بیشتر تومور‌های سینه خوش‌خیم‌ است

چرا بعضی توده‌های پستانی خوش‌خیم و بعضی دیگر بدخیم است؟

همه توده‌های خوش‌خیم و بدخیم یک خصوصیت مشترک دارند و آن این که سلول‌های عضو مبتلا به دلایل نامشخص شروع به رشد سریع و خارج از کنترل کرده، توده ایجاد می‌کنند. تفاوتی عمده بین این دو وجود دارد: توده‌های خوش‌خیم با وجود رشد خارج از کنترل، استعداد تهاجم به نسوج اطراف و دیگر اعضای حیاتی بدن را ندارد، اما توده‌های بدخیم اگر بسرعت جلوی رشد و تکثیرشان گرفته نشود، می‌توانند خود را به دیگر اعضای حیاتی مانند کبد، ریه و مغز رسانده، آنجا شروع به تکثیر کنند و با رشد خود در عملکرد اعضا اختلال به وجود آورند و در نهایت به مرگ بیمار منجر شوند.

چه معیارهایی برای افتراق این دو نوع توده دارید و روش‌های تشخیصی کدام است؟

هر دو نوع توده رشد فزآینده دارد. توده‌های خوش‌خیم گرچه ممکن است با بزرگ‌ترشدن برای بیمار مشکلاتی به وجود آورد، ولی مزیتی که دارد این است که تهدیدکننده حیات نیست و باعث مرگ بیمار نمی‌شود و به سایر اعضا هم سرایت نمی‌کند، ولی توده‌های بدخیم باعث مرگ می‌شود. بنابراین وظیفه پزشک این است که بسرعت این دو را از هم افتراق داده، درمان را شروع کند.

یک پزشک از روی شکل و ظاهر سینه و با معاینه و یافته‌های سونوگرافی و ماموگرافی می‌تواند تا حدود زیادی این دو نوع توده را از هم تشخیص دهد، اما توده‌های بدخیم گاهی ظاهری گول زننده دارند و در بررسی‌ها کاملا خصوصیات یک توده خوش‌خیم را از خود نشان می‌دهند. اینجاست که پزشک باید هوشیار باشد و آگاهی‌های کافی به بیمار بدهد. وجود هر نوع توده‌ای را باید جدی بگیریم و بیمار را کنترل کنیم، حتی اگر لازم باشد از توده نمونه‌برداری به عمل آوریم. گاهی به جراحی باز نیاز است. یک نمونه ساده به ما اطلاع دقیق می‌دهد و هیچ ضرری هم ندارد ولی به تعویق انداختن نمونه و دیگر اقدامات، آن هم در صورتی که توده بدخیم باشد، سلامت بیمار را به مخاطره می‌اندازد.

توده‌های خوش‌خیم به درمان نیاز دارد؟

سرطان سینه یکی از شایع‌ترین سرطان‌های زنان است و حتما باید مورد توجه قرار گیرد، اما همه توده‌ها خطرناک نیست و خانم‌ها با دیدن توده نباید مضطرب شوند و از رفتن نزد پزشک امتناع کنند. عده‌ای ممکن است به محض شنیدن این نکته که توده خوش‌خیم است آن را رها کرده، دیگر به پزشک مراجعه نکنند که این عمل کاملا اشتباه است. توده‌های خوش‌خیم را نیز باید تحت نظر گرفت و گاه درمان کرد.

پیگیری‌ها چگونه است؟

یکی از روش‌های استاندارد و بسیار مفید برای تشخیص ماموگرافی است. این روش را می‌توان با صلاحدید پزشک از سی سالگی به بعد آغاز کرد. البته بندرت لازم می‌شود بیماری را پیش از این سن ماموگرافی کنیم که آن هم در موارد خاص است. به هر حال روش‌های معاینه، سونوگرافی، ماموگرافی و گاهی نمونه‌برداری، تشخیص را کامل می‌کند.

مهم‌ترین توده‌های خوش‌خیم کدام است؟

مهم‌ترین آنها فیبروآدنوما و توده‌های کیستیک و شایع‌ترین آنها کیست‌های سینه‌ است؛ کیسه‌های کوچکی که داخل آنها مایع وجود دارد. بسیاری از خانم‌ها ممکن است یک یا چند کیست در سینه خود داشته باشند. علت پیدایش چندان مشخص نیست ولی احتمال می‌رود هورمون‌ها در پیدایش آن دخیل باشد. البته این به آن معنا نیست که بگوییم چنین افرادی دچار اختلالات هورمونی هستند. کیست اگر دیواره صاف داشته باشد بی‌خطر است و نیاز به کار خاصی ندارد. فقط در برخی بیماران ممکن است علائمی مانند درد ایجاد کند که با تجویز دارو‌های خوراکی می‌توان این مشکل را برطرف کرد. گاهی کیست‌ خیلی بزرگ است و پزشک نیاز دارد اطلاعات بیشتری درباره این کیست به دست آورد. برای این کار می‌توان توده را با کمک سرنگ و سوزن ظریف تخلیه کرد و به آزمایشگاه فرستاد. این کار کاملا بی‌درد و به شکل سرپایی است. اغلب موارد نمونه گیری ساده کفایت می‌کند و به جراحی و خروج کیست نیاز نیست. اگر مایع به دست آمده از کیست، خون‌آلود باشد، احتمال می‌رود که با کیست ساده مواجه نباشیم.

و درباره فیبرو آدنوما؟

فیبرو آدنوما نیز از توده‌های شایع در سینه است. این توده در زنان جوان بیشتر یافت می‌شود، اما گاه در نوجوانان هم دیده شده است. فیبرو آدنوما را معمولا پیش از بیست‌وپنج سالگی می‌بینیم. این توده‌ها گاه تکی یا چند عدد در هر پستان یا هر دو پستان دیده می‌شود. در صورتی که تشخیص آنها بدرستی صورت گیرد، نیازی به عمل جراحی و خروج آنها نیست و فقط از طریق سونوگرافی سایزشان کنترل می‌شود. جراحی فقط وقتی لازم است که توده رشدی فزاینده دارد، اندازه‌اش بیش از حد بزرگ یا دردناک باشد و به مسکن‌های ضد درد پاسخ ندهد.

بعضی خانم‌ها سینه‌های دردناکی دارند. آیا این مساله می‌تواند دلیل وجود توده‌ای در سینه باشد؟

درد سینه به توده‌ها ربطی ندارد. این درد بر اثر حساس بودن نسوج سینه به هورمون‌های زنانه است. بیشتر زنان پیش از عادت ماهانه، میزان هورمون‌هایشان بالا می‌رود و این درد بعد از عادت ماهانه کاهش می‌یابد. درمان نیز راحت است و با خوردن مسکن کاهش می‌یابد ولی توده‌های دردناک را معمولا با جراحی خارج می‌کنیم. کیست‌های دردناک نیز با سوزن تخلیه می‌شود.

درباره نمونه‌برداری نیز کمی توضیح دهید.

نمونه‌برداری به صورت سرپایی است. معمولا یک بار نمونه‌برداری از توده پستانی کفایت می‌کند، اما گاهی متخصص پاتولوژی نمونه بیشتری برای تشخیص لازم دارد یا با تغییراتی که در خصوصیات توده ایجاد می‌شود نمونه‌برداری مجدد لازم است. در بعضی مواقع هم نیاز است توده از طریق جراحی خارج شده، به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده شود که به آن نمونه‌برداری باز گفته می‌شود.

آیا توده‌ خوش‌خیم هم وجود دارد؟

بله، توده‌های دیگری از قبیل توده قارچی و سلی، توده‌ای با ماهیت نکروز چربی و آبسه‌ پستانی نیز از توده‌های خوش‌خیم است که با درمان دارویی بهبود می‌یابد. نکروز چربی را معمولا بعد از جراحی یا واردشدن ضربه به سینه بزرگ مشاهده می‌کنیم. افتراق این توده از نوع بدخیم نیز مهم است. آبسه‌ پستانی نیز یک نوع عفونت محسوب می‌شود که در زنان شیرده دیده می‌شود. البته وقتی مادر شیرده دچار عفونت می‌شود، در همان مراحل ابتدایی با دادن آنتی‌بیوتیک، باید عفونت ریشه‌کن شود زیرا تجمع باکتری در سینه به آبسه منجر خواهد شد که در این مرحله نیاز به جراحی ضرورت می‌یابد.

پرنیان پناهی