صندلی​های داغ دندانپزشکان برای بیماران بی​پناه

چشم به دهان دندانپزشک دوخته‌اید، او همچنان از اهمیت سلامت دندان می‌گوید، گاهی هم چند آمار تکان‌دهنده از وضع رقت‌انگیز دندان ایرانی‌ها می‌دهد در حالی که فکر شما جای دیگری است.

با یک حساب و کتاب سرانگشتی به این نتیجه می‌رسید که ترمیم دندان‌هایتان حداقل چند میلیون تومانی برایتان آب خواهد خورد، پس با کلی خجالت از دندانپزشک‌ می‌خواهید دندانی را که اوضاعش از بقیه وخیم‌تر است، برای ترمیم انتخاب کند تا در فرصتی مناسب سراغ بقیه‌شان بروید و این فرصت مناسب، یعنی وقتی آنقدر پس‌انداز داشته باشید که بتوانید از پس چند میلیون تومان هزینه آن بربیایید.

خیلی از مراجعه‌کنندگان به کلینیک‌ها یا مطب‌های دندانپزشکی این شرایط را تجربه کرده‌اند، هزینه سنگین خدمات دندانپزشکی پای بسیاری از بیماران را در رفتن به مطب‌های دندانپزشکی مردد می‌کند.

به همین دلیل است که در یکی از کنگره‌های دندانپزشکی که سال گذشته برگزار شد به صراحت اعلام شد رعایت بهداشت دهان و دندان در میان ایرانیان بر اساس شاخص‌های بهداشت جهانی مطلوب نیست.

مصداق این ادعا گفته‌های دندانپزشکان حاضر در این همایش بود که تاکید داشتند متاسفانه آمار قابل توجهی از بیماران‌شان وقتی به مطب یا کلینیک‌های دندانپزشکی مراجعه می‌کنند که دندان‌شان در مراحل پیشرفته پوسیدگی و با دردهای شدید بوده است.

هرچند آمار دقیقی در رابطه با پوسیدگی دندان‌ها در کل کشور وجود ندارد، اما براساس گزارش وزارت بهداشت با توجه به آمار پراکنده از تحقیقات مختلف بیش از 90 درصد افراد جامعه حتما یک دندان پوسیده در دهان خود دارند و تعداد دندان‌های پوسیده در گروه هدف کودکان 12 ـ 6 ساله، زیاد است. برخلاف برخی کشورها که بیش از 50 درصد افراد زیر 18 سال هیچ‌گونه پوسیدگی دندانی ندارند، متاسفانه در جامعه ما تعداد افراد بدون پوسیدگی دندانی بسیار اندک است.

فرار بیمه‌ها از هزینه‌های دندانپزشکی

باز هم پای بیمه‌ها درمیان است، بیمه‌هایی که زیر بار پوشش خدمات دندانپزشکی و هزینه‌های سنگین آن نمی‌روند، آن هم در شرایطی که در تحمیل هزینه‌های سنگین دندانپزشکی به بیماران و خودداری آنها از مراجعه به دندانپزشک بیشترین تقصیرها متوجه همین بیمه‌هاست، زیرا اگر بیمه‌ها زیر بار پرداخت هزینه‌های دندانپزشکی می‌رفتند حالا مراجعه به دندانپزشکی این‌قدر برای مردم سخت و هزینه‌بر نبود.

تائید این موضوع گفته مدیرکل بیمه‌های سلامت وزارت تعاون، کارو رفاه اجتماعی است که از پرداخت بالای 90 درصد از هزینه‌های مربوط به خدمات دندانپزشکی از جیب مردم خبر می‌دهد.

این همان موضوعی است که موجب شد چندی پیش علی تاجر‌نیا، دبیر انجمن دندانپزشکی ایران نیز با ابراز نگرانی از آن هشدار دهد، اگر بیمه‌ها همچنان بخواهند از پوشش هزینه‌های دندانپزشکی شانه خالی کنند، شاید به همین زودی‌ها بسیاری از خانواده‌های ایرانی دور رفتن به دندانپزشکی را برای همیشه خط بکشند.

چانه زنی بیمار و دندانپزشک

مطب‌ها و کلینیک‌های دندانپزشکی مدت‌هاست به محلی برای چانه زنی بیمار و دندانپزشک بر سر هزینه ترمیم دندان‌ها تبدیل شده است، نه پزشک حاضر است از حرف خود عقب‌نشینی کند و نه بیمار توان این را دارد که برای یک عصب‌کشی ساده به همراه پر‌کردن دندانی که حتما نیازمند روکش هم است، حدود یک میلیون تومان هزینه کند.

ترمیم دندان، قسطی هم که نمی‌شود در نتیجه یا بیمار برای تامین این هزینه باید از سایر مخارج زندگی‌اش بزند یا درمان دندانش را به وقت دیگری موکول کند.

از طرفی بیمارانی که به مطب یا کلینیک‌های دندانپزشکی مراجعه می‌کنند می‌گویند این روزها بیشتر دندانپزشکان پس از معاینه وضعیت دندان و بررسی عکس‌ها ترجیح می‌دهند سنگ اول را از همان ابتدا با بیمارشان وا بکنند و از منشی می‌خواهند هزینه کلی ترمیم دندان را به وی بگوید تا اگر وی تمایل داشت روی صندلی بنشیند.

هزینه‌های سرسام‌آور خدمات دندانپزشکی تا جایی عرصه را به بیماران تنگ کرده که آنها ترجیح می‌دهند تا اوضاع دندان‌شان به شرایط وخیم نرسیده سراغی از آن نگیرند و شاید به همین علت است که بیشتر بیماران وقتی پای‌شان به مطب یا کلینیک‌های دندانپزشکی باز می‌شود که دندان‌شان نیاز به عصب‌کشی یا جراحی پیدا کرده یا جز کشیدن دندان برای دندانپزشک چاره‌ای باقی نمانده است.

از طرفی دندانپزشکان نیز چندان روی خوشی به بیمه‌ها نشان نمی‌دهند، بالا بودن قیمت مواد و تجهیزات دندانپزشکی، سختی کار دندانپزشکان و مطب‌های نسبتا خلوت آنها باعث شده دندانپزشکان ترجیح دهند به جای بیمه پولشان را نقد از مشتری بگیرند. در این میان بندرت دندانپزشکی پیدا می‌شود که به دلیل خلوت بودن مطبش و با هدف جلب مشتری، از سر ناچاری بخواهد به بیمه‌ها متوسل شود.

وعده‌ای که عملی نشد

سال 88، مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت وقت در جمع دندانپزشکان کشور وعده داد پوشش بیمه‌ای خدمات دندانپزشکی شامل جراحی‌ها، پروتز و ارتودنسی را پیگیری و اجرایی کند، سال 92 که تمام شود درست پنج سال از این وعده می‌گذرد، پس از دستجردی نیز با وجود رفتن و آمدن دو وزیر دیگرتا امروز اتفاق خاصی که حکایت از ارائه تسهیلات ویژه‌ای به مردم در بخش خدمات دندانپزشکی باشد، رخ نداده است.

متاسفانه با وجود اظهارات کارشناسی که دندانپزشکان در ارتباط با ضرورت سلامت دهان و دندان روی آن تاکید دارند، خدمات دندانپزشکی همچنان در حوزه خدمات زیبایی و لوکس قرار دارد و نه تنها این خدمات شامل بیمه‌ها نمی‌شود، بلکه دندانپزشکان نیز برای قراردادبستن با بیمه‌ها روی خوش نشان نمی‌دهند. این در حالی است که از سال گذشته با جدی‌شدن موضوع تحریم‌ها و خبرهایی که مبنی بر افزایش 50 تا 100 درصدی قیمت مواد و تجهیزات دندانپزشکی مطرح شد، شوک بزرگی به بازار خدمات دندانپزشکی بود تا بیماران در مطب‌های دندانپزشکی بیشتر نقره داغ شوند.

بیمه‌های منفعت‌طلب

مهم‌ترین توقع بیماران از بیمه‌ها این است که بار هزینه‌های سنگین درمان را از روی دوش‌شان بردارد، آنها حتی ترجیح می‌دهند آنجا که لازم است برای خدمات نسبتا ارزان‌تر هزینه را از جیب پرداخت کنند، اما جایی که هزینه درمان سنگین می‌شود بیمه‌ها دست‌شان را بگیرند.

قرار گرفتن خدماتی مانند عصب‌کشی، پر‌کردن دندان، درمان ریشه، روکش، ایمپلنت و... در پوشش بیمه‌ها توقعی است که آنها از بیمه‌های درمانی دارند وگرنه خدماتی مانند کشیدن دندان و جرم‌گیری آنقدرها هزینه بر نیست که بودن یا نبودن بیمه‌ها باری از دوش بیماران بردارد.

نکته مهم‌تر این‌که خدماتی مانند کشیدن دندان یا جرم‌گیری در یک جلسه انجام می‌شود، پس طبیعی است که هزینه آن نیز در حد متعارف باشد که تقریبا برای بیشتر بیماران قابل پرداخت است، اما بخش دیگری از خدمات که در بالا به آنها اشاره شد به طور معمول چند جلسه از وقت بیمار و دندانپزشک را می‌گیرد که همین باعث هزینه‌بر بودن آن می‌شود، درحالی که بیمه‌ها آنجا که باید باشند دست بیماران را در پوست گردو می‌گذارند.

خدمات دندانپزشکی سنگین در انتظار پوشش بیمه

اگرچه تصمیمی که مدیرکل بیمه‌های سلامت وزارت رفاه درباره پوشش بیمه‌ای برخی از خدمات دندانپزشکی به آن اشاره می‌کند نقطه امیدی است برای این‌که سرانجام موضوع بیمه خدمات دندانپزشکی هرچند دست و پا شکسته با همین شرایط هم پا بگیرد، اما انتظار مردم این است که بسته بیمه‌ای خدمات دندانپزشکی فقط شامل همین خدمات محدود نباشد و سال آینده وزارت رفاه و وزارت بهداشت با همکاری شورای‌عالی بیمه برای گسترده‌تر‌شدن دامنه خدمات بیمه‌ها در بحث خدمات دندانپزشکی گام‌های بلندتری بردارند.

بسته بیمه‌ای جدید دندانپزشکی در راه

در شرایطی که دستمزد بالای دندانپزشکان مهم‌ترین مانع برای مراجعه بیماران به مطب‌های دندانپزشکی است، مدیرکل بیمه‌های سلامت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از تعریف بسته جدیدی برای پوشش بیمه‌ای پایه خدمات جدید دندانپزشکی بر اساس مصوبه هیات وزیران با آغاز سال نو خبر داد.

محمد‌باقر هوشنگی به جام‌جم می‌گوید: انجام خدمات معاینه، طرح نوین تشخیصی رادیوگرافی‌های مورد نیاز، جرم‌گیری و بروساژ (تمیز کردن) برای کنترل و پیشگیری از بیماری‌های لثه، خارج‌کردن دندان‌های عفونی، ریشه‌های باقیمانده و دندان عقل برای جلوگیری از صدمه به سلامت عمومی بدن و حفظ فعالیت‌های نرمال دندان‌ها تحت پوشش بیمه پایه خدمات درمانی قرار گرفته‌ است. به گفته وی، هم‌اکنون این وزارتخانه در حال نگارش آیین‌نامه اجرایی آن است تا با ابلاغ به سازمان‌های بیمه‌گر پایه شامل کمیته امداد امام خمینی(ره)، سازمان تامین اجتماعی، سازمان بیمه سلامت ایرانیان و نیروهای مسلح با آغاز سال جدید به مرحله اجرا درآید.

هرچند مدیرکل بیمه‌های سلامت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی معتقد است دلیل قرار گرفتن خدماتی مانند کشیدن دندان یا جرم‌گیری در فهرست پوشش بیمه با هدف پیشگیری از وخیم‌شدن دندان‌ها و نیازمند‌شدن آنها به دریافت خدمات پیشرفته‌تر و در نتیجه تحمیل هزینه‌های سنگین به بیماران است، اما به هر حال باید پذیرفت شاید خدماتی که به آن اشاره شد بیشتر شامل رده‌های سنی پایین شود که هنوز دندان‌های سالم‌تری دارند و کمتر به عصب‌کشی یا خدمات درمانی پیشرفته‌تر نیاز پیدا می‌کنند.

هوشنگی تاکید می‌کند وزارت رفاه در این بخش تازه در ابتدای راه است و خدماتی که مورد تاکید است باید بتدریج و در آینده با توجه به شرایط تحت پوشش بیمه‌ها قرار بگیرند و فعلا اولویت با خدمات سطح یک برای پیشگیری از وخیم‌شدن اوضاع دندان مردم است.

پوران محمدی ‌/‌ گروه جامعه