درآمد خلبان‌ها از رویا تا واقعیت

گرچه خیلی از کودکان وقتی به سن بلوغ می‌رسند رویای پرواز را به فراموشی می‌سپرند، اما آگاهی از این که خلبان‌ها چقدر حقوق می‌گیرند و شرایط کاری آنان چگونه است، همچنان می‌تواند جذاب باشد.

حقوق خلبان‌ها در کشورها و خطوط هوایی مختلف با هم متفاوت است اما لااقل در کشورهای توسعه‌ یافته تعیین حقوق خلبان‌ها بر اساس فرمولی واحد تعیین می‌شود.

تا قبل از سقوط یک‌فروند هواپیمای خطوط هوایی کالگن در سال 2009 مساله حقوق و مزایای خلبان‌ها تابع فرمول مشخصی نبود.

در گزارش کمیسیون سوانح هوایی به کنگره ایالات‌متحده پیرامون این سانحه در کنار مشکلات فنی به عملکرد کارکنان هم اشاره شده بود. در بخشی از گزارش به حقوق کمک‌خلبان اشاره شده بود که تنها 16 هزاردلار در سال بود.

شرکت کالگن مدتی بعد با ارسال نامه‌ای برای کنگره حقوق فرد مورد نظر را 23 هزاردلار در سال عنوان و اعلام کرد نیروهایی که دوره آزمایشی کار در این شرکت را پشت سر می‌گذارند حقوقی پایین‌تر از مبلغ توافقی دریافت می‌کنند.

بررسی‌های بعدی نشان می‌داد شرکت‌های حمل‌ونقل هوایی به دلیل مشکلات مالی مبالغی ناکافی به کادر پروازی پرداخت می‌کنند و این مساله طی سال‌ها و به دلیل عدم‌نظارت مراجع دولتی به الگویی فراگیر تبدیل شده است.

کنگره آمریکا به توصیه سازمان هوانوردی این کشور قاعده پرداخت بر اساس ساعت پرواز که گواهی بر تجربه خلبان و دیگر اعضای کادر پروازی است تائید و ابلاغ کرد و برای اجرای آن ضمانت‌های لازم را در نظر گرفت.

با این حال وخامت اوضاع اقتصادی، رقابت شدید در عرصه هوانوردی و بالا رفتن هزینه‌های این صنعت باعث شد ایرلاین‌ها همیشه راهی برای دور زدن قوانین موجود در این زمینه پیدا کنند.

بر اساس گزارش منتشر شده در سایت FltOps.com که منبعی اطلاعاتی برای خلبانان است سال گذشته گزارشی در مورد حقوق خلبان‌ها منتشر شد که مبنای آن گفت‌وگو با اعضای کادر پروازی در ایرلاین‌های مختلف بود.

بر این اساس حداقل حقوق دریافتی کمک‌‌خلبان‌ها در سال اول استخدام با 72 ساعت کار ـ که با احتساب تشریفات امنیتی، اقدامات پیش از پرواز و زمان انتظار خیلی بیشتر از این خواهد بود ـ حدود 22 هزاردلار بود. گرچه در برخی ایرلاین‌ها این رقم تا حدود 50 هزار دلار افزایش می‌یافت.

خلبان‌های باتجربه 123 تا 180 هزار دلار در سال دریافت می‌کردند.

تخطی از قانون

ایرلاین‌ها برای دور زدن قوانین موجود در مورد پرداخت حقوق و مزایای کادر پروازی به شیوه‌های مختلفی متوسل می‌شوند. یکی از این شیوه‌ها نادیده گرفتن تجربه پروازی و قیدنکردن آن در قرارداد است که البته با توافق فرد استخدام‌شونده صورت می‌گیرد.

علاوه بر آن برخی شرکت‌ها با ملزم کردن خلبانان و دیگر خدمه پرواز به انجام ماموریت‌های خارج از قرارداد و اضافی، هزینه‌های خود را کاهش داده و عملا از دستمزد آنان می‌کاهند.

راه‌های دور زدن قوانین برای کاستن از حقوق و مزایای خلبان‌ها و سایر اعضای کادر پروازی زیاد است.

حتی مواردی از عقد قراردادهای صوری دیده شده که کادر پروازی با دریافت حقوقی به مراتب کمتر از مبالغ قید شده در قرارداد توافق می‌کنند.

سازمان‌های نظارتی صنعت هوانوردی در تلاش هستند مانع از بروز چنین مواردی شوند و جلوی سوءاستفاده ایرلاین‌ها و تخطی‌شان از قوانین را بگیرند اما نیاز به کادر پروازی موجب شده این تلاش‌ها به نتیجه چندانی نرسد.

افزایش تعداد افراد دارای گواهینامه‌های خلبانی و ثابت ماندن تعداد فرصت‌های شغلی در این بخش به دلیل رکود صنعت هوانوردی بخصوص در سال‌های گذشته موجب شده رقابت به حدی زیاد شده که افراد جویای کار به هر قراردادی تن می‌دهند.حقوق و دستمزدها در صنعت هوانوردی مانند هر فعالیت اقتصادی دیگر بر اساس قاعده عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. این واقعیتی است که بر وضع درآمدی صنعت هوانوردی اثر مستقیمی دارد. ** وداع با روزهای شیرین

تا همین دو دهه قبل خلبانی یکی از مشاغل پردرآمد بود که فاصله بین درآمد شاغلان به آن با سایرین به حدی بود که آن را در زمره کارهای خاص و درآمدزا قرار می‌داد.

در دهه 70 میلادی خلبانی که در یک شرکت هواپیمایی در آمریکا کار می‌کرد، با درآمد یک ماه خود می‌توانست یک خودروی مجلل و گران‌قیمت خریداری کند اما امروز وضع فرق کرده است.

خلبانی با در‌آمد بالا با حقوق ماهانه خود به سختی می‌تواند یک خودروی متوسط خریداری کند که همین مساله به تنهایی گواهی بر کاهش درآمد خلبان‌ها و کادر پروازی در سال‌های اخیر است.

در کشورهای در حال توسعه هم وضع درآمدی خلبانان و کادر پروازی در اشلی کوچک‌تر از همین الگو پیروی می‌کند.

شاید به همین دلیل است که مهاجرت خلبانان از این کشورها به سمت ایرلاین‌های فعال در کشورهای توسعه یافته به الگویی نگران‌کننده تبدیل شده و دست‌اندرکاران صنعت هوانوردی در کشورهای جهان سوم را نگران کرده است.

رضا سادات - جام جم