دیدگاه ویژه رهبری نسبت به قشر متوسط جامعه

شعار امسال رهبر معظم انقلاب، «اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی» است و به نظر می رسد قشر اصلی که ایشان برای تحقق این شعار در نظر گرفته اند ، طبقه اجتماعی متوسط است که از دیدگاه جامعه شناختی، نیروی اصلی در بسیاری از تحولات هر کشوریست چرا که در حقیقت این قشر، نماینده جامعه مدنی و پرچمدار جنبش های فکری و انقلابی است.

به عبارتی دیگر مدیریت جهادی برای اعتلای اقتصاد و فرهنگ در کشور، نیازمند عزم ملی همین توده جمعیتی است که بر اساس دیدگاه های اثبات شده جامعه شناختی، اندیشه تحول و ایجاد تغییر در حوزه هایی چون اقتصاد و فرهنگ و اصلاح کمبودها در طول تاریخ از آن نشات گرفته است؛ روشنفکرها و مذهبی ها از این قشر بر می خیزند؛ دموکراسی با این گروه زنده می ماند و چون در اکثریت هستند رای شان، در رای گیری ها به کرسی می نشیند و بنابر این سرنوشت کشورهای دموکراتیک، به دیدگاه سیاسی شان وابسته است.

دو قشر دیگر یعنی طبقات بالای جامعه و طبقات پایین اما کمتر درگیر این نوع دلمشغولی های اجتماعی می شوند. ثروتمندان از آنجا که شرایط ایده آلی دارند اشتیاقی به تغییر شرایط ندارند و فقرا آنقدر ناتوانند که دغدغه اصلی شان تامین نیازهای اولیه زندگی است و نمی توانند موتور محرک جنبش ها و تحولات بزرگ در حوزه اقتصاد و فرهنگ باشند.

تاکید رهبر معظم انقلاب بر قشر متوسط در شعار امسال ، معنای دیگری هم دارد و آن، تقویت این طبقه اجتماعی برای حفظ جامعه مدنی است که این تاکید گویای دغدغه ایشان نسبت به خطر از میان رفتن قشر متوسط جامعه و تقسیم جمعیت کشور به دو قشر غنی و فقیر در پی اجرای شتابزده برخی طرح های اقتصادی است برای مثال اگر اجرای طرحی همچون هدفمندی یارانه ها بدون فراهم کردن برخی زیر ساخت ها ادامه پیدا کند ممکن است جامعه را به دو گروه فقیر و غنی تقسیم کند که در این صورت قشر متوسط، برای تبدیل شدن به طبقه غنی و فرار از سر خوردن به زیر خط فقر ، ناچار شود بیشتر و سخت تر کار کند .

تکاپوی قشر متوسط برای فاصله گرفتن از یک قطب و پیوستن به قطب دیگر جامعه ، اگرچه در ظاهر شاید به کار و تولید بیشتر منجر شود، آنچنان اوقات مردم را پر می کند که فرصتی برای پرداختن به خانواده باقی نمی ماند و بنابر این همسران، وقتی برای تفریح و گرما بخشی به کانون خانواده ندارند و در دراز مدت ، کانون خانواده از هم گسسته خواهد شد و با از بین رفتن تدریجی این قشر، بنیان خانواده در جامعه از هم می پاشد و رشد جمعیت در کشور منفی می شود چرا که اقشار غنی و فقیر ، جزو گروه های فرزندآور اصلی در کشور نیستند و آمارها گویای آن است که بیشترین رشد جمعیتی هر کشوری در قشر متوسط آن صورت می گیرد.

نشانه دیگری از توجه ویژه رهبر معظم انقلاب به قشر متوسط را می توان در سیاست های کلی سلامت که به تازگی از جانب ایشان ابلاغ شد، مشاهده کرد. در این رفتار حضرت آیت الله خامنه ای دو نکته مهم نهفته است. نخست، توجه خاص ایشان بر نظام سلامت در کشور است که باز هم قشر متوسط و فقیر به شکل مستقیم از آن متاثر می شوند و دیگر آن که اگر به موارد ذکر شده در این سیاست ها هم توجه کنیم می فهمیم که بسیاری از آنها بویژه تاکیدهای ایشان بر بیمه همگانی ، این دو قشر را در بر می گیرد.

واضح است که تحلیل شعار رهبر معظم انقلاب فقط به همین نکات ختم نمی شود و باید متخصص ها و کارشناسان در سطوح مختلف برای تحلیل عمیق تر و اجرایی کردن آن برنامه ریزی کنند اما معمولا در اجرای شعارهای هر ساله رهبری چند مشکل بزرگ وجود دارد که از آن جمله می توان به سهل انگاری متخصصان در تحلیل جزء به جزء و عمیق این شعارها، بی توجهی مدیران ارشد در اجرایی کردن این شعارها با استفاده از طراحی برنامه های کاربردی مفید اشاره کرد.

مساله دیگر این است که شعارهای رهبری باید در طول سال ، مورد استفاده مردم و مسئولان قرار گیرد اما معمولا باگذشت شش ماهه اول سال ، فراموش می شود و دیگر کسی درباره آنها سخن نمی گوید. بررسی همه این کاستی ها ثابت می کند که باید هر چه زودتر ستادی برای پیگیری جدی شعارهای سالانه رهبر معظم انقلاب تشکیل شود و بر اجرایی کردن این توصیه های ارزشمند در سطح جامعه و بویژه وزارتخانه ها و سازمان ها نظارت کند.

مریم یوشی زاده - خبرنگار جام جم آنلاین