بر این اساس برخی کشورهایی که اعضای جنبش عدم تعهد را تشکیل میدهند، جزو بزرگترین و طرازاولترین شرکای تجاری ایران هستند. نمونه بارز این کشورها عراق و امارات هستند که به ترتیب اولین و دومین شریک تجاری ایران محسوب میشوند.
در میان سایر کشورهای عضو جنبش عدم تعهد نیز نامهای آشنایی برای تجار و بازرگانان ایران بهچشم میخورد. افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، سوریه، هند، مالزی، ازبکستان، تایلند، عمان، جمهوری آذربایجان، فیلیپین و... کشورهایی هستند که ایران رابطه خاص تجاری با آنان دارد. حضور گسترده کالاهای ایرانی در بازارهای افغانستان، در حال انعقاد بودن قرارداد بزرگ خط لوله میان ایران و پاکستان، تبادل انرژی برق و گاز میان ایران و ترکمنستان، تبدیل هند به یکی از بزرگترین مشتریان نفت ایران و تبادل و تهاتر گسترده کالا به ویژه مواد غذایی با این کشور و همکاری مالزی در برخی بخشهای میدان گازی پارس جنوبی، بخشی از این همکاریهای اقتصادی را تشکیل میدهد. از سوی دیگر برخی کشورهای عضو جنبش عدم تعهد همزمان عضو سازمان همکاریهای اقتصادی (اکو) نیز هستند. افغانستان، پاکستان، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان مثالهایی در این باره هستند. لذا ایران در چارچوب اکو نیز در حال انجام و گسترش همکاریهای اقتصادی با این کشورهاست. در این باره ایسنا به نقل از گمرک ایران خبر داد که حدود 40 درصد حجم تجارت خارجی غیرنفتی ایران با کشورهای عضو جنبش غیرمتعهد انجام میشود.
بر این اساس کل حجم تجارت غیرنفتی ایران در سال گذشته حدود 105 میلیارد دلار تخمین زده میشود که 43 میلیارد دلار از این رقم به تجارت با کشورهای یاد شده اختصاص داشته است. این حجم تجاری شامل دو بخش واردات و صادرات کالا و خدمات بوده است به طوری که ایران سال گذشته بیش از 7/19 میلیارد دلار کالا و خدمات به کشورهای عضو جنبش عدم تعهد صادر و حدود 1/24 میلیارد دلار نیز از این کشورها واردات داشت. شمار کشورهایی که ایران در چارچوب جنبش عدم تعهد با آنها رابطه اقتصادی دارد نیز متنوع و به حدود یکصد کشور میرسد. کارشناسان اقتصادی صرف نظر از آمار گمرک ایران، معتقدند حجم تجارت ایران با جنبش عدم تعهد بسیار بیشتر از این ارقام است. چرا که اگر فروش نفت، گاز و سایر انرژیها نظیر برق به این آمار اضافه شود، رقم تجارت بسیار بیشتر خواهد شد.
بویژه آنکه شرکای بزرگ نفتی و گازی ایران چون چین و روسیه هر چند به عنوان عضو جنبش عدم تعهد مطرح نیستند اما به عنوان عضو ناظر میتوانند در سرجمع آمار اقتصادی مورد توجه قرار گیرند. سایر کشورهای ناظر این جنبش نظیر برزیل، آرژانتین، مکزیک، هلند، صربستان، اکراین و قزاقستان نیز کم و بیش مبادلات اقتصادی متوسطی با ایران دارند. از اینرو توصیه کارشناسان اقتصادی به دولت این است که از فرصت کمنظیر برگزاری این اجلاس علاوه بر استفادههای سیاسی با چارچوب بندی های کارشناسی شده، بهرههای اقتصادی نیز ببرد.
ارائه و نمایش توانمندیهای اقتصادی کشور، ارائه فرصتهای سرمایهگذاری ترتیب دادن مذاکرات دوجانبه یا چندجانبه اقتصادی میتواند زمینههایی برای بهرهبرداری اقتصادی از این اجلاس باشد.120 کشور جهان که تقریبا بیش از دوسوم اعضای سازمان ملل متحد را تشکیل میدهند، عضو جنبش غیرمتعهدها هستند. به گزارش ایسنا سران کشورهای عضو جنبش هر سه سال یک بار در اجلاسی با همین نام گردهم میآیند.تاکنون 15 نشست اعضای جنبش غیرمتعهدها در کشورهای مختلف جهان برگزار شده است.
ایران که به دلیل عضویت در پیمان نظامی مرکزی سنتو، عضویتی در این جنبش نداشت، در سال ۱۹۷۹ پس از پیروزی انقلاب اسلامی به جنبش غیرمتعهدها پیوست. همچنین ایران بعد از پیوستن به جنبش در اجلاس سران ۱۹۷۹ در هاوانا و از آن به بعد در همه نشستهای مختلف این جنبش حضور داشته است.علاوه بر کشورها، سازمانهای مهم بینالمللی مانند اتحادیه آفریقا، سازمان کشورهای مشترکالمنافع، اتحادیه عرب، سازمان همکاری اسلامی، شورای جهانی صلح و سازمان ملل متحد نیز در جنبش غیرمتعهدها حضور دارند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد