نقش برنامه‌های تلویزیونی در توسعه فرهنگ کارآفرینی

گرچه اهمیت برنامه‌های تلویزیونی در توسعه کارآفرینی بر هیچ‌کس پوشیده نیست، اما پیش از این درباره اثربخشی ژانرهای مختلف برنامه‌های تلویزیونی مطالعاتی در سطح کشور انجام نشده بود.

نتیجه تحقیقاتی که درباره این موضوع انجام شد نشان می‌دهد گویا در میان ژانرهای مختلف برنامه‌های تلویزیونی، برنامه‌های مستند تاثیرگذارتر از بقیه هستند.

برنامه‌های مستند نیز دسته‌بندی‌های مختلفی دارند. به طور کلی برنامه‌های مستند در دو گروه مستند گزارشی و زندگینامه تقسیم می‌شود.

در زندگینامه سرنوشت کارآفرینان را می‌توان مورد نقد و بررسی قرار داد و می‌توان گفت در حوزه مستند زندگینامه تاکنون هیچ برنامه‌ای از تلویزیون ایران پخش نشده و عموما مستند‌هایی که از شبکه‌های مختلف به نمایش درآمده از نوع مستند گزارشی بوده است.

در اغلب این برنامه‌ها نیز کم و بیش ردپایی از مولفه‌های مختلف کارآفرینی دیده می‌شود، اما در این زمینه محدودیت‌های متعددی وجود دارد. حجم برنامه‌هایی که با هدف توسعه کارآفرینی در کشور ساخته شده چندان قابل‌توجه نیست. نه‌تنها کمیت این گروه از برنامه‌ها بلکه کیفیت آن نیز مورد رضایت نیست.

در عین حال که برنامه‌های مستند و بخصوص مستند گزارشی از توان بالقوه خوبی برای ارائه اطلاعات کارآفرینی برخوردار است، اما این برنامه‌ها مخاطب خاص خود را دارد و برای کودکان و نوجوانان خیلی مناسب نیست.

در حالی که این گروه طیف وسیعی از مخاطبان هستند که می‌توانند در توسعه کارآفرینی نقش مهمی داشته باشند.

کارآفرینی یعنی تبدیل ایده به راه و روش کسب و کار. مستندهای علمی هم می‌توانند در خلق این ایده تاثیرگذار باشند و به عنوان جرقه‌ای برای ایجاد یک ایده کارآفرینی عمل کنند.

تحلیل محتوای برنامه‌ها نشان داده فیلم، مسابقه، سریال‌های تلویزیونی، اخبار و مستند گزارشی هر کدام مخاطب خاص خودشان را دارند و شاید بتوانند به نوعی علاوه بر ایجاد سرگرمی در افزایش اطلاعات و تغییر نگرش‌ها در مخاطبان تاثیرگذار باشند.

براساس سطح فرهنگی کشورها برنامه‌های تلویزیونی می‌توانند تاثیرات متفاوتی در کارآفرینی داشته باشند. پرداختن به زندگی کارآفرینان می‌تواند برای مخاطب خیلی جذاب باشد بنابراین در اولویت است اما این موضوع با موانع و محدودیت‌های بسیاری همراه است.

در حال حاضر، جای خالی رسانه‌ها و بویژه تلویزیون که عمومیت بیشتری دارد در فرهنگسازی کارآفرینی بخوبی احساس می‌شود.

مهرداد آقامحمدی - پژوهشگر کارآفرینی