد که در این صورت دست درازی‌های همه متجاوزان به ایران خنثی خواهند شد.

با عنایت به طول ساحل ایران و حضور ناوهای ناوگان پنجم آمریکا با مقر در بحرین در این خلیج، جا دارد به ایران در زمینه ایجاد سامانه مطمئن دفاع ساحلی بر اساس سامانه‌های موشکی ساحلی «کا300 باستیون» مساعدت شود که این سامانه‌ها مخصوص از بین بردن ناوهای مختلف سطحی واحدهای دریابرد، ستون‌های ناوها، گروه‌های ضربتی دریایی و هواپیمایی و اهداف زمینی قابل شناسایی راداری در شرایط مقابله شدید دشمن به‌وسیله آتش و وسایل رادیو الکترونیکی است. در این صورت نه‌تنها تمام ناوگان پنجم آمریکا بلکه نیروهای دریایی کشورهای دیگر مخالف جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس خلع سلاح خواهند شد. همچنین بد نیست که ناوهای سطحی و زیردریایی انواع مختلف به ایران صادر شده و واحدهای تفنگداران دریایی ایران قبل از همه از طریق تقویت آنها به‌وسیله گروه‌های بالگردها (بالگردهای باری و هوابرد و جنگی کا-29 و کا-52) تقویت شوند. در این صورت تجاوز به ایران از طرف دریا تقریباً غیرممکن خواهد شد.

طبیعتاً وقت آن رسیده است که نیروی زمینی ارتش ایران هم به‌روز شود. در این زمینه به‌خصوص نیروی زرهی مد نظر است. روسیه می‌تواند به ایران تانک‌های T-90 و خودروهای زرهی BMP-3 را صادر کند. سامانه‌های ضدتانکی روسی «کورنت» که تانک‌های دشمن را از فاصله زیادی بی‌چون و چرا نابود می‌کنند، کارآیی نیروی زمینی ایران را به‌طور قابل توجهی بالا خواهد برد. البته برخورداری از بالگردها و هواپیماهای تهاجمی ارتشی هم باعث تقویت نیروهای مسلح ایران خواهد شد.

همکاری‌های گسترده اقتصادی لازم است

ایران که توان آن در زمینه تولید و صدور حامل‌های انرژی بیکران است، می‌تواند هزینه سلاح‌های روسی را به‌وسیله نفت و گاز پرداخت کند. شرکت‌های بزرگ نفتی و گازی روسی مانند روس نفت، گازپروم و نواتک باید به توسعه، تولید و صدور نفت و گاز از میادین ایران و قبل از همه پارس جنوبی پرداخته در ایران ظرفیت‌های قابل توجهی در زمینه تغلیظ گاز ایجاد کنند. روسیه و ایران می‌توانند با هم قیمت‌های بازار جهانی گاز را دیکته کنند و از این طریق اتحادیه اروپا را تحت فشار ضروری قرار دهند و وابستگی آن به ایالات متحده را کاهش دهند. افزایش تولید نفت در ایران، به‌ویژه در صورت توسعه همزمان تولید نفت در عراق، به این دو کشور اجازه خواهد داد تا سال 2020 به صادرات معادل 20 میلیون بشکه در روز برسند که این رقم از عربستان سعودی دو برابر بیشتر است. این وسیله نیرومند دیگر تأثیرگذاری اقتصادی بر سیاست غرب خواهد بود.

جهت‌گیری مهم دیگر تحکیم مواضع اقتصادی فدراسیون روسیه و جمهوری اسلامی ایران، ایجاد کریدور جنوبی حمل و نقل از ساحل ایرانی دریا تا اروپای شمالی و شمال غربی از طریق روسیه است که در این صورت مسکو و تهران قادرند مسیرهای جابه‌جایی بارها از اروپا به آسیای جنوبی و خاور دور را تغییر دهند. همچنین باید به توسعه شبکه حمل و نقل، قبل از همه راه‌آهن ایران، افزایش ظرفیت‌های تولیدی نیروی برق از طریق ساخت نیروگاه‌های جدید اتمی کمک کرد. انرژی اتمی، یکی از شاخه‌های آینده‌دار همکاری‌های روسی ــ ایرانی است. ممکن است برای روسیه مصلحت داشته باشد که به این منظور در برخورد خود با مذاکرات گروه 1+5 با تهران درباره برنامه هسته‌ای ایران بازنگری کند. در شرایطی که غرب به تدابیر تبعیضی علیه فدراسیون روسیه دست می‌زند، پشتیبانی از خواست‌های اغراق آمیز آمریکا و اتحادیه اروپا از ایران در زمینه محدود کردن برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز این کشور معنی ندارد. این امر به غرب هم درس خوبی خواهد داد: کسی که به منافع فدراسیون روسیه احترام نمی‌گزارد، به‌طور اتوماتیک حمایت طرف روسی را در زمینه مسایل جهانی و منطقه‌ای سیاست بین المللی از دست می‌دهد.

زمینه‌های فراوان دیگری هم وجود دارند که آنجا همکاری‌های متقابلاً سودمند بین مسکو و تهران به تضعیف تأثیر تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه هر دو کشور مساعدت خواهد کرد. قبل از همه بخش مالی مد نظر است که دلار بر آن فرمان‌روایی می‌کند. زمان گذر به معاملات موقت تهاتری یا پرداخت‌ها به ارزهای ملی یا سرعت بخشیدن راه‌اندازی ارز واحد بریکس رسیده است.

هماهنگی سیاست خارجی باید در سطح عالی و در سطح نهادهای سیاست خارجی تقویت شود تا سیاست هماهنگ شده‌ای در خاورمیانه و منطقه خلیج فارس، ماورای قفقاز، آسیای مرکزی و افغانستان و نیز درقبال چالش‌های جهانی و از جمله رویارویی لجام گسیخته‌ای که آمریکا در سراسر جهان راه انداخته است، دنبال شود. عاری از لطف نیست که مسأله ارتقای سطح ریاست کمیسیون مشترک همکاری‌های بازرگانی و اقتصادی دو کشور از سطح وزیران تا معاونین نخست وزیر بررسی شود. همچنین می‌توان از مکانیزم هماهنگی تلاش‌ها در زمینه سیاست خارجی و دفاعی استفاده کرد که تا کنون با شماری از کشورهای بزرگ (با ایالات متحده و فرانسه) مورد آزمایش قرار گرفته است. منظورمان تشکیل کمیته دوجانبه وزیران خارجه و دفاع و نیز تشکیل شورای همکاری سطح عالی بین روسیه و ایران طبق الگوی شوراهای فعال روسی ــ ترکی و ایرانی ــ ترکی است. به‌نفع مسکو است که جمهوری اسلامی ایران هرچه زودتر عضو سازمان همکاری شانگهای و بریکس شود و احتمالاً منطقه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اورسیایی تشکیل شود. ولادیمیر پوتین می‌تواند همه این مسایل را در ملاقات با حسن روحانی رئیس جمهور ایران در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در سپتامبر سال جاری در تاجیکستان در میان بگذارد. فقط با تشریک مساعی همه کشورهایی که فشار و زورگویی واشنگتن را قبول ندارند، می‌توان جلوی تهاجم تجاوزکارانه غرب به منافع کشورهای دیگر را گرفت. این کار باید با خروج فوری و حقیقتاً بی‌درنگ روسیه از رژیم تحریم‌های ضدایرانی شروع شود.(تسنیم)