گام آخر اعطای فرزندخواندگی به دختران مجرد

در این آیین‌نامه به یک‌سری شرایط لازم برای اعطای فرزندخواندگی به دختران مجرد نیز اشاره شده و به گفته این مقام مسئول، نداشتن محکومیت جزایی موثر با رعایت مواد مقرر در قانون مجازات اسلامی، تمکن مالی،‌ عدم حجر و اعتقاد به یکی از ادیان مصرح در قانون اساسی، سلامت جسمی و روانی لازم، توانایی مالی و عملی برای نگهداری و تربیت کودکان و نوجوانان تحت سرپرستی، نداشتن اعتیاد به موادمخدر، روان‌گردان‌ها و الکل، صلاحیت اخلاقی و ابتلا نداشتن به بیماری‌های واگیر و صعب‌العلاج نیز از جمله شروط واگذاری کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست است.

همچنین داشتن سن بالای 35سال برای دختران مجرد نیز از جمله شرایط مهم اعطای این فرزندخواندگی است و البته فقط کودکان دختر به مادرخوانده‌های مجرد واگذار می‌شود.

علاوه بر دختران مجرد، زن و شوهری هم که پنج سال از تاریخ ازدواج آنها گذشته باشد و از این ازدواج صاحب فرزندی نشده باشند، مشمول این آیین‌نامه هستند.

الوند در گفت‌وگو با مهر تاکید می‌کند: این زوج‌ها می‌توانند مشروط به این ‌که حداقل یکی از آنها بیش از 30 سال داشته باشد، کودکی را به فرزندخواندگی بپذیرند.

بهزیستی گفته است که پس از اعطای سرپرستی این کودکان به دختران مجرد، شش ماهه اول پس از واگذاری، مددکاران سازمان بهزیستی به طور دائم و با بازدید از منازل از شرایط کودکان آگاهی می‌یابند و پیگیر امورات کودک خواهند بود و پس از این مقطع زمانی، بهزیستی به صورت تلفنی شرایط کودک را دنبال خواهد کرد.

مادرخوانده‌ها می‌توانند ازدواج کنند

دختران مجرد بالای 35 سال در ایران کم نیستند، آن‌گونه که آمارهای رسمی می‌گوید حداقل بیش از یک میلیون دختر مجرد بالای 35 سال در کشور وجود دارد.

در بین این جمعیت میلیونی نیز دختران مجرد زیادی پیدا می‌شود که به دلایل مختلف دوست دارند کودکی را به فرزندخواندگی قبول کنند، اما دغدغه‌ای که احتمالا برای خیلی از آنها پیش می‌آید این است که آیا در صورت ازدواج، سرپرستی این کودکان بدسرپرست یا بدسرپرست از آنها گرفته می‌شود.

امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی به جام‌جم می‌گوید: این دختران مجرد می‌توانند ازدواج کنند و در صورت ازدواج نیز سرپرستی کودک از آنها گرفته نمی‌شود؛ مگر این ‌که خودشان بعد از ازدواج، از مادرخواندگی انصراف بدهند.

وی می‌افزاید: از این مادرخوانده‌ها، تعهدات مالی و اخلاقی مختلفی گرفته می‌شود، اما در صورتی که بهزیستی احساس کند مادرخوانده مجرد نسبت به فرزندخوانده‌اش رفتار درستی ندارد، موظف است که سرپرستی کودک را از او بگیرد.

منع اعطای فرزندخواندگی به پسران مجرد

شاید برای خوانندگان نیز این سوال پیش بیاید که چرا پسران مجرد بالای 35 سال نمی‌توانند فرزندخواندگی یک کودک را قبول کنند؛ پسرانی که به هر دلیلی قصد ازدواج ندارند.

قاضی‌زاده تاکید می‌کند: این قانون، فقط شامل دختران مجرد است و پسران مجرد نمی‌توانند از مزایای فرزندخواندگی بهره‌مند شوند؛ زیرا قانونگذار فکر می‌کند که پسر مجرد بالای 35 سال می‌تواند ازدواج کند و بچه‌دار شود، اما دختر مجرد بالای 35 سال، برخی اوقات شرایط ازدواج برایش فراهم نمی‌شود و مطابق عرف جامعه، نمی‌تواند از مرد دیگری خواستگاری کند.

وی با اشاره به این‌ که این قانون می‌تواند هم برای دختران مجرد و هم کودکان بی‌سرپرست مفید باشد؛ عنوان می‌کند: با توجه به این ‌که هم‌اکنون خانم‌های مجرد زیادی وجود داشته که استطاعت مالی و جایگاه اجتماعی خوبی دارند، معتقدیم این قانون هم می‌تواند عواطف مادری این خانم‌ها را بروز دهد و هم سرپرستی مناسب این کودکان را به شکل مناسبی فراهم کند.

نگاهی به آسیب‌شناسی قانون جدید

با توجه به این‌ که فعلا این قانون اجرا نشده است و آثار اجرای آن در جامعه مشهود نیست، بنابراین شاید نتوان ‌اکنون با قاطعیت درباره مزایا و معایب این قانون جدید فرزندخواندگی سخن گفت.

علی‌اصغر کیهان‌نیا، مشاور خانواده در گفت‌وگو با «جام‌جم» معتقد است: در صورتی که این قانون بتواند در آینده موجب رضایت مادرخوانده‌های مجرد و سرپرستی مناسب کودکان بی‌سرپرست را فراهم کند، احتمال می‌دهم که در این صورت دختران مجرد بیشتری به سرپرستی کودکان بی‌سرپرست راغب شوند.

وی با اشاره به آثار اجتماعی و احتمالی این قانون جدید می‌گوید: همین که کودکی در یک خانواده ـ حتی در یک خانواده تک‌نفره ـ بزرگ شود، مطمئن باشید که به احتمال زیاد این کودک در خانواده جدیدش به نسبت پرورشگاه، کمبود محبت ندارد یا حداقل کمبود محبت کمتری خواهد داشت.

کیهان‌نیا تاکید می‌کند: این قانون می‌تواند حس مسئولیت‌پذیری مادرخوانده‌های مجرد را هم بالاتر ببرد و از جهت عاطفی نیز این‌گونه دختران را تقویت می‌کند؛ زیرا انسان اساسا موجودی است که می‌خواهد هم فردی را دوست داشته باشد و هم فردی او را دوست داشته باشد و همین قانون فرزندخواندگی می‌تواند هم برای دختران مجرد و هم برای کودکان بی‌سرپرست، این نتیجه را به دنبال داشته باشد.

این مشاور خانواده با بیان این ‌که مادرخوانده‌های مجرد باید مراقب آینده کودکان باشند، یادآور می‌شود: آسیبی که ممکن است در صورت مدیریت نشدن، عواقب منفی برای مادرخوانده مجرد و فرزندخوانده داشته باشد، این است که مادرخوانده‌ها باید مراقب باشند که اگر کودک را در سن شیرخوارگی از پرورشگاه می‌گیرند، تا قبل از سیزده یا چهارده سالگی که کودک به بلوغ فکری می‌رسد، درباره گذشته کودک و موضوع فرزندخواندگی با او صحبت نکنند.

با توجه به این که هنوز این قانون حساس اجرا نشده است، احتمال می‌رود در آینده نیز این قانون در عمل با برخی نارسایی‌ها و کاستی‌ها مواجه باشد، به همین دلیل نیز توقعی که از مسئولان در مرحله تدوین این آیین‌نامه می‌رود این است که تا حد امکان به ابهام‌های این قانون در آیین‌نامه ابلاغی توجه داشته باشند تا کودک و مادرخوانده در آینده با بن‌بست‌های حقوقی و اجتماعی مواجه نشوند.

امین جلالوند -‌ گروه جامعه