موزه پژوهشی موسسه باستان شناسی

قدمت آثار موجود در موزه از هزاره هفتم ق.م تا دوره اسلامی قرن هفتم و هشتم می باشد. اطلاعات مربوط به آثار موزه بوسیله نرم افزار پژوهشی موسسه باستان شناسی در اختیار قرار می گیرد.

این موزه شامل چهار بخش می باشد :

بخش نوسنگی و مس سنگی

این تالار از مواد فرهنگی تپه زاغه و قبرستان تشکیل گردیده است محوطه قبرستان و تپه زاغه معرف دوران طویلی از استقرار بشر در دشت سگزآباد می باشد. استقرار در تپه ‏زاغه از هزاره ششم تا پنجم ق. م است. آخرین دوره استقرار در تپه زاغه در حدود اواسط هزاره پنجم ق .م بوده است بقایای ساختمانی تپه زاغه بسیار نادر و منحصر بفرد است بدلیل آنکه از استقرارهای اولین در فلات مرکزی ایران می‏باشد و از آن نقاشی دیواری به ‏دست آمده است که زینت بخش موزه شده است. از مواد فرهنگی دیگر این تپه در موزه، پیکرکهای استیلیزه انسانی از جنس گل که شاید معرف الهه ‏ها باشد و نیز پیکرکهای گلی حیوانات سفالهای ساده و منقوش ـ سردوکهای گلی، اشیاء شمارشی گلی، ابزارهای مختلف سنگی و استخوانی، درفش مسی و اشیاء گلی بیضی و مکعب شکل ـ مهره های گلی ـ النگوی مرمری و زیور آلات و جمجمه انسان نیز متعلق به تپه زاغه می‏باشد. تپه قبرستان در 300 متری مغرب تپه سگزآباد قرار گرفته است این تپه پس از تپه زاغه مورد سکونت واقع شده است. از لحاظ گاهنگاری قبرستان با حصار I و سیلک III همزمان می‏باشد از مواد فرهنگی قبرستان در موزه، ابزارهای سنگی و استخوانی ـ تیغه های سنگی سردوک های گلی ـ پیکرکهای گلی حیوانات مهره های گوش ماهی و سنگی ـ سفالهای ساده و منقوش قالبهای ریخته گری می باشد.

بخش مفرغ و آهن

این تالار از مواد فرهنگی متعلق به تپة سگزآباد تشکیل شده است در طبقات مرتفع‏تر، بقایای قبرهای مربوط به اواخر هزارة دوم و نیمة اول هزارة اول ق.م دیده می‏شود. در طبقات عمیق‏تر، بقایای دورانهای پیش از تاریخ که قدمت بخشی از آنها به اواخر هزارة سوم پیش از میلاد به بعد هستند. این اشیا شامل ظروف سفالین عصر آهن یک و دو، عصر مفرغ، ظرف لوله دار، سردوکهای گلی و استخوانی، سرگرز سنگی، پیکرکهای مختلف سفالی و گلی، مهره‏ های سنگی، پیکرکهای مفرغی اسب، زنگوله مفرغی، النگوهای مفرغی، خنجرهای مفرغی، سرپیکانهای مفرغی و اشیای مختلف آهنی است.

بخش دوره تاریخی و اسلامی

آثار دورة تاریخی و اسلامی موزه در این تالار قرار گرفته است. ظروف سفالی، پیکرک و آجر کتیبه‏ دار هفت‏تپة خوزستان به خط میخی از آثار دورة تاریخی است؛ بخش دیگر از این تالار، از کاوشهای دانشگاه تهران در رصدخانة مراغه ( قرن هفتم هجری) به دست آمده است این آثار عبارت‏اند از: کاشی‏های کتیبه ‏دار زرین‏فام، آجرهای نقش‏دار محراب‏گونه، قطعه ‏سنگ تراش‏دار و ترکیب آجر و کاشی می‏باشد. ظروف سفالی و شیشه‏ای، خصوصاً دردیگ و یا سینی سفالی نقش‏دار . یادآور می‏شود، ساخت رصدخانة مراغه، توسط خواجه نصیر طوسی و با حمایت هلاگوخان مغول در سال 657 ق آغاز شد و از آن‏ پس مجمع علما و منشأ پژوهشهای بسیار در حوزة هیأت و نجوم بوده است.

بخش کارگاه مرمت

در کنار موزه کارگاه مرمت قرار گرفته است که آثار بدست آمده از حفاریها طبق استاندارد استحکام بخشی و مرمت می شوند و سپس جهت مطالعه و نمایش به موزه منتقل می شود.

اشیاء به دست آمده از کاوشهای باستان شناسی چون از مواد گوناگون پیدار ساخته شده اند، لازم است بلافاصله پس از کشف، مراقبتهای لازم جهت حفاظت و مرمت فنی آنها صورت گیرد در غیر ینصورت این اشیاء به مرور زمان از بین خواهند رفت. بدین لحاظ مرمت و استحکام بخشی کلیه اشیاء به نمایش گذاشته شده در موزه پژوهشی با ضوابط و استانداردهای لازم در کارگاه مرمت ا ین موزه، صورت گرفته است. این کارگاه مجهز به مواد و تجهیزات لازم جهت استحکام بخشی آسیب شناسی و مرمت می باشد.