روستاهای جنوب در بن‌بست

قرار گرفتن استان هرمزگان در مسیر اصلی ارتباط جنوب به مرکز و شمال کشور باعث شده راه‌های زمینی این استان برای کشور اهمیت زیادی داشته باشد و 60 درصد تخلیه و بارگیری کالا‌های صادراتی و وارداتی کشور از طریق بنادر هرمزگان صورت گیرد. همچنین وجود سواحل زیبای خلیج‌فارس و جزیره‌های کیش و قشم با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متعدد باعث شده در ایام تعطیلات نوروز و فصل تابستان تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی به این استان جنوبی سفر کنند. این در حالی است که جاده‌ها و راه‌های ارتباطی آن از وضع بسیار نامطلوبی برخوردار است و دلیل آن نیز قدمت زیاد جاده‌ها، آسفالت نامناسب و غیراستاندارد بودن آنهاست که تردد زیاد کامیون‌ها و خودروهای عبوری در این مسیر را دچار مشکل کرده است.

منصور آرامی ، نماینده مردم بندرعباس، قشم، حاجی‌آباد، بندر خمیر و ابوموسی در مجلس شورای اسلامی معتقد است که استان هرمزگان در دو بخش راه و بهداشت و درمان در مقایسه با شاخص‌های کشوری دچار عقب‌ماندگی است و برای جبران این وضع باید از ظرفیت دو قوه مجریه و مقننه به منظور افزایش اعتبار و تغییر نگاه‌ها به این استان استفاده کرد.

فرشید دستوان، سرپرست اداره کل راه و شهرسازی هرمزگان نیز عمر بسیار بالای جاده‌های این استان را علت غیرایمن بودن آن می‌داند و می‌گوید: در تلاشیم با رفع نواقص موجود و افزایش بزرگراه‌ها، ایمنی جاده‌ها را افزایش دهیم، اما متاسفانه طی دو سال گذشته به دلیل مشکلات بودجه‌ای نتوانستیم در حد نیاز اقدامات لازم را برای استانداردسازی جاده‌ها و افزایش طول بزرگراه‌ها انجام دهیم.

راه‌های روستایی این استان نیز وضع به مراتب بدتری نسبت به راه‌های بین‌شهری دارد، به طوری که در برخی از مناطق این استان نبود راه ارتباطی مناسب باعث ایجاد مشکلات بسیاری برای مردم آن شده است. به عنوان نمونه در شهرستان بشاگرد بیش از 1600 کیلومتر راه خاکی وجود دارد و 85 درصد از روستاهای این شهرستان فاقد راه آسفالته و مناسب است. روستای کهورستان نیز باجمعیتی بیش از 8320 خانوار یکی از روستاهایی است که نبود راه دسترسی مناسب و آسفالته مشکلاتی را برای عمران آن به وجود آورده است.مدیر راهداری اداره کل راه و شهرسازی هرمزگان، کمبود اعتبار برای احداث و ترمیم جاده‌های روستایی و فرعی را یکی از موانع بهسازی این راه‌های ارتباطی می‌داند و می‌گوید: برای ایمنی و نگهداری ده هزار کیلومتر از راه‌های استان هرمزگان به 51 میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم.

عباس شرفی، با بیان این که اکنون فقط کمتر از 10 درصد این اعتبار مورد نیاز به نگهداری وایمنی راه‌های هرمزگان اختصاص می‌یابد، می‌افزاید: اعتبار کنونی اختصاص یافته برای این امر چهار میلیارد تومان است که در مقایسه با میزان راه‌های استان رقم اندکی است.وی با اشاره به عمر بالای برخی از محورهای فرعی و روستایی تصریح می‌کند: عمر آسفالت بسیاری از راه‌های روستایی و فرعی استان هرمزگان به بیش از 30 سال می‌رسدکه از سوی جهاد سازندگی احداث شده است.

جاده‌های مرگ

استان سیستان و بلوچستان فاقد آزادراه است و طرح بزرگراه‌های این استان که از طرح‌های مهر ماندگار است با وجود گذشت 9 سال به بهره‌برداری نرسیده است. سیستان و بلوچستان 25 هزار و 500 کیلومتر راه اصلی و فرعی دارد که از این میان ده هزار و 360 کیلومتر آن خاکی و فاقد آزادراه است. اکثر جاده‌های سیستان و بلوچستان دوطرفه و کم عرض است و به دلیل عبور خودروهای حامل سوخت قاچاق و اتباع افغان با سرعت‌های بسیار زیاد به جاده‌های مرگ و وحشت شهرت یافته است،زیرا روزانه تصادفات مرگبار بسیاری در این جاده‌ها به وقوع می‌پیوندد.

وضع راه‌های روستایی استان سیستان و بلوچستان نیز بسیار نامناسب است. در جنوب این استان مردم ساکن روستاهای آبند، کاجه، دپ، قصرقند، تلنگ، کهن، سهیل، رگام، حسین بازار و مراد بازار از نبود راه دسترسی مناسب محروم هستند. به عنوان نمونه روستای آبند که از یک طرف توسط رودخانه احاطه شده است فقط یک راه ارتباطی به شهر دارد که آن هم به دلیل نامناسب بودن به هنگام بارندگی مسدود می‌شود و همین امر سبب ترک تحصیل بچه‌های این روستا شده است.

آن طور که مدیرکل راه و شهرسازی استان سیستان و بلوچستان می‌گوید: اکنون بیش از 7000 کیلومتر راه روستایی در حوزه استحفاظی این اداره کل وجود دارد که از این میزان تنها 2242 کیلومتر راه روستایی، آسفالته است و بقیه وضع مطلوبی ندارد.

ابوالفضل باقرنیا می‌افزاید: براساس ارزیابی‌های صورت گرفته، 70 درصد از راه‌های روستایی استان سیستان و بلوچستان آسفالته نیست و برای اصلاح راه‌های روستایی استان و نزدیک شدن به میانگین کشوری نیازمند تخصیص 200 میلیارد تومان اعتبار هستیم.

مهدری پارسی مود مدیریت ساخت و توسعه راه‌های اداره کل راه و شهرسازی استان سیستان و بلوچستان نیز در گفت‌وگو با جام‌جم مهم‌ترین مشکل این استان را نبود راه مناسب عنوان می‌کند و می‌گوید: با توجه به هم‌مرزبودن استان سیستان و بلوچستان با کشورهای افغانستان و پاکستان، این استان در مسیر ترانزیت کالاهای صادراتی و وارداتی قرار گرفته است، اما به دلیل نبود راه مناسب نتوانسته نقش اساسی خود را در این زمینه ایفا کند.

«گرگر» راه ارتباطی عشایر خوزستان

عشایر شهرستان دزفول نیز همچون مردم روستای گاودانه در کهگیلویه و بویراحمد، سال‌هاست برای عبور از رودخانه خروشان، از وسیله خطرناک گرگر استفاده می‌کنند و تاکنون خسارات مالی و جانی زیادی را در گذر از این مسیر با این وسیله متحمل شده‌اند.

پل‌کوه مهم‌ترین راه ارتباطی عشایر دزفول به مناطق ییلاقی استان لرستان است که سالانه حدود یک هزار خانوار عشایری از مسیر آن کوچ می‌کردند، اما این پل در سال 1375 تخریب شد و اکنون فقط بخشی از پایه‌های آن باقی مانده است. از آن زمان به بعد، عشایر برای عبور از رودخانه از گرگر استفاده می‌کنند؛ وسیله خطرناکی که تشکیل شده از سیم محکمی که دو طرف رودخانه را به یکدیگر متصل می‌کند و یک نیمکت آهنی؛ که هر ساله تلفات جانی و مالی بسیاری به دنبال دارد. قطع انگشتان بسیاری از عشایر و مردم منطقه از نتایج شوم استفاده از این وسیله است و این در حالی است که هرساله تعدادی از دام‌های عشایر به عنوان تنها دارایی آنها، طعمه آب خروشان رودخانه شده است و برخی نیز برای فرار از تبعات این وسیله عبوری، مجبور به فروش دام‌های خود شده اند.

حکمت قاسم خانی / گروه ایران