فقهای بزرگ شیعه ، ابتدا تشکیل جنین را از حیث زمان به 2مرحله تقسیم می کنند:
1-جنین پیش ازچهار ماهگی ،پیش از دمیده شدن روح.
2-جنین پس ازچهار ماهگی ،پس از دمیده شدن روح.
اکثر فقهای شیعه بر این نظرند که سقط جنین پس از دمیده شدن روح حرام است ، اعم از این که برای مادر خطر داشته باشد، یا مشکلات روحی و روانی ایجاد کند و غیره... یا خطری متوجه او نباشد یا خطر متوجه خود جنین باشد.
اما سقط جنین پیش از دمیده شدن روح در صورتی که خطر جانی برای مادر داشته باشد، جایز است.
- بسیاری از فقها من جمله حضرات آیات خامنه ای و فاضل لنکرانی ، قائل به جواز سقط جنین برای حفظ جان مادر هستند.
- حضرت آیت الله خامنه ای ، در جواب استفتای فردی که بارداری را برای همسر خود سبب بروز ناراحتی های روانی و مشقت دانسته است ، فرموده اند:با توجه به حرج و مشقت روحی و درونی ناشی از بارداری ناخواسته برای همسرتان ، سقط این جنین را تا قبل از ولوج روح -چهار ماهگی - به دلیل حرج و مشقت غیرقابل تحمل نمی توان گفت حرام است ، بلکه حرج و مشقت رافع است و سقط جنین جایز است.
- آیت الله مکارم شیرازی در خصوص ناقص بودن جنین پس از آن که با تجهیزات پیشرفته پزشکی معلوم شود که جنین ناقص است و کودکی ناقص الخلقه یا معلول به دنیا خواهد آمد، اظهار داشته اند:
اگر تشخیص بیماری در جنین قطعی است و داشتن و نگه داشتن چنین فرزندی موجب حرج است ، در این صورت جایز است ، قبل از دمیده شدن روح ، جنین را اسقاط کنند.آیت الله صانعی در خصوص سقط جنین قبل ازچهارماهگی ، مشروط بر معلولیت نوزاد می فرمایند، در صورتی که نظر پزشک برای پدر و مادر، ایجاد فشار و مشقت و حرج روحی نماید که قابل تحمل نباشد (که معمولا همچنین است)، با فرض حرج مذکور، سقط تا قبل ازچهارماهگی نمی توان گفت حرام است ، بلکه ظاهرا جایز است.
یک گام به جلو
باوجود تصویب این طرح در شور اول و تایید آن در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی ، به نظر می رسد کماکان مخالفت های جدی با آن صورت می گیرد.
سیدمحمود مدنی نماینده گناباد در مخالفت با این طرح می گوید: دقت کنید مجوز قتل نفس ندهید و با نهایت محدودیت این طرح را تصویب نمایید.
در طرح پیشنهادی ، تشریفات ، مراحل رسیدگی و تشخیص ، بیش از حد سختگیرانه و طولانی مدت به نظر می رسد، از طرفی برخی از موارد سقط (که شاید فراوانی زیادی نیز داشته باشد) را شامل نمی شود.در هر حال ، این طرح یک گام بزرگ رو به جلو محسوب می شود.
زیرا سقط جنین همواره یکی از آن بحث هایی است که مسوولان در قبال آن سکوت کرده اند. اما نمی توان جامعه را نادان فرض کرد یا چشمها را روی واقعیت بست. آمار مراجعات برای سقط جنین بسیار بالاست و بر این آمار روزانه افزوده می شود.
داروهای سقط جنین بدون آن که عواقب مصرف آن در جامعه هشدار داده شود،به وفور مورد استفاده قرار می گیرد. نه می توان مصرف کنندگان این داروها را نادیده گرفت و نه می توانیم نص صریح شرع و قانون را زیر پا گذارد. شاید تنها یک راه باقی مانده باشد و آن بالا بردن سطح دانش جامعه و آموزش است.
باید آموزش پیشگیری از بارداری را از سنین پایین تر آغاز کنیم و به جای کتمان حقایق موجود در زمینه روابط نامشروع و بارداری های ناخواسته به فکر راه حل باشیم.
در انتها باز این نکته را تکرار می کنیم که آمار سقط جنین بسیار هشدار دهنده است. به آن توجه کنیم.