پرندگان خشمگین

 اگر بچه کلاغی به هر دلیل از لانه خود به پایین بیفتد، سایر کلاغ‌ها تا مدت‌ها در آن نقطه پرواز می‌کنند و به کسی اجازه نمی‌دهند تا به جوجه کلاغ نزدیک شود. مرغ‌های مقلد آمریکایی که می‌توانند صدای سایر پرندگان، حشرات و برخی از دوزیستان را تقلید کنند؛ با حمله‌های برق‌آسا، متجاوزان را از لانه خودشان دور می‌کنند. عقاب‌ها نیز بشدت هر گونه تجاوز به حریمشان را دفع می‌کنند.

رقابت‌های ستیزه‌جویانه

در بسیاری از درگیری‌های میان پرندگان، طرفین دعوا معمولا یکدیگر را زیاد منتظر نمی‌گذارند. گرچه گاهی این جنگ‌ها خشن و شریرانه می‌شود، اما به طور کلی اغلب درگیری‌ها پیش از بروز هر نوع جراحت عمده‌ای، فروکش می‌کند، اما چرا حیوانات درگیری بین خودشان را زود خاتمه می‌دهند؟ یک دلیل این است که اگر درگیری ادامه پیدا کند به مجروح شدن یکی از دو طرف می‌انجامد.

از آنجا که این نتیجه، بقا را به خطر می‌اندازد، لذا اکثر گونه‌ها از آن پرهیز می‌کنند. به عنوان مثال اگر ظرف غذایی را در فضای آزاد برای پرندگان بگذارید، دعواهای گروهی را میان پرندگان مشاهده خواهید کرد.

معمولا پرندگان کوچک​تر نظیر گنجشک‌ها یا یاکریم‌ها برای غذا خوردن از پرنده‌های بزرگ‌تر نظیر کبوترها حساب می‌برند. بیشتر کبوترها در حین غذا خوردن بشدت با یکدیگر درگیر می‌شوند بخصوص اگر میزان غذا محدود باشد.

سلاح رایج در این دعواها معمولا نوک پرندگان است به این صورت که دو کبوتر نوک‌هایشان را در هم می‌اندازند و بال‌ها را باز می‌کنند و پس از چند دور زورآزمایی در نهایت یکی مغلوب دیگری می‌شود و صحنه را به نفع برنده این جنگ نمایشی البته برای مدتی ترک می‌کند.

گنجشک‌های خشمگین

پرندگان تهاجمی الزاما نباید بزرگ یا قدرتمند باشند. گنجشک‌های کوچک هم در فصل تخمگذاری، رفتارهای خصمانه بسیار عجیب و غریبی از خود بروز می‌دهند.

رفتار گنجشک‌های باتلاقی در چنین مواقعی بسیار جالب است. آنها با بالا آوردن یک بال و تکان دادن آن شروع به خط و نشان کشیدن برای رقیب می‌کنند.

این حالت درست شبیه زمانی است که دست‌های خودتان را برای خداحافظی تکان می‌دهید. گنجشک‌های معمولی هم گاهی برای رقابت در خوردن غذا رفتارهای اینچنینی از خود بروز می‌دهند.

یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه دوک رفتارهای گنجشک‌های باتلاقی را به دقت زیر نظر گرفت. ریندی اندرسون یکی از محققان این پژوهش توضیح داد که در واقع این سوال برای آنها مطرح بوده که آیا حرکت بال‌ها در گنجشک‌های باتلاقی صرفا به منظور مخابره پیام است؟ و این که اگر پیامی مخابره می‌شود، آن پیام چیست؟ در وهله نخست، محققان حدس زدند که این پیام که اغلب هم با آوازخوانی همراه است، نوعی حرکت تهاجمی خصمانه از طرف گنجشک‌های نر رقیب است. باید این نکته را مدنظر داشت که بسیاری از پرندگان با خواندن آواز قلمرو خودشان را تعیین می‌کنند.

پژوهشگران دانشگاه دوک برای انجام تحقیقات خود از سه نوع گنجشگ رباتی تاکسیدرمی شده، استفاده کرده‌اند.

اول: گنجشک‌های بی‌تحرک و صامت.

دوم: گنجشک‌های با قابلیت حرکت از این سو به آن سو.

سوم گنجشک‌های رباتی با قابلیت تکان دادن بال‌ها.

یافته‌ها حاکی از آن است که گنجشک‌ها بیشتر نسبت به پرنده رباتی که پرهای خودش را تکان می‌دهد، واکنش نشان می‌دهند تا پرنده‌های رباتی که آواز می‌خوانند یا بی‌حرکت هستند.

پروفسور اندرسون و همکارانش دریافتند که نحوه عکس‌العمل هر پرنده با پرنده دیگر تفاوت دارد. این طور به نظر می‌رسد که حرکت‌های پرنده رباتی آوازه‌خوان برای سایر پرنده‌ها بسیار تحریک‌آمیز تلقی می‌شود در حالی که سایر ربات‌ها این طور نیست.

در واقع حرکات تهدیدآمیزی از این دست در پرندگان اغلب به جنگ‌های خونین منتهی نمی‌شود مگر آن که بحث بر سر تصاحب منبع باارزشی باشد. در این مورد هم ثابت شده که پرندگان هزینه جنگ را مدنظر قرار می‌دهند و تا جایی که بشود از آن پرهیز می‌کنند. پرندگان برای جنگ با رقیب برنامه ثابتی ندارند، آنها براساس ظرفیت جنگیدن حریف خویش، استراتژی متفاوتی را اتخاذ می‌کنند. ولی همیشه زنده ماندن برایشان از هر قلمرو یا پرنده ماده‌ای باارزش‌تر است! 

فرناز حیدری - جام جم