آلودگی‌های محیطی سالانه 80 هزار ایرانی را می‌کشد

یکی از برنامه‌های دفتر سلامت محیط و کار وزارت بهداشت این است که سطح سلامت ایرانی‌ها را تا سال 1404 به بالاترین سطح سلامت در میان ساکنان کشورهای اطراف برساند.

این هدفی است که دیروز کاظم ندافی رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت آن را در جشنواره بهداشت محیط مطرح کرد، اما پس از آن آماری ارائه کرد که نشان می‌داد سطح آلودگی‌های محیطی در کشورمان نسبتا بالاست.

براساس گزارشی که فارس منتشر کرد، این مسوول توضیح داد آمار 80 هزار نفری مرگ و میر ناشی از آلودگی‌های محیطی در کشورمان از طرف سازمان جهانی بهداشت اعلام شده و متوسط مرگ و میر ناشی از این آلودگی‌های محیطی در دنیا 15 تا 30 درصد است.

قاتلانی که حتی نمی‌شناسیم‌شان

بیشتر ما با شنیدن اصطلاح آلودگی‌های محیطی، یاد آلودگی هوا می‌افتیم. البته این درست که آلودگی هوا یکی از انواع مهم آلودگی‌های محیطی محسوب می‌شود، اما بیشتر مردم درباره انواع دیگر آلودگی‌های محیطی اطلاعات چندانی ندارند.

ندافی در گفت‌وگو با جام‌جم همان گزارش سازمان جهانی بهداشت را مورد استناد قرار داده و شرح می‌دهد که براساس این گزارش انواع آلودگی‌های محیطی که باعث مرگ ایرانی‌ها می‌شود به ترتیب اثرگذاری عبارتند از: آلودگی هوای داخل خانه، آلودگی هوای آزاد، دود ناشی از دخانیات و اشعه فرابنفش خورشیدی البته انواع دیگری از آلودگی‌های محیطی نیز وجود دارد، اما تاثیرگذاری آنها به اندازه این چهار نوع نیست.

وقتی از رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت درباره آمار قربانیان هر یک از این آلودگی‌ها به تفکیک می‌پرسیم کم‌حوصله می‌شود.

او هم خبر دارد که شمار کشته‌های آلودگی هوای تهران آخرین بار 5000 اعلام شده است، اما می‌گوید این آمار، شمار کلی کشته شده‌ها بر اثر آلودگی هوا را در کل کشور نشان نمی‌دهد چون در دیگر کلانشهرهای ایران نیز هر ساله کسانی قربانی آلودگی هوا می‌شوند.

ندافی درباره کشته‌شده‌ها بر اثر آلودگی هوای داخل خانه ـ که ناشی از مصرف سوخت‌های فسیلی است ـ نیز آماری ارائه نمی‌دهد، اما می‌گوید اشعه فرابنفش خورشید در کشورمان به طور متوسط در سال 700 نفر و مصرف دخانیات 35 هزار نفر را می‌کشد.

او تاکید می‌کند درباره نقش پارازیت‌ها در آسیب‌رسانی به سلامت مردم هنوز پژوهشی انجام نشده است و به همین علت آن را وارد رده‌بندی آلاینده‌ها نمی‌کند.

همین آمارهای نگران‌کننده باعث شده است از دو سال پیش مسئولان دفتر سلامت محیط و کار وزارت بهداشت به فکر ایجاد سامانه‌ای برای تشخیص میزان آلودگی‌های محیطی بیفتند تا بتوانند کیفیت آب، وضع پرتوها و مواد غذایی و اماکن عمومی را ثبت کنند و بتوانند برای کاهش آلودگی‌ها مداخله کنند و حتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران کار تهیه نقشه‌ای از وضع گاز رادون که یکی از انواع آلاینده‌های محیطی محسوب می‌شود، بتازگی آغاز کرده است.

با همه این اوصاف اما، رییس دفتر سلامت محیط و کار وزارت بهداشت هم می‌داند که اصلی‌ترین آلودگی محیطی که بلای جان مردم شده است، گاز رادون یا غذای آلوده یا اماکن غیربهداشتی نیست بلکه آلودگی هواست.

گرچه می‌توان با ارائه اطلاعات به مردم میزان آلودگی هوای داخل خانه را کم کرد اما کاهش آلودگی هوا، عزم مسوولان بلندپایه را می‌طلبد.

ندافی هشدار می‌دهد: دو سال است که می‌خواهیم بار آلودگی هوا بر سلامت مردم را بسنجیم ولی آن‌طور که باید به نتیجه نرسیده‌ایم.

هوا نفس مردم را برید

آخرین باری که آمار کشته‌شده‌های آلودگی هوا اعلام شد اواخر ماه گذشته بود که علی‌محمد شاعری، قائم‌مقام سازمان حفاظت محیط زیست با ابراز تاسف از این که طرح دوفوریتی کاهش آلودگی هوا در مجلس رای نیاورده است، به مرگ 5000 نفر بر اثر آلودگی هوا اشاره کرد، اما نگفت که این آمار فقط مربوط به تهران است.

این در حالی است که رقم 5000 نفری کشته شده چهارسال پیش به عنوان شمار قربانیان آلودگی هوا در پایتخت اعلام شده بود، اما آن زمان، تعداد روزهای پاک از امسال که به سه رسیده است، بیشتر بود و همه اینها یعنی به شکل منطقی شمار کشته شده‌ها چه در تهران و چه در کلانشهرها باید نسبت به چهار سال گذشته افزایش داشته باشد.

اما اعلام همان آمار کهنه شده هم با انتقاد از سوی برخی مسئولان همراه شد که پس از مدت کوتاهی شاعری، راوی خبر، تکذیبش کرد! با این حال هنوز هم مسئولان مختلف در سازمان‌های متولی سلامت مردم، به آن استناد می‌کنند چون آمار دیگری از شمار کشته‌شدگان بر اثر آلودگی هوا ارائه نشده است.

البته این نخستین بار نیست که طرحی برای کاهش آلودگی هوا بی‌نتیجه رها می‌شود و پرونده بی‌سرانجام کاهش آلودگی هوا قدمتی تقریبا هفده ساله دارد و متولیان سلامت مردم، در طول این سال‌ها هرگز نتوانسته‌اند مسوولان را برای ایجاد قوانینی در راستای کاهش آلودگی هوا مجاب کنند و معلوم نیست تا زمانی که مسوولان راضی شوند تصمیم در این باره بگیرند چند هزار نفر دیگر بر اثر آلودگی هوا در کشور کشته شوند.

مریم یوشی‌زاده - گروه جامعه