بحران بازیافت لاستیک‌های فرسوده

تاثیرات دفن یک آلاینده بالقوه

برآوردهای جهانی حاکی است که هر شخص در طول سال، حداقل یک لاستیک را مستهلک خواهد کرد. یکی از مقاصد اصلی برای دفع لاستیک‌های فرسوده خودرو، مراکز دفن است. با توجه به این‌که تایرها حجم زیادی را اشغال می‌کنند، پس می‌توانند بسرعت باعث انباشت زمین‌های مراکز دفن شوند. از طرف دیگر حضور آنها می‌تواند ماوایی مطمئن برای رشد و تکثیر انواع جوندگان و حشرات موذی باشد. حشرات ناقل بیماری‌هایی از جمله انسفالیت یا ورم مغز و تب استخوان‌شکن، می‌توانند براحتی در چنین زیستگاه مناسبی تکثیر و پرورش پیدا کنند. در مراکز دفن بهداشتی، به دلیل رعایت اصول اولیه از بروز چنین مواردی جلوگیری می‌شود، اما در اماکنی که کنترل شده نیستند، بروز چنین فجایعی دور از انتظار نخواهد بود. از طرف دیگر لاستیک‌های خودرو اغلب ترکیبات پیچیده، ناهمگن و غیرمتعارفی دارند. فرمول‌های ساخت آنها معمولا طیف گسترده و البته متفاوتی از ترکیبات شیمیایی را در برمی‌گیرد. بسیاری از این فرمول‌ها همچون رازی در قلب تولیدکنندگان مختلف باقی خواهند ماند. در مجموع پیچیدگی و تنوع روش‌های تولید تایرهای خودرو گویای این واقعیت است که نمی‌توان در مورد آنها ارزیابی‌های زیست‌محیطی دقیقی انجام داد.

حضور ترکیبات روغنی سمی و برخی فلزات سنگین از جمله سرب به تنهایی گویای یک مشکل حاد است اما برای مدیریت صحیح این محصول کافی نیست. در نتیجه بهترین راه‌حل برای مدیریت این نوع پسماند، شناخت نوع مواد شیمیایی موجود در آن از طریق مراحل مخصوص ته‌نشینی است.

آتش‌سوزی‌های ناخواسته

جمع شدن لاستیک‌های فرسوده در یک محل احتمال بروز خطر دیگری به نام آتش‌سوزی را تقویت می‌کند. افزایش درجه‌ حرارت هوا، فقط یکی از عواملی است که می‌تواند کبریت این فاجعه را روشن کند. ضایعات لاستیک‌ها در صورت آتش‌سوزی، دود غلیظ سیاهی را وارد هوا خواهد کرد که گاهی تا ساعت‌ها ادامه دارد. طی این فرآیند، مخلوطی از ذرات فوق‌العاده ریز و سمی وارد جو خواهد شد. استرین‌، بوتادین، روغن‌های حاوی بنزن و کلرین از جمله ترکیبات سمی است که از این طریق آزاد خواهد شد. حتی روغن‌های موجود در پلاستیک نیز حاوی فلزات سنگینی از جمله سرب، کروم، کادمیوم و جیوه است. آتش‌سوزی حتی می‌‌‌تواند فلزات سمی همچون کرومیوم، آرسنیک، روی، باریوم، کبالت، مس، آهن، آلومینیوم، منگنز و وانادیوم را با توجه به میزان به کار رفته وارد محیط کند. در مجموع آلاینده‌های ارگانیکی که همراه ذرات ریز حاصل از سوختن لاستیک حمل می‌شوند، نه‌تنها می‌توانند مشکلات تنفسی از جمله آسم و حتی بیماری‌های قلبی را تشدید کنند، بلکه قابلیت آلوده‌کردن شیر مادر را نیز دارند.

بازیافت، بهترین راه‌حل

مجموع شرایط ذکر شده سبب شده راه‌حل بازیافت و استفاده مجدد از این محصول در دستورکار قرار بگیرد. یکی از دلایلی که باعث می‌شود متخصصان بیشتر بر این دو موضوع تاکید داشته باشند، تغییر نیافتن ترکیبات شیمیایی این محصول تحت این شرایط است. ایده‌ها برای استفاده مجدد از این محصول به حدی ساده و در عین حال مبتکرانه است که شاید بتواند شما را نیز برای انجام این کار بیشتر ترغیب کند. در ادامه به برخی ایده‌ها به صورت فهرست‌وار اشاره می‌شود‌: لاستیک فرسوده ماشین شما می‌تواند با اندکی ابتکار به یک تاب برای بازی کودکان مبدل شود. شما می‌توانید لاستیک‌ها را با کمی رنگ تغییر داده و به عنوان گلدان استفاده کنید. با بریدن لاستیک با ابزار مناسب، می‌توانید حتی از آن سطل آشغال، پادری، جا کتابی و جای هیزم درست کنید. اگر بتوانید روکش حصیرباف محکمی تهیه کنید، حتما می‌توانید از لاستیک به عنوان یک صندلی راحتی نیز استفاده کنید. حتی اگر این ایده‌ها مورد پسند شما نیستند، بازهم می‌توانید لاستیک‌های فرسوده را به مراکز بازیافت تحویل دهید. جالب است بدانید بسیاری از کفش‌های گرانقیمتی که در بازار یافت می‌شوند، از جنس همان لاستیکی است که در نظر برخی هیچ ارزشی ندارد. / ضمیمه سیب

علی صدیق