در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
آنچنان که ادعا میشود یکی از مولفههای جشنواره امسال توجه و نگاه ویژه به استعدادهای جوانان است؛ اگر ممکن است دراین باره توضیح دهید؟
اعتقاد شخصی من این است که موسیقی ما نیاز به تحول دارد و این تحول به دست جوانان انجام میشود، جوانانی که تحصیلات موسیقی دارند و امروز تعدادشان کم هم نیست. به نظر میرسد این تحول تنها به دست این بخش از جوانان میتواند، اتفاق بیفتد. جشنواره موسیقی فجر تنها یک بار در سال برگزار میشود و ما سعی کردیم از رهگذر برپایی این جشنواره به جمع آوری پایان نامهها و گروههای مختلف بپردازیم و به طور کلی همان طور که شما در سوال اشاره کردید، توجه ویژهای به استعدادهای جوان شرکتکننده در جشنواره امسال داشته باشیم. من به شخصه همواره تاکید زیادی روی مساله آموزش داشتهام، زیرا از نظر من آموزش در موسیقی امری زیربنایی و حائز اهمیت است. ضمن این که درحال حاضر دانشجویان خوبی وجود دارند که بعد از فارغالتحصیل شدن از دانشگاه، جایگزین استادان خود خواهند شد، بنابراین باید کمک کرد تا جوانان کار را چه در رشته آهنگسازی و نوازندگی و چه در زمینه پژوهشگری در دست بگیرند.
امسال در جشنواره موسیقی فجر بخش پاپ وجود ندارد، از طرفی شما تاکید میکنید که موسیقی کشور نیازمند تحول است و دراین زمینه این نسل جوان است که حرف تازهای برای گفتن دارد، فکر نمیکنید حذف بخش موسیقی پاپ مانع از جذب استعدادهای جوان شود؟
ما بخش پاپ را حذف نکردهایم. درحال حاضر گروههای پاپ هم در جشنواره هستند که کارشان نو و قابل تایید است و از همه مهمتر این که عملکردشان تقلیدی نیست. در واقع این گروهها به نوعی نمایندگان موسیقی منطقهای خودمان هستند مثل گروه رستاک یا دیگر گروههای پاپ و مردم پسند که نوع موسیقی آنها در بین مردم با استقبال فراوانی هم مواجه شده است.
فکر میکنید جشنواره موسیقی فجر با این سابقه برگزاری چقدر توانسته در هدایت انواع موسیقی کشور بویژه موسیقی زیر زمینی نقش داشته باشد؟
من واقعا نمیدانم موسیقی زیرزمینی را به چه تعبیر کنم.آیا باید نوع موسیقی این گروه از جوانان را پاپ بدانیم؟ یا راک یا جاز یا متالیک و رپ و تکنو؟ نمیدانم؛ اما نظر شخصی من این است که در هر صورت کسی که درراه هنر قدم برمیدارد نباید به دنبال تقلید برود.
تصور میکنم آنچه ضرورت دارد این است که این گروهها و نوع موسیقی و اهدافشان مورد شناسایی قرار بگیرند. بعد میشود درباره آنها و این که از آنها حمایت شود یا نه تصمیم گرفت؛ کما این که همیشه پیشنهادم این بوده است که یک جشنواره مستقل پاپ برگزار کنیم.
به نظر شما جشنواره موسیقی فجر چقدر توانسته طی این سالها برای عامه مردم راضیکننده باشد؟
جشنواره از نظر من دارای دو بخش است. یک بخش آن جشن ملی و دهه فجر است که مردم در این بخش به شادی میپردازند و بخش بعدی که آن هم در جایگاه خود از اهمیت خاصی برخوردار است، بخش فرهنگی است و این که ما براساس بودجه و امکاناتی که در اختیار داریم بتوانیم در این بخش ضمن جذب آحاد مردم به سمت و سوی موسیقی، آن را به بهترین وجه ممکن برگزار کنیم و به شناسایی جوانان تحصیلکرده در این مسیر بپردازیم و از میان آنها نخبگان را به بنیاد نخبگان معرفی کنیم تا مورد حمایت واقع شوند. این بخش مهمی است در حالی که در سالهای گذشته چنین توجه ویژهای نسبت به جوانان دیده نمیشد و تمرکز چندانی روی این مساله وجود نداشت؛ اما مشاهده میکنیم که طی سالهای اخیر توجه به جوانان و استعدادهای جوان پررنگتر از پیش شده است.
یکی از وجوه افتراق در این دوره از جشنواره توجه به یک ساز جهانی است، چنانکه در این دوره یک بخش تخصصی گیتار کلاسیک نیز برگزار میشود.
بله. تصور من در جریان برگزاری جشنواره این بود که چقدر خوب میشد اگر در هر دوره بتوانیم به یک ساز جهانی بها دهیم. این پیشنهاد امسال با گنجاندن بخش گیتار کلاسیک میسر شده است.
رویکردها نسبت به این بخش چگونه بوده است؟
خیلی خوب بوده است، بخصوص این که امروز مشاهده میکنیم تعداد نوازندگانی که به گیتار کلاسیک روی آوردهاند رو به افزایش است و به نظرم این جای خوشحالی است. حتی من چندی پیش در جریان مطالعه نشریه موسیقی به این مساله برخوردم که درحال حاضر برای مثال در یک شهرستان مثل قزوین 62 نفر به فعالیت در زمینه گیتار کلاسیک مشغول هستند.
به مساله شهرستانها اشاره کردید. امسال استان فارس و شیراز نیز پایگاه برپایی جشنواره شدهاند. فکر میکنید این تمرکز زدایی چقدر میتواند در پررنگ کردن موسیقی نقش داشته باشد؟
ریاحی: یکی از دلایلی که در حال حاضر اشتغال جوانان در بخش موسیقی را کمرنگ ساخته به ورود تکنولوژی برمیگردد. متاسفانه نه تنها در این بین نیازی به جذب نوازنده وجود ندارد بلکه از نظر اقتصادی و زمانی هم کار کردن با این سیستم بهصرفهتر به نظر میآید
صددرصد میتواند نقش سازندهای داشته باشد.چنانچه تحقیقات دراین زمینه نشانگر این است که رشد موسیقی چقدر در شهرستانها عالی بوده است. همان طور که اشاره کردم در جشنواره امسال نیز شاهد حضور گسترده جوانان از شهرستانهای مختلف خواهیم بود.
یک سوال هم درباره بخش بینالملل جشنواره بپرسم ؛ قراراست امسال از ارکستر کدام کشور برای حضور در جشنواره دعوت شود؟
ما گروههای خارجی داریم که حضور آنها در بخش بینالملل مشخص شده است. به عنوان مثال امسال از کشورهای سوئد و سوئیس و همین طور آلمان و اتریش گروههای خارجی برای حضور در جشنواره دعوت شدهاند.
ظاهرا قرار است در کنار بخش بینالملل جشنواره، کارگاههای تخصصی برای هنرجویان هم برگزار شود؟
بله در واقع ما از گروههای شرکتکننده خواستیم تا در کنار برنامه رسیتال به برپایی کلاسهایی نیز بپردازند تا از این رهگذر جوانان نیز بتوانند از مباحثی که در این کلاسها مطرح میشود، بهرهمند شوند. نکتهای که دراین باره وجود دارد این است که جوانان از طریق برپایی این کلاسها میتوانند با سازها و تکنیکهای مختلف آنها نیز آشنا شوند.
امسال در بیست و هفتمین دوره از برگزاری جشنواره موسیقی فجر صرف نظر از توجه به استعدادهای جوان قرار است نگاه خاصی از سوی شرکت کنندگان به دستاوردهای انقلاب نیز حاکم باشد. این دستاوردها به طور مشخص شامل چه مواردی میشوند؟
در بخش آهنگسازی رقابتی یک شاخه وجود دارد که محورش ، توجه به دستاوردهای انقلاب است. جوانان شرکتکننده در بخش آهنگسازی با توجه به برداشتهایی که نسبت به دستاوردهای انقلاب داشتهاند به ارائه اثر دراین زمینه میپردازند. اتفاقا دراین بخش آثار زیادی نیز به دست ما رسیده است.
خود شما فکرمی کنید پررنگترین مولفه جشنواره بیست و هفتم چیست؟
حضور بخشهای متنوع و قابل توجه در این دوره از مولفه های مهم آن به شمار می رود . بخش هایی مانند سنتی، کلاسیک، آهنگسازی کلاسیک، بخش پاپ، پژوهشی، حضور هنرمندان در بخش بینالملل و اقلیتها . البته در بخش بینالملل گروههای بنامی حضور مییابند که طبعا حرفهای تازهای برای گفتن دارند. مساله بعدی که جا دارد به آن اشاره کنم مساله پایاننامهها وسخنرانیهاست. امسال مباحث مهمی دستمایه سخنرانی هنرمندان پیشکسوت موسیقی شده است.
قرار است دراین دوره از پیشکسوتان نیز تجلیل به عمل بیاید؟
بله ولی آنها بیشتر در بخش داوری حضور دارند.خودشان اصرار دارند که دیگر باید شاگردانشان جای آنها را در جشنوارههایی از این دست پر کنند.
از بحث جشنواره بگذریم با توجه به این که شما یکی از استادان با سابقه دانشگاه موسیقی هستید، حتما میدانید که در این زمینه نواقص زیادی وجود دارد. منظورم عدم بازنگری دروس بعد از گذشت سالها و معضل بیکاری فارغالتحصیلان و نبود بستری مناسب برای فعالیت این دانشجویان بعد از اتمام درس است. خود شما وضعیت فارغالتحصیلان این رشته را چطور ارزیابی میکنید؟
من تصور میکنم مشکل اصلی ما در حال حاضر اشتغال نیست. چه بسا مدتی پیش در سمیناری که در فیلیپین برگزار شده بود و جمعی از مسوولان آسیایی و اروپایی نیز حضور داشتند مشاهده کردیم که مساله اشتغال مشکل این کشورها نیز هست. به نظر میرسد یکی از دلایلی که در حال حاضر اشتغال جوانان در بخش موسیقی را کمرنگ ساخته به ورود تکنولوژی برمیگردد. تصور کنید وقتی سیستمی وجود دارد که میتواند سازهای مختلف را ضبط کند دیگر چه نیازی به جذب نوازنده است؟ متاسفانه نه تنها در این بین نیازی به جذب نوازنده وجود ندارد بلکه از نظر اقتصادی و زمانی هم کار کردن با این سیستم بهصرفهتر به نظر میآید. این مساله قطعا به موسیقی ما ضربه زده است. شما در نظر بگیرید اگر یک کارخانه نساجی با وجود داشتن 100 پرسنل تبدیل به یک کارخانه فول اتوماتیک شود، چقدر میتواند در بیکاری پرسنل آن کارخانه تاثیر سوء بگذارد. البته به نظرم مرتفع شدن بخشی از مشکل اشتغال فارغالتحصیلان به سیاستگذاریهای فرهنگی نیز برمی گردد. دولت میتواند دراین زمینه کمکهای زیادی انجام دهد.به عنوان نمونه من سال گذشته در جریان برگزاری جشنواره موسیقی فجر، جوانانی را که در بخش آهنگسازی برنده شده بودند به ارکستر صدا و سیما معرفی کردم و صدا و سیما نیز به آنها سفارش اثر داد. به نظرم اگراین حرکت ادامه یابد میتواند به جذب استعدادهای بیشتری پرداخته شود. پیشتر هم اشاره کردم که ما نیازمند تحول جدی درعرصه موسیقی هستیم و بخش عمدهای از این تحول به دست جوانان صورت میگیرد. نسل جدید امروز درحال تجربه کردن است. نسل قبل هم خب حرف چندانی برای گفتن ندارد که بتواند با زدن آن نسل جدید را جذب کند. همان طور که شاهد این تعارض در خانوادهها هم هستیم، یعنی بچههای امروز ارتباط چندانی با حرفها و دنیای والدینشان برقرار نمیکنند، دلیلش هم روشن است.
فاصله زیادی بین طرز فکر دو نسل وجود دارد.ضمن این که انسان امروز درگیر ماشین شده و افکارش هم خلق و خوی ماشینی گرفته است. البته دراین میان یک واقعیت است و آن این که انسان روبات میشود، اما روبات انسان نمیشود.
آزاده صالحی / جام جم
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
برای بررسی کتاب «خلبان صدیق» با محمد قبادی (نویسنده) و خلبان قادری (راوی) همکلام شدیم