مسابقه قرآنی 1446

این آیات اشاره کوتاه و گذرایى به داستان حضرت موسى(ع) و سرنوشت فرعون طغیانگر دارد که هم مایه تسـلى خاطر پیامبر(ص) و مؤمنان است و هم هشدار به مشرکان طغیانگر و هم اشاره‌اى است به این که انکار معاد، انسان را به چه گناهانى آلوده مى‌کند. در این داستان استدلال بر وقوع قیامت و جزا نیز هست، چون هلاکت فرعون و لشکریانش با آن وضع هراسناک دلیل روشنى است بر حقانیت رسالت موسى از جانب خداى تعالى به سوى مردم و این رسالت از جانب خدا تمام نمى‌شود مگر با ربوبیت خداى تعالى نسبت به مردم، و این بر خلاف پندار غلطى است که مشرکان دارند و معتقدند خداى تعالى تنها خالق است و ربوبیتى براى مردم ندارد و ارباب مردم کسانى دیگرند و خدا رب آن ارباب است.

آغاز سخن با سؤال، شوق شنیدن را در افراد زیاد مى‏کند. نقل سرگذشت پیامبران پیشین براى پیامبران بعدى، عامل تقویت روحیه است. در واقع انبیا، سردمداران مبارزه با طاغوتند. پیامبران مردم را به سوى خدا دعوت مى‏کردند، نه خود. از هدایت هیچ‏کس حتى فرعون مأیوس نباشید و لااقل سخن حق را به او ابلاغ کنید تا اتمام حجّت شده باشد. در نهى از منکر، حتى با طاغوت‏ها به نرمى سخن بگویید.

«واد» همان وادى است که درّه میان دو کوه یا دو تپه را گویند و «طُوىً» درّه‏اى در پایین کوه طور است. برخى سرزمین‏ها مورد احترام و قداست است. «خشیت» به ترسى گویند که ناشى از ایمان به عظمت خداوند باشد. نشانه هدایت‏پذیرى، خوف و خشیت است‏. «تَزَکَّى» از «زکات» به دو معناست: رشد و نموّ، پاکى و طهارت. جهت دعوت انبیا، تزکیه انسان‏هاست‏. اگر به تزکیه تمایلى نباشد، تلاش انبیا بى‏ثمر است. البته اصلاح افراد، بستگى به اراده و اختیار خود آنان دارد.

در مکتب انبیا، براى مبارزه با طاغوت‏ها، ابتدا آنها را موعظه مى‏کنند؛ برای همین خدا به حضرت موسی فرمان می‌دهد که به سراغ فرعون برود. در برابر فرعون که مى‏گفت: «أَنَا رَبُّکُمُ الْأَعْلى‏» من پروردگار برتر هستم، حضرت موسى مى‏گوید: «أَهْدِیَکَ إِلى‏ رَبِّکَ» تو را به پروردگارت رهنمون کنم. در واقع مردم داراى فطرت خداجویى هستند، اما طاغوت‏ها مسیر آن را متوجه خود مى‏کنند. براى امثال فرعون باید بزرگ‌ترین معجزه‏ها را آورد. قطعا ادّعاى نبوّت و انتظار تسلیم شدن دیگران، به معجزه آوردن نیاز دارد. البته معجزات انبیا یکسان نیست. در برخى متکبران، حتى بزرگ‏ترین معجزات کارساز نیست. تکذیب انبیا، براى نافرمانى از تعالیم آنان و آزاد بودن از قید و بندهاى دینى است.

از آنجا که معجزه حضرت موسى(ع) تمام موجودیت طاغوتى فرعون را به خطر مى‌انداخت، ماموران را به شهرهاى مختلف اعزام و ساحران را فراخواند و مردم را دعوت کرد تا مبارزه ساحران با موسى را مشاهده کنند.

به هر حال فرعون سرکشى را به آخرین مرحله رساند و مستحق دردناک‌ترین عذاب شد و فرمان الهى باید فرا می‌رسید تا او و دستگاه ظلم و فسادش را درهم بکوبد. «نَکالَ» کیفر و مجازاتى است که هرکس آن را ببیند یا بشنود، از ارتکاب عمل بد خود خوددارى کند. عذاب آخرت از آن جهت نکال نامیده شده که هرکس آن را بشنود، از هر عملى که وى را گرفتار سازد، خوددارى مى‏کند.

تاریخ وسیله عبرت است، نه سرگرمى و پرکردن ایام فراغت. از تاریخ آن قسمتى را بازگو کنید که سازنده و عبرت‏آموز باشد. عبرت‏ها بسیار است، عبرت گرفتن مهم است که به آمادگى روحى نیاز دارد. این وعده قطعی الهی است که مستکبران روزى به زانو درخواهند آمد.