تکیه برباد؛ تلخ اما حقیقی

«تکیه بر باد»، مجموعه مستندی هشداردهنده درباره معضلات موادمخدر و قرص‌های روانگردان است. پخش این‌گونه مستندها از تلویزیون چقدر می‌تواند برای جامعه مفید باشد؟

رسانه به‌عنوان یکی از ارکان مهم اطلاع رسانی توانسته در زمینه طرح مشکلات و معضلات اجتماعی نقش‌آفرینی کند و به عنوان بازویی مهم در آگاه‌سازی افراد گام مفیدی بردارد؛ بنابراین تلویزیون به‌عنوان فراگیرترین رسانه، نقشی غیرقابل‌انکار در ارائه موضوعات اجتماعی دارد. مستند تکیه برباد با همین رویکرد تولید شد تا یکی از معضلاتی که جامعه با آن روبه‌رو است، به تصویر کشیده شود. افرادی که از داروهای روانگردان استفاده می‌کنند، فقط خودشان در معرض نابودی نیستند، بلکه به خانواده خود، دوستان و دیگر اقشار جامعه آسیب می‌رسانند. این داروها، روی سیستم ایمنی بدن و عملکرد مغز تاثیر منفی می‌گذارد. در یکی از قسمت‌های مستند تکیه بر باد می‌بینید که شخصی براثر استفاده از قرص روانگردان همسر خود را کشته است. هدف ازساخت چنین مستندی، این است که جرقه‌ای در ذهن مصرف‌کننده‌های تازه‌کار زده شود تا از این راه غلط برگردند و در ضمن وقتی به فردی پیشنهاد استفاده از این قرص‌ها می‌شود، بیشتر تأمل کند.

و رویکرد شما، ضمن آن که هشداردهنده بوده اما نصیحت‌گونه نیست، درست است؟

بله، زیرا کسی شنونده نصیحت نیست. بویژه جوانان این دوره میلی به دیدن برنامه‌هایی ندارند که مستقیما آنها را نصیحت ‌کند. به همین دلیل مستند محض اجتماعی تکیه بر باد را ساختم تا بینندگان خودشان قضاوت کنند. در این مستند انتهای راه استفاده از مخدرهای مدرن نشان داده شده است.

مستند محــض اجتمــاعـــی چه ویژگی‌هایی دارد؟

وقتی می‌گوییم مستند اجتماعی یعنی نگاه مستندساز رو به جامعه است و دریچه دوربین‌ او پــاره‌ای از مسائل جامعه را نشان می‌دهد؛ مسائلی که شاید به چشم مردم عادی نیاید. وقتی کلمه محض با مستند همراه می‌شود، یعنی هیچ صحنه‌ای در مستند بازسازی نشده و هر آنچه دیده می‌شود، واقعیت محض است. در مستند تکیه بر باد، تصاویر صددرصد حقیقی است. هر چند حقیقت تلخ است اما گریزی از آن نیست.

کــار سختی در ساخت این مستند محض پیش‌رو داشتید.

بله و در واقع می‌توانم بگویم مشکــلات بسیاری را به جان خریدیم، چون در بعضی مواقع افراد با عوامل فنی و اجرایی حتی برخورد فیزیکی هم می‌کردند و به همین دلیل، ما در بعضی موارد از دوربین مخفی استفاده کردیم. حدود دو سال پیش ساخت مستند تکیه بر باد شروع شد. همان‌طور که ملاحظه می‌کنید در بعضی جاها از جمله تصاویری که در بیمارستان لقمان گرفته شده، تاریخی که درج می‌شود مربوط به اردیبهشت 90 است. همین جا لازم می‌دانم از زحمات مدیر گروه مستند شبکه یک تشکر کنم، زیرا برای پخش از بعضی از بخش‌های مستند ایراد گرفته شد تا دچار ممیزی شود، ولی با همکاری مدیر گروه مستند و حمایت دیگر عزیزان، هیچ چیزی از این مستند حذف نشد.

ظرفیت تلویزیون را برای کمک به حل مشکلات اجتماعی چطور ارزیابی می‌کنید؟

همان‌طور که اشاره کردم تلویزیون نقش پررنگ‌تری نسبت به دیگر رسانه‌ها دارد، اما این که چگونه باید با مخاطب وارد بحث شد، موضوعی مهم است. بودجه، اختصاص ساعت پخش مناسب و تکرار مستندها هم به دیده شدن مستندها کمک می‌کند. خوشبختانه با درایت مدیر شبکه یک، بهترین ساعت پخش نصیب مستند تکیه بر باد شده است، زیرا این مستند 25 دقیقه‌ای در ساعت 20، قبل از اخبار 21 شبکه یک و قبل از اخبار ساعت 20 و 30 دقیقه شبکه دو یکشنبه‌ها روی آنتن می‌رود. باید توجه کنیم پرداختن به چنین موضوعاتی، یعنی تلاش برای نجات جامعه.

باز هم انگیزه ساخت مستند محض اجتماعی دیگری را برای تلویزیون دارید؟

در ساخت چنین کارهایی انگیزه حرف اول را می‌زند. هرکس در قبال جامعه‌ای که در آن متولد شده، رشد کرده و در آن زندگی می‌کند، وظیفه‌ای دارد. من هم امیدوارم با ساخت چنین مستندهایی سهم کوچکی ایفا کنم، زیرا نجات یک فرد، نجات جامعه است. بر همین اساس در مستند تکیه برباد سعی کردم به نیاز مخاطب توجه داشته باشم و با دادن اطلاعات تازه، ذهن مخاطب را نسبت به سوژه (یعنی داروهای روانگردان) بیشتر درگیر کنم تا نسبت به مضرات استفاده از این داروها دیدگاه متفاوت و نگرش تازه‌ای ارائه شود. هم‌اکنون مردم منتظر دیدن مستندهای خلاقانه و جذاب هستند، زیرا چنین مستندهایی برای بیننده بیشتر قابل پذیرش است و من نیز انگیزه ادامه ساخت این‌گونه مستندها را دارم.

سیما پویا