دولت ‌فاصله خود را با مردم کمتر کند

با توجه به این شرایط، روحانی و تیم اقتصادی او از همان آغاز، در کنار تلاش برای حل مشکلات اقتصادی در داخل، بخش زیادی از توان خود را نیز در جهت تنش‌زدایی در عرصه بین‌المللی قرار داده‌اند. رویکرد دولت و شعارهایی که روحانی در دوره انتخابات داده بود، باعث امیدوار شدن مردم به آینده شد و بر همین اساس است که بسیاری از کارشناسان تاکید دارند دولت باید از این فضا استفاده کند و روز به‌روز بر امیدواری ابتدایی مردم بیفزاید. رسول منتجب‌نیا، سیاستمدار شصت و نه ساله اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید دارد که استمرار این امیدواری، نیازمند مدیریت خوب و دادن پاسخ مثبت به مطالبات مردم است. قائم مقام حزب اعتمادملی همچنین معتقد است که دولت باید در فعالیت‌های خود دو عنصر «کار کارشناسی» و «توجه به مطالبات روزمره مردم» را در‌کنار یکدیگر ببیند و هیچ یک از این دو را بر یکدیگر ارجحیت ندهد. وی بر همین اساس به دولت توصیه می‌کند که فاصله‌اش را از متن جامعه کمتر کند.

سال گذشته در چنین ایامی، کشورمان حال و هوای انتخابات داشت و نامزدها و مردم خود را برای حضور در این رویداد سیاسی آماده می‌کردند. از آن موقع تا الان، تحولات زیادی روی داده که هر یک محل بحث‌های زیادی واقع شده است. از نگاه شما مثبت‌ترین اتفاقی که از بهار سال قبل تا الان روی داده کدام است؟

اولین مساله، روحیه امید و نشاط در مردم بود؛ یعنی بعد از انتخابات مردم بار دیگر احساس کردند تصمیم‌گیرنده نهایی در امور کشور خود آنها هستند و رای آنها می‌تواند در سرنوشتشان موثر و نقش‌آفرین باشد. از طرفی نیز چون شعارهای رئیس‌جمهور، وعده‌ها و شخصیت و حامیان رئیس‌جمهور، همگی از آینده‌ای روشن و تا حدی مشکل‌گشا حکایت داشت، نور امیدی در دل مردم تابید و مردم امیدوار شدند و بار دیگر نشاط و امید سراسر جامعه ما را فراگرفت.

یعنی شما مثبت‌ترین اتفاق را همین افزایش روحیه امید در مردم می‌دانید؟

این اولین نتیجه‌ای بود که انتخابات داشت، ولی تنها این نبود. این نور امید به صورت اتوماتیک و بدون این که برنامه‌ای اجرا شود در دل مردم ایجاد شد. علاوه بر آن، اقداماتی که دولت ظرف مدت هفت، هشت ماه گذشته انجام داد برای مردم نشاط‌آفرین و امیدوارکننده بود که مهم‌ترین آنها مساله روابط بین‌الملل است. وقتی دولت یازدهم توانست با ادبیات و منطق جدید، البته با هماهنگی سایر ارکان نظام و بخصوص با هدایت و حمایت رهبر معظم انقلاب، سیاست جدیدی را اتخاذ و روابط بین‌الملل را تصحیح کند، هم تاثیر روانی در میان مردم داشت و هم در رابطه با وجهه جمهوری اسلامی در دنیا بسیار موثر بود. آثار عینی و عملی آن را هم یکی پس از دیگری دیدیم و خواهیم دید شکست تحریم‌ها سرآغاز آن روندی است که شروع شده است. اقدام بعدی که از سوی دولت شروع شده و در حال انجام و بسیار مهم است، رسیدگی به مشکلات اقتصادی است. مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها، قانونی است که هر دولتی باید آن را اجرا می‌کرد و این دولت هم با تدبیر بیشتر، با سعه صدر بیشتر و با برنامه‌ریزی بهتر، اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها را شروع کرد. این قانون الان در دست اجرا بوده و طبیعی است تصمیمی به این بزرگی، تنش‌ها و عکس‌العمل‌هایی دارد و دیدگاه‌های متفاوتی درباره آن مطرح است؛ ولی دولت باید با کمال حوصله و تدبیر با این مسائل برخورد کند، دیدگاه‌های مختلف را بشنود و بهترین نظر را در راستای اجرای این طرح و قانون به کار ببرد و اعمال کند.

شما از تزریق امید به جامعه به عنوان یکی از رویدادهای مثبت یک سال گذشته یاد کردید. با فاصله گرفتن از انتخابات ریاست جمهوری و ملموس شدن نتایج اقدامات دولت، بر این امیدواری افزوده شده یا از آن کاسته شده است؟

در ابتدای چنین تحولاتی، به صورت روانی، فضای امیدوارکننده شدیدی به وجود می‌آید و موجی از امید در دل مردم ایجاد می‌شود، منتها مردم ما نشان داده‌اند قسم نخورده‌اند با هیچ فرد یا دولت و مسئولی در هر صورتی بمانند و از او حمایت کنند. تا زمانی حمایت می‌کنند که به او اعتماد داشته و مطمئن باشند او برای مملکت کار می‌کند و خوب هم کار می‌کند. بنابراین استمرار این امیدواری نیازمند مدیریت خوب ، بخصوص‌ دادن پاسخ مثبت به مطالبات مردم است. البته این را باید عرض کنم همه مطالبات مردم قابل اجرا و اعمال نیست، زیرا امکانات کشور محدود است، شرایط خاصی است و چه‌بسا بخشی از انتظارات، غیرواقعی باشد. ما تائید نمی‌کنیم مسئولان باید به هر مطالبه‌ای که مردم داشته باشند و هر انتظاری که وجود دارد، جامه عمل بپوشند. براساس امکانات موجود باید تلاش کنند به مطالبات مردم پاسخ دهند و هر کجا کمبود یا محدودیتی هست با صراحت و صداقت با مردم در میان بگذارند.

شعار امسال هم مانند چند سال اخیر، تاکید ویژه‌ای روی موضوع اقتصادی دارد و در اواخر سال قبل هم شاهد ابلاغ سیاست های اقتصاد مقاومتی بودیم. برای اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی چه باید کرد تا این سیاست‌ها زودتر محقق شود؟ آیا دولت در این مسیر گام برمی‌دارد؟

الان همه باید پشتیبان دولت در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی باشند. این قانون تصویب و از سوی رهبرمعظم انقلاب ابلاغ‌شده و الان در اختیار دولت است. همه باید حمایت کنند که این تصمیم به مرحله اجرا برسد و اگر تنش‌هایی وجود دارد به حداقل برسد و مردم را توجیه کنند تا ان‌شاءالله آنچه مورد نظر است به مرحله اجرا در آید. ما باید در شرایط خاص، خودمان را متناسب با آن شرایط تعریف کنیم که خدای نکرده تحریم‌ها و فشارها ما را از پا در نیاورد و باید با عزم واحد ملی در برابر همه اینها ایستادگی کنیم و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی هم به دنبال تحقق همین موضوع است.

در بحث اقتصاد، تحلیل بعضی‌ها این است که دولت بخش زیادی از توان خود را برای حل مشکلات اقتصادی از مسیر تنش‌زدایی در روابط بین‌الملل قرار داده و این در حالی است که برخی مشکلات اقتصاد ایران به ضعف‌های داخلی مربوط است و دولت هر چه سریع‌تر باید برای مدیریت این ضعف‌ها نیز چاره‌ای بیندیشد. تحلیل شما از روش اتخاذشده از سوی دولت برای حل مشکلات اقتصادی چیست؟

اصل این دیدگاه که نگاه ما به خارج باشد و بخواهیم مسائل داخلی را از طریق خارج حل کنیم، از ناحیه هر فرد و مسئول و دولت و حکومتی که باشد، دیدگاه صددرصد غلطی بوده و در آن شکی نیست. ما باید به خودمان متکی باشیم نه به دیگران، اما این که آیا دولت در حال حاضر چنین دیدگاهی دارد، من باور نمی‌کنم و معتقد نیستم همه توجهات دولت آقای روحانی به خارج باشد و بخواهد مسائل اقتصادی داخلی را از طریق رفع تحریم‌ها حل کند. شکی نیست اگر تحریم‌ها برداشته شود بسیاری از فشارها کم می‌شود، بخشی از مسائل اقتصادی ما حل می‌شود، اما به موازات این که تلاش می‌کنیم مسائل بین‌المللی‌مان را حل کنیم و تحریم‌ها را برداریم باید در داخل هم تلاش کرده که چرخ تولید و مساله اقتصاد را تقویت کنیم و روحیه مردم را بالا ببریم. بنده معتقدم بیشترین تکیه ما باید به داخل و به ملت خودمان باشد.

سال‌هاست رهبر معظم انقلاب نسبت به تهاجم فرهنگی هشدار داده‌اند و امسال بخشی از نام سال را نیز به موضوع فرهنگ اختصاص دادند. سیاست‌های دولت در زمینه‌های فرهنگی ، بخصوص در عرصه مقابله با تهاجم فرهنگی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ما باید اولا مساله فرهنگ را تعریف و در واقع باز تعریف کنیم. متاسفانه ما دچار اشتباه شده‌ایم و وقتی صحبت از مسائل فرهنگی می‌شود بلافاصله یکسری مظاهر فرهنگی مثبت و منفی، جلوی چشم ما ظاهر می‌شود و تصور می‌کنیم فرهنگ فقط در همین ظواهر خلاصه می‌شود. ما باید فرهنگ را با معنای بسیار وسیعی که دارد برای جامعه‌مان تعریف کنیم. اشکال کار این است که اندیشمندان و نخبگان ما یا خودشان در این زمینه کار نمی‌کنند یا به آنها میدان داده نمی‌شود و از دیدگاه‌های آنها استفاده نمی‌شود لذا بعضا کار به دست کسانی می‌افتد که اصلا فرهنگ را نمی‌شناسند. کارشناسان خبره ما و اندیشمندان بزرگ حوزه و دانشگاه باید دست به کار شوند و به آنها میدان داده شود و برای تحول فرهنگی جامعه ما بیندیشند تا این که ان‌شاءالله یک انقلاب فرهنگی دیگری را شاهد باشیم.

رویکرد دولت را در مباحث فرهنگی از زمان روی کار آمدن چگونه دیده‌اید؟

من فکر می‌کنم با سعه‌صدری که آقای روحانی و وزیران ایشان دارند از این کارها استقبال می‌کنند منتها باید ارتباطات تنگاتنگ باشد و نهادهای مختلف اگر می‌خواهند تصمیمی بگیرند همگی در تصمیم‌سازی سهیم باشند و وقتی تصمیمی گرفته شد، همگی بر اساس اختیارات و امکانی که دارند، همکاری کنند تا این تصمیمات اجرایی شود.

بعضی منتقدان دولت معتقدند در بخش فرهنگی، مسئولان با کمی تساهل و تسامح به آسیب‌های این بخش نگاه می‌کنند. آیا شما قبول دارید؟

من به همین دلیل بر ضرورت وجود عزم واحد و هماهنگی تاکید کردم. عرض من این است چرا ما باید منتظر شویم که وزارت ارشاد یا وزارت آموزش و پرورش و آموزش عالی تصمیمی بگیرند و بعد یک نهاد یا گروه دیگر بیاید و از تصمیم آنها انتقاد کند و بگوید مثلا مسئولان، دغدغه‌های فرهنگی را نادیده گرفته‌اند. فرهنگ به دقت نظر و کارشناسی و چکش‌کاری نیاز دارد و دیدگاه‌های مختلف خبرگان باید در یک مرکز جمع شود و پس از تبادل نظر به تصمیمی برسند و مثلا بگویند امروز استراتژی ما این است و همه روی تاکتیک‌هایی که اتخاذ می‌شود پافشاری کنند. اگر به این تصمیم رسیده‌اند که امروز تساهل و تسامح باشد، همگی بر همین تصمیم باشند و اگر قرار است با قاطعیت برخورد کنند همه باهم باشند؛ یعنی کار یکدیگر را خنثی نکنند.

آیا الان در شورای عالی انقلاب فرهنگی چنین اتفاقی نمی‌افتد؟

عملا معلوم شده در شورای عالی انقلاب فرهنگی این اتفاق نمی‌افتد. اگر اتفاق افتاده بود که ما دچار چنین مشکلی نمی‌شدیم. البته من اضافه کنم ایجاد هماهنگی و عزم واحد به این معنا نیست که ما جلوی دیدگاه‌های مخالف یا انتقاد را بگیریم. منظورم این است که کلیت نظام به یک تصمیم واحد برسد و آن موقع اگر افراد هم نظری داشتند با آغوش باز برخورد کنند، ولی تصمیم نظام ملاک عمل باشد.

در ابتدای مصاحبه به اتفاقات مثبتی که از اوایل سال گذشته افتاده اشاره کردید. اگر اکنون بخواهید یکی از اتفاقات این مدت را به‌عنوان یک اتفاق منفی نام ببرید، کدام است و مهم‌ترین نقدی که به دولت دارید چیست؟

به نظر من دولت باید بیش از این به خواست‌ها و مطالبات مردم توجه کند. نظر کارشناسی بسیار خوب است و همه کارها باید کارشناسی شود، ولی در کنار کارشناسی باید خواست مردم و اولویت‌های مردم مورد توجه قرار گیرد و نباید در اتاق‌های در بسته و بدون توجه به واقعیت‌های جامعه تصمیم گرفته شود. کارشناسی، گاهی ما را از جامعه جدا می‌کند و ما گاهی بیش از حد به ارقام و اعداد و نظرات کارشناسی مشغول می‌شویم.

یعنی معتقدید دولت از متن جامعه فاصله گرفته است؟

نه فاصله به آن معنا؛ صحبت من این است که باید فاصله‌اش را کمتر کند و دو عنصر کارشناسی و نیازسنجی و مطالعه اولویت‌های جامعه و به عبارت دیگر، توجه به مطالبات روزمره مردم در کنار هم قرار گیرد. گاهی دوستان ما یکی از این دو عنصر را بر دیگری ترجیح می‌دهند که باعث ایجاد برخی آثار منفی می‌شود. تقاضای من از دولتمردان این است که این دو عنصر را در کنار یکدیگر قرار دهند.

حسین نیک پور / گروه سیاسی