دیدار از شهر مجسمه‌ها

زمان سرمایه‌ای غیرقابل بازگشت است. بویژه در سفر آن هم از نوع کوتاهش. به هر حال می‌توان با مدیریت «زمان»، سفر را به خاطره‌ای رنگین و پرماجرا تبدیل کنید.

زیبایی‌هایی که بخشی از آن نهانند در چشم و دل مردمانش، برخی در کوچه پس‌کوچه‌ها رخسار پنهان کرده‌اند و برخی نیز اما نامدارند و محل گذر مسافران. شما در یک سفر کوتاه باید به انتخاب بهترین‌ها دست بزنید.

اصلا چشم بپوشید از رفتن به نقاطی که زمان زیادی از شما خواهد گرفت. ما به شما پیشنهاد می‌دهیم به دیار نامداران، به سرزمینی تاریخی که نقش زمان بر رخسار مردمانش نیک پیداست، بروید.

اما چگونه و از کدام مسیر رفتن را به شما پیشنهاد خواهیم داد تا دل و ذهنتان سیراب شود از این همه زیبایی‌های پیدا و نهان.

مهربانی، مهمان‌نوازی و خونگرمی گرچه واژه‌هایی تکراری است برای وصف مردمان ایران‌زمین؛ اما گزیری نیست از تکرار واژه‌ها، چرا که حقیقت این صفات را می‌توانید در سفرتان به شهر سنندج با پرسیدن یک آدرس ساده از این مردمان نیک‌سیرت بخوبی لمس کنید.

یک آدرس ساده همچون موزه مردم‌شناسی که به خانه کرد مشهور است اولین تجربه شیرین شما از همکلامی و همدلی با مردم این شهر خواهد بود.

دیدارتان را از همین بنای تاریخی آغاز کنید، ساختمانی قدیمی با حوضی به رنگ فیروزه. در هر اتاق از این بنای دو طبقه، بخشی از فرهنگ مردم شامل لباس محلی، زیورآلات، مشاغل، عکس‌ها و اسناد تاریخی و کهن به نمایش درآمده است.

شیوه آموزش در قدیم، وسایل آشپزی و... از دیگر جاذبه‌های خانه کرد است. این خانه یکی از بزرگترین عمارت‌های اعیانی شهر سنندج است.

ساختش از دوره صفویه آغاز و پایانش تا دوران قاجار و پهلوی‌ به درازا کشیده است. این که چرا نخستین پیشنهادمان این مکان بود را خواهید فهمید.

اینجا بخش زیادی از جاذبه‌های شهر گرد هم آمده‌اند و در فاصله نزدیکی از یکدیگر در انتظار چشمان زیبابین میهمانان ایستاده‌اند تا نوبتشان فرا رسد و به گرمی پذیرای میهمانان تازه‌‌وارد باشند. شما می‌توانید با صرف کمترین زمان از بیشترین اماکن گردشگری این شهر بازدید کنید.

پس از این خانه، عرض خیابان را طی کنید و با فاصله 300 تا 400 متر در آن سوی خیابان به موزه شهر سنندج در کوچه حبیبی بروید.

بنایی برجای‌مانده از دوران صفویه با معماری و نقوشی سحرانگیز و هنرمندانه، از بناهای اصفهان و دیگر گنجینه‌های ایران‌زمین هیچ کم ندارد.

اما اگر در راستای همان خانه‌کرد به قدم‌زدن خود ادامه دهید به مسجد و عبادتگاه بزرگ شهر یعنی مسجد جامع با کاشیکاری‌های آبی فیروزه‌ای خواهید رسید، مسجدی که در سالیانی نه‌‌چندان دور مرکز بزرگ تعلیم و آموزش بوده است.

شبستان این مسجد بر 24‌ستون سنگی استوار است، ‌مسجد نه‌تنها نمایی ویژه به خیابان داده، بلکه بخشی از هویت خیابان نیز محسوب می‌شود.

فاصله این آثار، آنقدر نزدیک است که به هیچ وجه نیازی به استفاده از خودروی شخصی یا تاکسی نخواهید داشت.

هر‌کدام دو ‌تا‌ پنج دقیقه فاصله دارد، اما در حد فاصل خانه کرد و مسجد جامع در یک خیابان فرعی، چیره‌دستان حدیث دل خود را بر چوب‌هایی حک کرده‌اند که دیده می‌رباید و سرمست دست به جیب می‌شوید تا تحفه‌ای به یادگار ببرید.

بدرستی می‌توان بر این خیابان «راسته هنر» نام نهاد. نازک‌‌کاری و ساخت صنایع‌دستی همچون تخته نرد، نه تمام سوغات شهر بلکه بخش مهمی از آن به شمار می‌رود.

حتما بی‌صبرانه منتظر شنیدن و خواندن این پیشنهاد ویژه هستید. قرار نیست که شما تمام زمان خود را به دیدن آثار و ابنیه شاخص و بی‌نظیر شهر سپری کنید، پیشنهاد ما قدم‌زدن در کوچه‌های قدیمی شهر است که هنوز به وقت زمزمه باران بر کالبد کاهگلی‌اش رایحه روزگاران پیشین را زنده می‌کند؛ محله قطارچیان از جمله این مکان‌هاست.

نام قطارچیان، کوچه‌های پیچ در‌پیچ، کودکانی سفید و گاه گندمگون، پیرمردانی که حافظه تاریخی شهر هستند، همه و همه جاذبه‌های نهان «سنه دژ» قدیم هستند.

محله گاه شیب‌های تند دارد و گاه به کوچه‌های بن‌بست ختم می‌شود، هنرمندان بزرگی تا دیروز کودکی‌شان به بازی در زمین‌ها و کوچه‌های خاکی همین محل سپری می‌شد مانند خاندان اهل موسیقی کامکارها.

اینها را پیشنهاد دادیم تا در زمان کوتاه مثلا یک شبانه‌روز بازدید کنید. شاید وسوسه و شهرت پل قشلاق که برجای مانده از دوران صفویه است شما را به خارج شهر بکشاند.

حداقل دو تا سه ساعت برای این بازدید زمان نیاز دارید. پس اگر زمانتان کوتاه است حتما صرف نظر کنید، اما حتما بی‌خیال رفتن به زیویه و غار کرفتو شوید، چرا؟ چون هر کدام یک روز کامل زمان می‌خواهد، اما حتما نفسی از کوهستان آبیدر بلند بالا که نماد شهر است برگیرید، اگر از میدان آزادی این شهر سوار ماشین شوید به فاصله 10 دقیقه بعد آنجا خواهید بود،‌ پارک جنگلی آبیدر نخستین پیشنهاد هر شهروند این دیار به شماست.

چشم‌اندازی رو به سوی شهر دارد و نگاهی به بلندای کوه. پرده بزرگی که نام بزرگ‌ترین سینمای روباز ایران را با خود به یدک می‌کشد،‌ در همین کوهستان واقع شده است که در نوع خود بی‌نظیر است.

البته اگر چیزی برای نمایش داشته باشد. بیشتر وقت‌ها هیچ فیلمی برای اکران ندارد، درست مثل یک دیوار. بگذریم،‌ در این پارک چندین باغ و چشمه طبیعی وجود دارد و یکی از بزرگ‌ترین باغ‌های این مجموعه باغ امیریه است.

نمی‌توانید بی‌خیال رفتن به بازار شوید. پس بهانه نیاورید. بویژه اگر همسفرتان یک بانوی محترم است. اصلا فکر مخالفت به سرتان نزند، اگر دوست ندارید می‌توانید گوشه‌ای منتظر بمانید. بانوان از هر چه خسته شوند قدم‌زدن در بازار برایشان مفرح است همراه با تمدد اعصاب.

بازار مدرن یا سنتی؛ کدام یک؟ بازار مدرن در خیابان پاسداران واقع‌شده که نمونه و بدل آن در شهر خودتان نیز وجود دارد، اما پیشنهاد می‌دهیم به بازار سرپوشیده و سنتی شهر سری بزنید که بی‌شک غوغای رنگ‌ها، ذهنتان را مسحور می‌کند.

این بازار در خیابان انقلاب قرار دارد، ساخته شده به سال 1046 هـ . ق نخست این بازار یکپارچه بود، اما در دوران پهلوی با کشیدن خیابانی، بازار به دو نیم قسمت شد. پارچه‌های رنگی زنانه جلوه بسیار ویژه‌ای به اینجا بخشیده است. تمام بازار هجوم رنگ است.

سنندج دیدنی‌های بسیار دارد، اما بازدید از همه آنها همچون؛ عمارت وکیل، حمام‌ خان، عمارت مشیردیوان، عمارت خسروآباد و بسیاری جاهای دیگر زمان می‌خواهد.

با این وجود اگر هنوز زمان کافی در اختیارتان بود، حتما عمارت خسروآباد را از نزدیک ببینید، هنرمندانه است و باشکوه.

وارد عمارت که می‌شوید، می‌توانید صدای اهالی این عمارت را در گوشتان احساس کنید... این عمارت دارای دو بخش اصلی یعنی قصر سلطنتی و فضای بیرونی است و زمانی مرکز و محل فرمانروایی خسروخان اردلان بوده است؛ آدرسش هم بلوار شبلی است.

پس از آن که سفر کوتاهتان به پایان رسد، چیزی در ذهن شما نقش خواهد بست که هر وقت نام این شهر را بشنوید بی‌درنگ در ذهنتان تداعی خواهد شد؛ آن هم مجسمه‌های خوش‌تراشی است که در هر میدان و سر هر چهارراهی خودنمایی می‌کنند.

مجسمه میدان آزادی، مجسمه کوهنورد،‌ بانوی کرد و... که بیشتر آنها ساخته «هادی ضیاءالدینی» هنرمند خوشمرام شهر است.

بی‌دلیل نیست که سنندج را شهر مجسمه‌ها نام نهاده‌اند، چرا که هر کجای شهر با یکی از آثار هنری مواجه خواهید شد.