4 میلیون و 600 هزار چک برگشت خورد

براساس آمار منتشره بانک مرکزی، در یازده‌ماهه سال 92 بیش از 11 درصد چک‌های صادره، معادل چهار میلیون و 600 هزار چک به ارزش 45 هزار میلیارد تومان، برگشت خورده است که نسبت به سال 91، 18 درصد رشد نشان می‌دهد.

این آمار به روشنی گویای وجود ضعف در این حوزه است. پردازش دستی و کندی عملیات تسویه و همچنین بروز خطای انسانی، خطرات ناشی از حمل و نقل چک‌، هزینه نقل و انتقال، نبود نظارت موثر بانک مرکزی بر فرآیند تسویه بین بانکی و استاندارد نبودن مشخصات فیزیکی و محتوای چک از مشکلات اصلی روش فعلی تسویه چک‌هاست.

در همین حال بانک مرکزی برای برطرف کردن این ضعف‌ها از مدت‌ها پیش طرح الکترونیکی شدن فرآیند تسویه چک‌ را در قالب طرحی به نام چکاوک در دست اقدام دارد. از مزایای اجرای این طرح، افزایش سرعت پردازش و نقدشوندگی چک‌‌ است‌. با این سامانه‌ چک‌ها در دورترین نقاط کشور حداکثر درمدت 24 ساعت وصول می‌شود.

ویژگی دیگر این سامانه انسجام و یکپارچگی آن با دیگر سامانه‌های ملی پرداخت، مانند ساتنا و پایا است. این انسجام علاوه بر تسریع و سهولت فرآیند تسویه بین بانکی و واریز وجوه به حساب مشتریان، امکان نظارت و کنترل بر فرآیند نقدشوندگی چک و دسترسی به آمار و اطلاعات مربوط به چک‌های برگشتی را به صورت برخط در اختیار بانک مرکزی قرار می‌دهد. در همین حال ظاهرا افزایش آمار چک‌های برگشتی، بانک مرکزی را بر آن داشته تا در راه‌اندازی این طرح شتاب به خرج دهد. دراین‌باره دبیرکل بانک مرکزی از تکمیل مرحله اول الکترونیکی شدن فرآیند تسویه چک‌ یا همان طرح «چکاوک» تا پایان خردادماه امسال خبر داد.

محمود احمدی در گفت‌وگو با فارس، با بیان این‌که مرحله اول طرح چکاوک (چک الکترونیکی) در صد شعبه از ده بانک کشور آغاز شده است، اظهار کرد: تا پایان خرداد امسال این طرح حداقل در یک بانک به طور کامل عملیاتی می‌شود.

وی افزود: با اجرای این طرح چک‌های صادره، در همه شعب بانک‌ها قابلیت نقد شدن خواهد داشت و به همین دلیل طی فرایندی باید اقداماتی برای راه‌اندازی سیستم‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری انجام شود.

احمدی در پاسخ به این پرسش که آیا چک متحدالشکل که در طرح چکاوک مورد استفاده قرار می‌گیرد، طراحی شده و انتشار آن از سوی بانک مرکزی انجام می‌شود، گفت: بانک مرکزی ویژگی‌های ظاهری، امنیتی و مشخصات چک را مشخص کرده، اما هنوز به مرحله انتشار نرسیده است.