پیش‌بینی‌ها؛ کمی تا قسمتی ابری!

اگر سفر مهمی پیش‌رو داشته که ضروری باشد از وضع هوا مطلع باشید در این شرایط به پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی خودمان استناد می‌کنید یا ترجیح می‌دهید به‌سراغ سایت‌های هواشناسی خارجی بروید؟

قطعا ترجیح می‌دهم برای اطلاع از وضع هوای شهری که داخل کشور قرار دارد به گزارش‌های منتشر شده روی سایت سازمان هواشناسی خودمان استناد کنم.

به نظر می‌رسد تعصب زیادی روی حوزه کاریتان دارید!

نه این کار از روی تعصب نیست، بلکه برای دلیل مهمی است که پشت این ماجرا وجود دارد، چون اطلاعاتی که درباره وضع هوای شهرهای کشورمان روی دیگر سایت‌های هواشناسی دنیا منتشر می‌شود، اطلاعاتی است که آنها از روی سایت هواشناسی کشورمان برداشته‌اند وگرنه این کشورها که ایستگاه هواشناسی داخل کشور ما ندارند که بخواهند برای رسیدن به اطلاعات هواشناسی کشور ما به آنها استناد کنند.

این موضوع درباره دیگر کشورها هم درست است؟

بله! این شرایط فقط درباره کشور ما نیست، شما اگر قرار باشد به سوئیس هم سفر کنید، بهتر است برای اطلاع از وضع آب و هوای کشور مقصد به سایت هواشناسی خود آن کشور مراجعه کنید، گرچه این اطلاعات را می‌توانید از روی سایت هواشناسی کشور ما هم به‌دست بیاورید، اما روش اول بهتر است چون پیش‌بینی مدل‌ها زمانی به قطعیت نزدیک می‌شود که تجارب پیش‌بینی‌های ما در آن شامل تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات و بررسی آنها از سوی کارشناسان سازمان اعمال شود. اطلاعات مربوط به پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی کشورمان آنقدر مستند و دقیق است که مسئولان ارشد مملکتی و از جمله رئیس جمهور نیز هنگامی که قرار است برای سفر کاری عازم یکی از شهرهای کشور شوند حتما پیش از سفر از سازمان هواشناسی برای اطلاع از وضع هوای شهر مقصد و برنامه ریزی برای پرواز هواپیما استعلام کنند.

پس فعالیت‌ سازمان شما فقط به داخل کشور محدود نمی‌شود؟

سازمانی داریم که فعالیت‌های مان حد و مرزی ندارد، چون هوا هم حد و مرزی نمی‌شناسد، هوایی که روز قبل در کشور عراق بوده، روز بعد بدون گذرنامه وارد کشور ما هم می‌شود و محدوده جغرافیایی ما را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

برای این‌که بتوانیم به پیش‌بینی صحیحی از هوای کشورمان برسیم باید به اطلاعات تمام کشورهای کل نیمکره شمالی دسترسی داشته باشیم.

کشورهای عضو سازمان هواشناسی جهانی که 197 کشور هستند، ناچارند در اندازه‌گیری‌هایشان از استانداردهای این سازمان تبعیت کنند، پس شرایط اندازه‌گیری‌ها باید با هم همسان باشد. وقتی این کار انجام شد در شرایط زمانی اطلاعات به‌دست آمده با هم مبادله می‌شود. به‌طور مثال در شبکه جهانی هر کجای دنیا که بروید و بخواهید از وضع شهر بم مطلع شوید، سیستم این اطلاعات را به شما می‌دهد. عربستان هم برای این‌که هوای خودش را تحلیل کند باید اطلاعات هوای ما را هم داشته باشد پس حتما در شرایط زمانی تبادل اطلاعات انجام دهیم، سرانجام گزارش‌های خودمان را منتشر می‌کنیم و آنها هم همین‌طور. حدود 15 نفر از کارشناسان ما می‌نشینند، بحث می‌کنند، مدل‌های مختلف پیش‌بینی را تحلیل می‌کنند و به جمع‌بندی هوای 24 ساعت آینده می‌رسند، البته توجه داشته باشید که هرچه فاصله زمانی بیشتر شود دقت هم پایین‌تر می‌آید.

پس اطلاعاتی که روی سایت‌های هواشناسی بین‌المللی از وضع هوای دیگر نقاط دنیا درج می‌شود، چگونه به دست می‌آید؟

آنچه ‌اکنون در همه سایت‌های هواشناسی دنیا منتشر می‌شود، شامل دو نوع اطلاعات هواشناسی است: نوع اول؛ اطلاعات وضع هوای موجود نقاط مختلف دنیا. این اطلاعات مربوط به هوایی نیست که آن سایت منتشر کرده، چون آنها اصلا ایستگاه هواشناسی داخل کشور ما ندارند، بلکه اطلاعاتی که این کشورها روی سایت‌های خودشان منتشر می‌کنند، وضع هوایی است که روی شبکه جهانی ارسال کرده‌ایم و در اختیار آنها هم قرار گرفته است. نوع دوم، اطلاعات مربوط به پیش‌بینی هواست، پیش‌بینی‌هایی که تهیه می‌کنیم و در شبکه جهانی هم منتشر می‌شود.

گویا این موضوع هم بی‌ارتباط با انتخاب سازمان هواشناسی ایران به‌عنوان یکی از مراکز جهانی تبادل اطلاعات هواشناسی نبوده است؟

بله، سال گذشته که نوزدهمین کنگره سازمان هواشناسی جهانی برگزار شد، شش مرکز جهانی به‌عنوان مراکز جهانی تبادل اطلاعات هواشناسی پذیرفته شده بودند که مهم‌ترین کارکرد آنها هم این بود که اطلاعات مربوط به وضع هوای کشورهای مختلف دنیا را هم بگیرند و روی سایت منتشر کنند و هم اطلاعات کشور خودشان را در اختیار دیگر کشورها قرار دهند. سال 2012 میلادی پیشنهاد داده بودیم سازمان هواشناسی ایران نیز به‌عنوان هفتمین مرکز جهانی تبادل اطلاعات هواشناسی پذیرفته شود، پس از این درخواست هیاتی از سازمان هواشناسی جهانی برای بازدید از تجهیزات و امکانات و توانمندی‌های موجود عازم کشور ما شدند و پس از بررسی‌های دقیق و مفصل با درخواست سازمان هواشناسی ایران برای پذیرفته شدن به‌عنوان هفتمین مرکز جهانی تبادل اطلاعات هواشناسی موافقت شد و اکنون قرار است بزودی این موضوع از سوی سازمان جهانی هواشناسی به طور رسمی اعلام شود. به این ترتیب ما نیز مانند شش مرکز جهانی دیگر، هم می‌توانیم به کل اطلاعات هواشناسی دنیا دسترسی داشته باشیم و هم متعهد می‌شویم این اطلاعات را در ساعتی معین با انتشار روی سایت در اختیار دیگر کشورها قرار دهیم.

هم‌اکنون جایگاه ما در کنار کشورهایی مانند آمریکا، آلمان، فرانسه و اسپانیا که به‌عنوان تعدادی از مراکز جهانی تبادل اطلاعات هواشناسی شناخته شده‌اند، قرار گرفته و قرار است تعداد این مراکز جهانی تبادل اطلاعات به ده مرکز برسد تا همه دنیا را تحت پوشش قرار دهد.

محدودیتی برای اعلام وضع هوا وجود دارد؟

بله، این محدودیت فقط در زمان جنگ است که گزارش‌های هواشناسی کشور منتشر نمی‌شود چون این اطلاعات آنقدر مهم است که می‌تواند روی برنامه‌ریزی‌های کشور طرف جنگ با کشور ما مثلا روی پرواز هواپیماها تاثیرگذار باشد و آنها با استناد به این گزارش درباره حمله‌ها و عملیات‌های خودشان تصمیم‌گیری کنند.

تجهیزات و امکاناتی که برای پیش‌بینی‌های هواشناسی از آنها استفاده می‌شود، چقدر با استانداردهای روز دنیا مطابقت دارد؟

از سال 1337 که سازمان هواشناسی ایران با تصویب مجلس به عضویت سازمان جهانی هواشناسی درآمد، تاکنون موظف شده است برای شاخص‌های اندازه‌گیری وضع هوا از استانداردی مشخص تبعیت کند، این استاندارد برای تمام کشورهای عضو سازمان جهانی هواشناسی یکسان است.

اما در بحث پیش‌بینی‌ها، چهار مولفه شامل گزارش‌های دیده‌بانی، نیروی انسانی، امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تاثیرگذار است که اگر این مولفه‌ها بدرستی رعایت شود قطعا می‌توان ادعا کرد آن پیش‌بینی دقیق از آب دربیاید.

در بحث دیده‌بانی شبکه ایستگاه‌های ما یک شبکه استاندارد است، ما تمام کشور را تحت پوشش داریم، در بحث سخت‌افزاری یکسری محدودیت‌هایی داشتیم که چون نیازمند تعدادی رایانه‌های مخصوص بودیم به‌دلیل شرایط تحریم امکان خریداری این رایانه‌ها وجود نداشت.

از آنجا که این رایانه‌ها سرعت بالایی در تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات دارند، برای پیش‌بینی‌های هواشناسی بسیار کمک حال هستند، اما محدودیتی که برای خرید این رایانه‌ها پیش روی ما وجود داشت، باعث شد تلاش کنیم با کمک دانشگاه‌های امیرکبیر و صنعتی شریف دو نمونه از این رایانه‌ها را در داخل تولید کنیم. تا پیش از ساخت این رایانه‌ها دست‌کم 12 ساعت برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و کسب نتیجه نهایی زمان نیاز بود، اما اکنون با ساخت این رایانه‌ها می‌توان در حدود 20 دقیقه به خروجی اطلاعات دست پیدا کرد. به این ترتیب خوشبختانه در بخش سخت‌افزاری مشکل جدی نداریم و محدودیت‌ها را پشت سر گذاشته‌ایم.

در بخش نرم‌افزاری و نیروی انسانی چطور؟

در بخش نیروی انسانی می‌توانیم ادعا کنیم جزو با سوادترین سازمان‌ها هستیم. 80 درصد نیروی انسانی ما تحصیلات دانشگاهی دارند. در بخش نرم‌افزاری هم از مدل‌های مختلفی استفاده می‌شود. جمع‌بندی تمام این شرایط گزارش نهایی ما از سازمان هواشناسی را به‌دست می‌آورد. در بخش تجهیزات هواشناسی، خوشبختانه ما همه کشور را پوشش داده‌ایم و برای به‌دست آوردن اطلاعات و داده‌ها از رادارهای هواشناسی استفاده می‌کنیم.

همان‌طور که می‌دانید ایستگاه‌های هواشناسی روی زمین است و سطح بالایی جو را اندازه می‌گیرد، اما رادارهای هواشناسی از زمین، وضع فضا را اندازه‌گیری می‌کند. تا سال گذشته فقط در کل کشور پنج دستگاه رادار داشتیم، اکنون هم نیاز کشور 18 رادار است که سال گذشته با پیگیری‌های انجام شده سه رادار در استان‌های بوشهر، گیلان و فارس نصب شده و در مجموع رادارهای موجود به هشت رادار رسیده است.

خرید هر یک از این رادارها 20 میلیارد تومان بودجه نیاز دارد که این رادارها از کشورهای اروپایی که رادارهای هواشناسی آنها با بهترین کیفیت روز دنیاست، خریداری می‌شود؛ البته به‌دلیل شرایط تحریم امکان خرید مستقیم نیست و از طریق واسطه انجام می‌شود.

با این توصیف در بهترین شرایط پیش‌بینی وضع هوا تا چند روز آینده امکان‌پذیر است و این پیش‌بینی چقدر به استانداردهای پیش‌بینی سازمان جهانی هواشناسی نزدیک است؟

ما دو نوع پیش‌بینی داریم؛ پیش‌بینی هم دیدی که یک پیش‌بینی دو هفته‌ای است و دیگری پیش‌بینی فصلی است که از دو هفته تا سه ماه را شامل می‌شود. پیش‌بینی هم دیدی ما در مرکز پیش‌بینی سازمان هواشناسی در حال انجام است و هرچه این دوره کوتاه‌تر باشد دقت و صحت پیش‌بینی هم بیشتر است، چراکه این اطلاعات به‌طور دائم به روز‌رسانی می‌شود. اما با همه اینها به هر حال دخالت خدا را هم نباید فراموش کرد. در پیش‌بینی‌ها، اراده‌ای که بالاتر از دانش‌ماست، مانند آنچه در طبس اتفاق افتاد، تمام محاسبات هواشناسی شرایط را برای پرواز هواپیما در خاک طبس مهیا ارزیابی کرده بود، اما طوفان شن وزید و همه محاسبات را به هم ریخت. در مجموع، ‌اکنون هم امکان پیش‌بینی دو هفته‌ای را داریم و هم فصلی را، به این ترتیب پیش‌بینی‌های 24 ساعته ما بالای 95 درصد، پیش‌بینی‌های دو هفته‌ای حدود 85 درصد و پیش‌بینی فصلی نیز 60 تا 70 درصد صحت دارد. البته در دنیا هم همین‌طور است منتها با اختلاف یک تا 2 درصدی، اما به‌طور کلی اگر شبکه راداری تکمیل‌تر شود و داده‌هایی که اندازه‌گیری می‌کنیم، کامل‌تر شود می‌توان پیش‌بینی‌ها را به درستی بیشتری نزدیک کرد تا از صحت و دقت بالاتری برخوردار باشد. نکته دیگر هم این‌که رایانه‌هایی هم که قبلا اشاره کردم و به‌دلیل تحریم‌ها مجبور شدیم دو نمونه آنها را در داخل تولید کنیم (گرچه به خودباوری و خوداتکایی معتقدیم)، اما با همه اینها کیفیت این رایانه‌ها با رایانه‌های مخصوصی که برای بررسی و تحلیل وضع داده‌های هواشناسی امروزه در کشورهای پیشرفته تولید و از آنها استفاده می‌شود قابل مقایسه با نمونه‌های داخلی نیست و به همین دلیل تاکید می‌کنیم اگر امکانات و تجهیزات به‌روزتری در اختیار ما قرار گیرد، درصد خطاها هم کاهش پیدا می‌کند و پیش‌بینی‌ها از درجه اعتبار بالاتری برخوردار می‌شود.

با همه تاکیدهای شما مبنی بر این‌که درصد خطاها در پیش‌بینی‌ها کم است و تلاش می‌کنید از تجهیزات روز دنیا استفاده کنید، پس چرا گاهی با وجود این‌که گزارش‌های سازمان هواشناسی از وقوع بارندگی خبر می‌دهد، این پیش‌بینی درست از آب درنمی‌آید؟

به نظر من این دیگر کم لطفی است، شما 365 روز سال را در نظر بگیرید شاید چند مورد باشد که پیش‌بینی‌ها با خطا مواجه شود. ببینید هم‌اکنون در چند نوبت گزارش‌های هواشناسی را تحلیل و اعلام می‌کنیم، در 24 ساعت درصد خطا 5 درصد است و در انتهای دو هفته این درصد خطا به 15 درصد می‌رسد. شما کل دنیا را هم که بخواهید بررسی کنید همین شرایط است. مگر می‌شود کشوری ادعا کند پیش‌بینی‌های هوا در آن از صحت صددرصدی برخوردار است. اصلا از اسم آن مشخص است؛ پیش‌بینی ، یعنی محاسبات ما وقتی درست از آب در می‌آید که روند موجود همان‌طور ادامه پیدا کند که بررسی‌ها و پیش‌بینی‌های ما بر مبنای آن شکل گرفته است، گاهی ممکن است جبهه هوایی که در حال حرکت به سمت کشور ما بوده در میانه راه مسیرش عوض شود، همین موضوع می‌تواند تمام پیش‌بینی‌های ما را زیر سوال ببرد، از طرفی یک چیزهایی هم خارج از کنترل ماست. بنده در سفری که به سوئیس داشتم آنجا هم دیدم پیش‌بینی بارندگی که سازمان هواشناسی آن کشور اعلام کرده بود، درست از آب درنیامد، پس این موضوع فقط مختص کشور ما نیست و در کشورهای اروپایی هم این شرایط وجود دارد چون ما با یکسری محاسبات عددی مواجه هستیم.

پس می‌توانیم بگوییم درصدی از خطاها به این دلیل است که امکانات ما برای پیش‌بینی به روز نیست؟

هم‌اکنون 5030 ایستگاه هواشناسی با کاربری‌های مختلف در کشور وجود دارد که این ایستگاه‌ها اطلاعات و داده‌های مربوط به پیش‌بینی‌های وضع هوا، وضع بارش‌ها، خشکسالی و... را در اختیار ما قرار می‌دهد.

اطلاعات بخشی از این ایستگاه‌ها از سوی نیروی انسانی و بخشی نیز به طور سیستماتیک جمع‌آوری می‌شود. در چنین شرایطی دور از انتظار نیست که در هر دو مورد خطاهایی رخ بدهد. ما یکسری خطای انسانی داریم، به این ترتیب که هم اکنون تعدادی از ایستگاه‌های هواشناسی مستقر در کشور از سوی نیروی انسانی اطلاعات‌شان ‌اندازه‌گیری و جمع آوری می‌شود پس طبیعی است گاهی فردی که قرار است این کار را بکند دچار اشتباهی شود. البته سعی کردیم این خطای انسانی را با حرکت به سمت استفاده از تجهیزات خودکار و سیستمی کم کنیم، اما همین خطای سیستمی هم ممکن است اتفاق بیفتد، به‌طور مثال اگر یک پشه بیاید و روی سنسوری که دما را اندازه می‌گیرد، بنشیند این شرایط ممکن است به‌وجود بیاید. با وجود این مشکلات پیش‌بینی نشده هم ترجیح بر این است به سمت سیستمی شدن پیش‌بینی‌ها پیش برویم، در حال حاضر 16 مورد از 20 مورد فرودگاه کشور که در برنامه است، به تجهیزات سیستماتیک اندازه‌گیری داده‌ها و اطلاعات هواشناسی مجهز شده‌ است، فرودگاه‌ها به این دلیل در اولویت هستند چون وضع هوا نقش مهمی در پروازهای داخلی و خارجی دارد.

در گزارش‌های سازمان هواشناسی درباره وضع آلودگی هوا هم به شهروندان اطلاع‌رسانی می‌شود، مگر ایستگاه‌های هواشناسی قابلیت سنجش آلودگی هوا را هم دارند؟ آیا این کار به نوعی دخالت در وظایف دیگر سازمان‌های متولی محسوب نمی‌شود؟

ما هیچ‌گاه در بحث آلودگی هوا وارد نشدیم، چون وظیفه ما هم اصلا اندازه‌گیری شاخص‌های آلایندگی نیست و این کار در حیطه مسئولیت‌های شرکت کنترل کیفیت هوا که زیرمجموعه شهرداری است، تعریف می‌شود و البته بخشی هم به سازمان محیط زیست برمی‌گردد، اما کاری که ما انجام می‌دهیم این است که در واقع ما فقط پتانسیل آلودگی هوا را اعلام می‌کنیم و به‌طور مثال می‌گوییم شرایط پایداری هوا گونه‌ای است که در 24 ساعت آینده انباشت آلودگی را خواهیم داشت و در این زمینه هشدار می‌دهیم وگرنه اندازه‌گیری آلاینده‌ها و سنجش وضع آلودگی وظیفه ما نیست.

در مواقعی که آلودگی هوا به شرایط بحرانی می‌رسد، طرح‌هایی با هدف کاهش آلاینده‌ها از سوی محیط زیست یا استانداردی ارائه می‌شود که یکی از این طرح‌ها بارورسازی ابرهاست. آیا این کار می‌تواند در کاهش آلودگی هوا موثر باشد؟

برای روشن شدن این موضوع به نمونه‌ای اشاره می‌کنم. در مراسم روز ملی شوروی وقتی قرار است در میدان سرخ مسکو جشنی به همین مناسبت برگزار شود، ابرها را بارور و سپس تخلیه می‌کنند تا در ساعت مراسم دیگر بارندگی پیش‌بینی نشده‌ای اتفاق نیفتد. این روش را برخی کشورها که در شرایط خاص با بحران آلودگی هوا مواجه بودند هم اجرا کرده‌اند، اما با توجه به مستنداتی که سازمان جهانی هواشناسی منتشر کرده است، بارورسازی ابرها راهکار موثری برای مقابله با پدیده گرد و خاک نیست و آنقدرها روی پدیده گرد و خاک تاثیر ندارد. در این گزارش آمده حداکثر کارکرد این طرح می‌تواند این باشد که بین 10 تا 15 درصد آلودگی هوا را کاهش دهد.

با این توصیف به نظر شما بهترین راهکار برای این‌که بتوان شر ریزگردها را از سر مردم استان‌های درگیر کم کرد، چیست؟

تنها راه‌حل، یک راهکار اصولی است؛ اگر کشاورزی عراق رونق بگیرد و یا هورها احیاء شود بخش زیادی از گرد و غبار در کانون و از منشأ (کشور عراق) کنترل می‌شود، کاشت گیاهان متناسب با شرایط آب و هوایی در این کشور هم قطعا تاثیر مثبتی خواهد داشت. برای این موضوع هم می‌توان کشور چین را مثال زد، این کشور کویر بزرگی داشت که مسئولان سازمان محیط زیست توانستند با کاشت درختان و گونه‌های گیاهی سازگار با آن شرایط مشکل گرد و غبار را مهار کنند.

اما متاسفانه مهم‌ترین مشکل ما در کشور عراق موضوع ناامنی است و این‌که مردم این کشور آن‌قدر درگیر موضوع جنگ و ناامنی هستند که متاسفانه وضع ریزگردها فعلا در اولویت مسئولان این کشور نیست و در این زمینه رغبتی هم برای همکاری با ایران نشان نمی‌دهند.

گویا قرار بود سال 88 براساس مصوبه دولت 15 میلیارد تومان برای بحث مقابله، اطلاع‌رسانی و نصب تجهیزات به سازمان هواشناسی اختصاص داده شود. تا جایی که ما مطلع هستیم این بودجه تاکنون تخصیص داده نشده و شما هم از این وضع گله مندید. مشکل از کجاست؟

بله، این وعده‌ای بود که از سال 88 تا حالا ما منتظر تحقق آن هستیم. از آن سال تاکنون هر سال داریم این موضوع را پیگیری می‌کنیم، یک‌بار گفتند این بودجه قرار است مرحله به مرحله تزریق شود، گاهی هم محدودیت منابع مانع دادن این بودجه شد و در نهایت این انتظار تاحالا به طول انجامیده است. اما با توجه به شرایط موجود ما هم نمی‌توانستیم دست نگه داریم و به همین دلیل تصمیم گرفتیم از محل اعتبارات خود سازمان برای خرید تجهیزات و دستگاه‌های سامانه دید خودکار مورد نیاز برای نصب در فرودگاه‌های کشور اقدام کنیم. ما با امکانات خودمان 20 فرودگاه کشور را به سامانه دید خودکار مجهز کرده‌ایم، چهار فرودگاه هم در دستور کار قرار داده‌ایم، اما به هر حال اگر این بودجه تخصیص داده می‌شد کمک خوبی بود چون این یک اعتبار ویژه و جداگانه است.

در هفته‌های اخیر، مردم در اکثر استان‌های کشور و بخصوص تهران دمای بالای 40 درجه را تجربه می‌کردند، در چنین شرایطی این ذهنیت بوجود آمده که گزارش‌های سازمان هواشناسی واقعی نیست و برای این‌که حساسیتی در جامعه به‌وجود نیاید، دمای هوا کمتر از واقعیت به مردم اعلام می‌شود. این ملاحظات واقعا وجود دارد؟

اصلا! ما همیشه واقعیت‌ها را گفته‌ایم، چه در بحث آلودگی هوا و چه در بحث دما و گرما چون آگاهی از شرایط به حفظ سلامت مردم کمک می‌کند. وظیفه ما هم اطلاع‌رسانی است. در مورد دمای هوا چون اطلاعات ما در شبکه جهانی اطلاعات مبادله می‌شود ما حتی اگر بخواهیم هم نمی‌توانیم واقعیت را طور دیگری نشان دهیم. در حال حاضر بسیاری از کشورها و از جمله ژاپن به‌طور مرتب اطلاعات و داده‌های وضع آب و هوایی و دمای کشور را ما را رصد کرده و با اطلاعاتی که توسط ما در شبکه جهانی منتشر می‌شود مقایسه می‌کنند بنابراین سازمان هواشناسی به هیچ‌وجه نمی‌تواند اطلاع‌رسانی نکند یا اطلاعات نادرست منتشر کند.

قدمت 1500 ساله هواشناسی در دنیا

همه چیز به 1500 سال پیش برمی‌گردد؛ وقتی لئوناردو داوینچی نقاش و دانشمند معروف ایتالیایی یک دستگاه مکانیکی رطوبت‌سنج و یک بادنمای کامل اختراع کرد.

بعدها در سال‌های پایانی قرن شانزدهم، گالیله هم گرماسنج را اختراع کرد، این دستگاه در واقع نخستین حرکت‌های رسمی دانشمندان برای اندازه‌گیری‌های آب و هوا به حساب می‌آمد، اما فعالیت‌های هواشناسی به‌عنوان یک علم جدید در حقیقت از اوایل قرن نوزدهم شروع شد، وقتی لامارک اولین نقشه‌های هواشناسی را سال 1820 ارائه کرد.

این نقشه‌ها براساس اطلاعات و آمار هواشناسی که از ایستگاه‌های منطقه منهایم جمع‌آوری شده بود ترسیم شد و بعد‌ها در سال‌های 1820 و 1821 نقشه طوفان‌های اروپا تهیه شد.

با اختراع تلگراف توسط مورس در سال 1843 امکان مخابره سریع اطلاعات دیده‌بانی فراهم شد و با این وسیله امکان اعلام خطر و پیش‌بینی وقوع توفان امکان‌پذیر شد و به مرور شبکه‌های ایستگاه‌های هواشناسی گسترش پیدا کرد. اولین کنفرانس بین‌المللی‌ هواشناسی در آگوست 1853در بروکسل برگزار شد.

در دوره‌های جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم هنگام عملیات نظامی و حمل و نقل هوایی نیاز به اطلاعات هواشناسی و مبادلات بین‌المللی بیشتر آشکار شد، این زمان، دوره شکوفایی هواشناسی بوده است.

در واقع جنگ جهانی اول باعث تولد هواشناسی و فاصله جنگ جهانی اول و دوم دوران بلوغ این علم بوده است.

سال 1950 ،WMO تاسیس شد که جانشین سازمان هواشناسی بین‌المللی (IMO) بود که در سال 1873 تاسیس شده بود. این سازمان یک سازمان تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد و در واقع بازوی اجرایی سازمان ملل در مورد کیفیت و وضع جو زمین، تعامل آن با اقیانوس‌ها،‌ توزیع منابع آب و... است. هم‌اکنون 188 کشور دنیا عضو سازمان جهانی هواشناسی هستند و مقر این سازمان در ژنو (سوئیس) است.

WMO همچنین به همکاری میان سازمان‌های ملی هواشناسی کشورهای عضو کمک می‌کند و کاربرد علم هواشناسی برای سرویس‌های هواشناسی عمومی، کشاورزی، هوانوردی، کشتیرانی، محیط زیست،‌ موضوعات آب و تخفیف اثرات بلایای طبیعی ترغیب می‌کند.

استان‌هایی که در خطر خشکسالی هستند

براساس شاخص خشکسالی هواشناسی و تحلیل‌های انجام شده در مدیریت بحران و مخاطرات جوی سازمان هواشناسی کشور، مناطق مختلف کشور بر حسب میزان خشکسالی یا ترسالی به ترتیب به 9 طبقه تقسیم‌بندی شده‌اند که عبارت است از خشکسالی بسیار شدید، خشکسالی شدید، خشکسالی متوسط، خشکسالی خفیف، در حد نرمال، ترسالی خفیف، ترسالی متوسط، ترسالی شدید و ترسالی بسیار شدید تقسیم‌بندی شده‌اند.

براساس این تقسیم‌بندی، از اول سال زراعی جاری (اول مهر 91) تا نوزدهم مرداد 92، اکثر نقاط استان‌ همدان در وضع خشکسالی خفیف تا بسیار شدید قرار دارند.

بخش جنوب شرقی استان خراسان جنوبی و همچنین جنوب استان اردبیل در شرایط خشکسالی خفیف تا متوسط واقع شده‌اند. استان‌های تهران، سمنان، قم، قزوین، زنجان، گیلان، کردستان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، جنوب استان‌های فارس و بوشهر، شمال سیستان و بلوچستان، جنوب و شرق آذربایجان شرقی در شرایط نرمال تا خشکسالی خفیف هستند.

طی همین مدت، استان‌های یزد، کرمان، گلستان، جنوب اصفهان، شمال آذربایجان غربی، و شمال‌شرق آذربایجان شرقی وضع ترسالی خفیف تا متوسط حاکم است. استان‌های خوزستان، خراسان شمالی، غرب مازندران، شمال فارس و چهارمحال و بختیاری در شرایط نرمال تا ترسالی خفیف هستند. سایر مناطق کشور از نقطه نظر مجموع بارش‌های سال زراعی در وضع نرمال قرار دارند.

پوران محمدی ‌/‌‌ گروه جامعه