تدوین سند سلامت سالمندان در وزارت بهداشت

از سالمندانی که دغدغه نان دارند تا آنها که هنوز سرپناهی مستقل ندارند و با چشم‌هایی نگران دنبال روزنه‌ای برای نجات می‌گردند، یا آنهایی که حقوق ناچیز می‌گیرند و برای حفظ آبرو در خانواده به هر روشی متوسل می‌شوند، همان‌هایی هستند که حالا وزارت بهداشت قصد دارد با اتکا به سند سلامت سالمندان، اوضاعشان را سامان دهد.

چند سالی هست که جرقه تدوین این سند در وزارت بهداشت زده شده، اما هم‌اکنون که این سند در شورای سیاستگذاری این وزارتخانه به تصویب رسیده، دست‌کم مسئولان این بخش امید زیادی به نتایج مطلوب آن بر زندگی سالمندان دارند؛ هرچند وزارت بهداشتی‌ها خودشان می‌دانند که مفاد این سند فقط با همکاری تمام ارگان‌ها و سازمان‌های مسئول، قابل اجراست.

با وجود این هنوز جزئیات این سند به طور کامل مشخص نیست، ولی به گفته مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت، سند سلامت سالمندان می‌کوشد به تمام ابعاد جسمی، روانی، معنوی و کاری این افراد توجه کند.

مسئولان و سالمندان هر دو دغدغه دارند؛ یکی دغدغه‌اش افزایش جمعیت سالمندان است که هزینه‌ها را بالا می‌برد و دیگری دغدغه‌اش رسیدن به سنین سالمندی که با وجود مشکلات ریز و درشت، چندان هم دلچسب نیست. حرف دولت این است که تا 40 سال آینده، سالمندان ایرانی تعدادشان به حدی می‌رسد که یک‌چهارم کل جمعیت را تشکیل خواهند داد؛ یعنی جمعیتی که بیش از آن‌که سود بدهد، هزینه دارد.

حرف سالمندان هم این است که بعد از صرف سال‌های جوانی به نفع کشور حالا از انصاف به دور است که به افراد بالای 65 سال به چشم انسان‌هایی پرهزینه که بازدهی ندارند نگاه شود. شاید برای همین است که سالمندان ایرانی بیش از سالمندان کشورهایی که به تجربه بها می‌دهند و سالمند را سرمایه می‌دانند، سختی می‌کشند و نگرانی دارند.

از سالمندی که ثروت خانوادگی دارد و در جوانی نیز در رفاه بوده که بگذریم، بیشتر افراد بالای 65 سال در ایران دغدغه مسکن دارند، همین طور دلواپسی ناشی از حقوق اندک بازنشستگی، نداشتن تفریح، رنج ازکارافتادگی، احساس طردشدگی و حس ناخوشایندی که بیکاری ممتد و زندگی بدون برنامه به آنها تزریق می‌کند.

بیشتر سالمندان در ایران ناامیدند و همین احساس نامطلوب آنها را گرفتار ناامنی روانی می‌کند؛ همان وضعیت که به گفته دبیر انجمن روانپزشکان سبب شده تا میزان خودکشی در میان سالمندان بالا باشد. پرویز مظاهری، روانپزشکی است که در گفت‌وگو با ایسنا از حمایت نکردن بیمه‌ها از سالمندان وقتی که آنها قصد اسکان در آسایشگاه‌ها را دارند گلایه دارد و متاسف است که بیشتر بیمارستان‌ها مگر در موارد اورژانسی از پذیرش سالمندان سر باز می‌زنند و به تبعات پذیرش این افراد بیش از جان سالمندان اهمیت می‌دهند.

البته فقط مراکز درمانی نیستند که چنین سیاستی را در قبال بازنشسته‌ها در پیش گرفته‌اند، بلکه بندرت مکانی دولتی ـ حتی خصوصی ـ یافت می‌شود که بر مبنای تکریم سالمندان پایه‌ریزی شده باشد. برای همین است که در چنین شرایطی گرچه سخن گفتن از سند سلامت سالمندان بسیار بموقع است، اما مهیا نبودن بسترهای تحقق آن ـ که هم سلامت جسم و روان را تامین کند و هم دغدغه کار و سلامت معنوی را ـ می‌تواند این سند را نیز مثل بسیاری از سندهای مشابه، گوشه‌نشین کند و خاک گذر زمان را به خوردش بدهد.

در واقع جامعه تنها زمانی به سمت تکریم و توجه ویژه به سالمندان حرکت خواهد کرد که همه دستگاه‌های مسئول، خود را در قبال سالمندان با تمام مشکلاتشان، مسئول بدانند و با رفع دغدغه‌های معیشتی این افراد، درمان بیماری‌های جسمی و روانی و پیشگیری از مبتلاشدنشان به بیماری‌های جدید، جو متلاطم و ناامن خانواده‌های آنان را به سمت سکون و آرامش ببرند.

مریم خباز / گروه جامعه