غرش شیر پیر ​در ​70 سالگی

آلبرتو باربارا، مدیر جشنواره می‌گوید پوستر امسال جشنواره، حال و هوای کلی آن را به نمایش می‌گذارد. هفتادمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز امسال از بیست و هشتم آگوست (ششم شهریور) تا هفتم سپتامبر (شانزدهم شهریور) در شهر قدیمی برپا خواهد شد. سیمون مسی، طراح، انیماتور و کارگردان ایتالیایی، فیلم کوتاه افتتاحیه جشنواره‌ را ساخته است. او همچنین طراح پوستر رسمی جشنواره هم هست. پوستر او یادآور صحنه‌ای از فیلم «ابدیت و یک روز» تئو آنجلوپولوس (محصول سال 1998) است که در آن برونو گانز آلمانی‌تبار بازی داشت. تصویر مردی که از پشت‌سر دیده می‌شود، دستمالی را در هوا تکان می‌دهد هم ارجاعی به پوستر سال قبل جشنواره‌ است که با الهام از فیلم «کشتی به راهش ادامه می‌دهد» (1983) فدریکو فلینی خلق شده بود.

منتقدان سینمایی، پوستر رسمی امسال جشنواره‌ را بسیار پسندیده‌اند و می‌گویند خلق‌کننده یک حس خاص است و در حالی که نمایانگر و نماینده زمان حال است (که زندگی در آن جریان دارد) در ارتباط با گذشته هم هست و آن را نیز به نمایش می‌گذارد.

در عین حال، این پوستر بینندگان خود را دعوت می‌کند که به پشت‌سر هم نگاه کنند و برای درک بیشتر سینما و موقعیت پیش رو، قوه تخیل و تصورشان را به کار بیندازند. در عین حال، مسئولان جشنواره می‌گویند پوستر امسال در ارتباط با هویت هم هست و ارجاعی به این موضوع مهم است که مضمون بسیاری از فیلم‌های سال جاری جشنواره، در ارتباط با بحث هویت فردی و اجتماعی آدم‌هاست. منتقدان سینمایی و تحلیلگران امور اجتماعی می‌گویند قاره اروپا (و به تبع آن روشنفکران و هنرمندان) چند سالی است توجه ویژه‌ای به بحث هویت از خود نشان داده و جشنواره قدیمی و معتبری مثل ونیز هم نمی‌تواند خود را از تاثیر مستقیم و غیرمستقیم این موضوع دور نگه دارد.

سیمون مسی سال قبل جایزه ویژه دیوید ری‌ دوناتلو را به عنوان بهترین فیلم کوتاه از آن خود کرد. اهل فن می‌گویند او بهترین گزینه برای ساخت فیلم کوتاه مراسم افتتاحیه امسال جشنواره ونیز بوده است. زمان این فیلم 30 ثانیه است و حدود 300 طراحی دستی را در بر می‌گیرد. در کنار فلینی و آنجلوپولوس، طراحی‌هایی از فیلمسازان معتبر و کلاسیک بین‌المللی دیگری مثل وندرس، اولمی، تارکوفسکی و داوژنکو هم دیده می‌شود. مسی کار طراحی چهره این فیلمسازان مولف را با همکاری فابریسیو تاسی انجام داده است. تاسی یکی از بهترین طراحان معاصر کشور ایتالیاست.

جشنواره ونیز قدیمی‌ترین جشنواره بین‌المللی سینماست که سابقه کار آن بیشتر از جشنواره‌های کن و برلین است. اما در رقابت با این دو جشنواره، ونیز ردیف سوم را به خود اختصاص داده است. با این حال، بسیاری از فیلمسازان و هنرمندان معتبر جهان هنوز مایل هستند اولین نمایش عمومی فیلم‌هایشان در ونیز باشد. به همین دلیل، بخش‌های اصلی جشنواره ونیز هر سال میزبان فیلم‌های مطرح تازه‌ای است که اکران بین‌المللی و ویژه آنها در این محل است. در کنار فیلم‌های مستقل و آوانگارد، محصولات پرسروصدای هالیوودی هم در این جشنواره به نمایش در می‌آیند. مسئولان جشنواره طی چند سال اخیر تغییرات مهمی در نحوه برگزاری آن ایجاد کرده‌اند و تلاش آنها این است که تماشاچی بیشتری را جذب برنامه‌های خود کنند. در حالی که تا چند سال قبل توجه اصلی و عمده جشنواره به محصولات اروپایی بود، اخیرا توجه به فیلم‌های سینمایی سراسر جهان در سرلوحه کار مسئولان آن قرار گرفته است. تلاش جشنواره ونیز این است که تعادلی منطقی بین ساخته‌های اروپایی، آمریکایی و بقیه کشورهای جهان ایجاد کند.

بحثی که امسال هم مثل سال‌های قبل این روزها در رسانه‌های گروهی ایتالیا مطرح است و بازار داغی دارد، این است که کدام فیلم‌ها توسط هیات داوران‌آن به عنوان بهترین کارها انتخاب خواهند شد؟ شیر طلایی جشنواره ونیز به عنوان بهترین فیلم به مفهوم مطلق، ارزش معنوی فراوانی دارد. داوران جشنواره چند شیر نقره‌ای هم به بهترین کارگردان و بازیگر زن و مرد خواهند داد. جایزه ویژه هیات داوران هم از جوایز مهم ونیز است که معمولا از آن به عنوان جایزه دوم جشنواره اسم می‌برند. اهدای جوایز جشنواره ونیز هم مثل جشنواره‌های دیگر، خالی از بحث وجنجال نیست و همیشه گروهی از تماشاگران حرفه‌ای و منتقدان سینمایی به نحوه اهدای این جوایز اعتراض می‌کنند و می‌گویند برندگان آنها، لیاقت دریافت این جوایز را نداشته‌اند معمولا مصاحبه‌های گروهی هیات داوران پس از اعلام نتایج هم (که همیشه با بحث و جدل و جنجال زیادی همراه است)‌ کارساز نیست و هر دو گروه داوران و معترضان،‌ با اصرار روی حرف‌های خود پافشاری می‌کنند. با این حال، داوری و قضاوت هیات داوران دوره‌های مختلف جشنواره ونیز در مقایسه با کن و برلین با حواشی، بحث و جنجال کمتری همراه بوده است. در این میان، انتخاب‌های منتقدان بین‌المللی سینما از اهمیت خاصی برخوردار است و رسانه‌های گروهی می‌نویسند، این انتخاب‌ها معمولا درست‌تر و بهتر است. در جشنواره ونیز، انتخاب‌های هیات داوران و منتقدان بین‌المللی در بسیاری موارد نزدیک و شبیه به هم بوده است.

سال قبل شیرطلایی جشنواره ونیز به فیلم آسیایی «پیتا» داده شد، این درام خانوادگی را کیم کی دوک کارگردانی کرده بوده و به عنوان محصولی از کره جنوبی در بخش مسابقه شرکت کرد. قصه فیلم درباره زنی بود که در جستجوی پسر گمشده خود است. «استاد» ساخته پل تامس آندرس هم شیر نقره‌ای جشنواره را گرفت و خود این فیلمساز، موفق به دریافت جایزه بهترین کارگردانی شد. دو بازیگر اصلی فیلم یوآکین فونیکس و فیلیپ سیمور هافمن هم به صورت مشترک به عنوان بهترین بازیگر مرد جشنواره شناخته شدند.

رویترز / مترجم: کیکاووس زیاری