پزشکان به میهمانی بیماران می روند

دکتر بهرامی در پاسخ باور شایع میان مردم که با مراجعه به یک فوق تخصص یا کلینیکی تخصصی برای هر دردی بهتر درمان خواهند شد، می خندد و می گوید: با مراجعه به فوق تخصص برای چند بار سرفه کردن یا سردرد یا هر درد دیگری ، او حق دارد شما را به عنوان بیماری پیچیده نگاه کند؛ پس مثل بیماری پیچیده هم با شما برخورد خواهد کرد.
به این ترتیب برای تشخیص سردردی ساده سی تی اسکن لازم می شود یا با کمی احساس درد در کمر ام.آر.آی لازم خواهد بود و اگر از ناراحتی گوارشی رنج می برید، اولین راه آندوسکوپی است که پیش رویتان قرار خواهد گرفت ، در حالی که این تجهیزات هیچکدام برای بیماران معمولی لازم نیست و ممکن است از 1000 نفری که سردرد دارند فقط یکی به سی تی اسکن احتیاج داشته باشد.
او درباره ارتباط طرح خدمات پزشکی در منزل و سیستم ارجاع می گوید: ما سعی در ایجاد یک سیستم ارجاع کوچک داریم. هر بیمار پس از تماس تحت نظر یک پزشک عمومی خواهد بود و بعد در صورتی که جزو 20 یا 30 درصد بیمارانی باشد که به متخصص نیاز دارند به یکی از متخصصان ما معرفی می شود.
پس از آن متخصص و تیم پرستاری مسوولیت بیمار را به عهده می گیرند. جز مهم این طرح ، صرفه جویی در هزینه کلانی است که با آگاهی بخشی به بیمارانی که بیماری های غیرپیچیده دارند، از سبد خرید دولت و خانواده ها کم می شود.
به این ترتیب فقط بیماران استفاده کننده از خدمات پزشکی در منزل از سیستم ارجاع بهره مند می شوند و بقیه مردم از همان شیوه سنتی و رجوع به متخصص ها پیروی می کنند.
گرچه نبودن سیستم ارجاع در جامعه معضلاتی چون بیمار محوری در مراکز درمانی ، خرج تراشی های غیرضروری ، فرصت و امکانات کمتر برای معالجه بیماران پیچیده تر و بیکاری پزشکان عمومی را به ارمغان آورده ؛ اما هنوز هیچ نهادی مسوولیت اجباری کردن چنین سیستمی را در چرخه های درمانی به عهده نگرفته است.
طیف وسیعی از استفاده کنندگان خدمات پزشکی در منزل را سالمندان ، بیماران با محدودیت حرکتی ، مبتلایان به بیماری های مزمن یا صعب العلاج و آنها که روزهای آخر را می گذرانند یا به قول پزشکان EndStage ها تشکیل می دهند و معتادانی که تمایل به ترک اعتیاد در منزل دارند، زنان باردار، نوزادان و بیماران روانی در درجه دوم اهمیت قرار دارند؛ اما با وجود 10 هزار مشترک که به طور پیوسته از این خدمات استفاده می کنند مسوولان در بدو پیشنهاد چنین طرحی و با توجه به جمعیت ابرشهری مثل تهران افقهای بهتری را پیش بینی می کردند.
یوسفی سردبیر برنامه کیمیا در شبکه سلامت صدای جمهوری اسلامی می گوید: متاسفانه فرهنگ سازی لازم در جامعه صورت نگرفته است و به نظر من مسوولیت این فرهنگ سازی بر دوش تمام نهادهای متولی حل معضلات شهری خواهد بود.


باز هم مثل همیشه مشکلات مالی

آیا تمام آگاهان از مزایای خدمات پزشکی در منزل که با وجود نبود فرهنگ سازی به طریقی با آن آشنا شده اند ازاین خدمات استقبال می کنند؛
بیشتر بیمارانی که از چنین مراکزی استفاده نمی کنند دلیل استفاده نکردن خود را تعرفه های بالا می دانند.
خانم پرگر، دانشجوی سال پنجم رشته پزشکی می گوید: اگر تصور کنید پزشکی که می توانسته با نشستن توی مطب در مدت پانزده دقیقه دست کم 3 بیمار را ویزیت کند از مرکزی راه می افتد و ساعتها وقت خود را صرف فقط یک مریض می کند، آن وقت حتما باور می کنید که این تعرفه ها ناچیزند.
ضمن آن که هزینه استهلاک دستگاه هایی را هم که برای آسایش بیماران حمل و نقل می شوند باید در نظر داشته باشیم. خدمات پزشکی در منزل با عنوان Home Cure در کشورهای پیشرفته سالهاست که از سوی بیمه حمایت می شود و بیمه هزینه حداقل خدمات درمانی را به عهده می گیرد؛ اما در کشور ما هنوز چنین تضمینی وجود ندارد و سازمان های بیمه حاضر به بستن قرار داد با این مراکز نیستند.
یکی دیگر از دلایل استقبال نکردن مردم ، حضور برخی موسسات خصوصی است که گرچه برای ارائه خدمات پزشکی در منزل تبلیغ می کنند، اما چنین فعالیت هایی در حیطه مجوزشان نیست. یا اگر مجوز دارند نظارت مستمری بر کیفیت کاری آنها وجود ندارد.
دکتر بهرامی درباره مراکز خصوصی می گوید: اگر سازمان های متولی خدمات بهداشتی و درمانی ، نظارتی دقیق بر این مراکز داشته باشند خوب است ، اما این سازمان ها فقط مجوز می دهند، همین.
متاسفانه مراکزی هم هستند که باعنوان ارائه خدمات پزشکی در منازل ، پرستاران ساده و فاقد تحصیلات دانشگاهی در زمینه پرستاری یا بهیارانی را که کمکهای اولیه به آنها آموزش داده شده است ، می فرستند.
چنین پرستارانی خود نیز از امنیت شغلی ، بیمه و سنوات چیزی نمی دانند. حتی بسیاری از آنها از مبلغ قراردادی که با خانواده ها بسته شده است بی خبرند و تنها درصد کمی از مبلغ قرارداد را به عنوان حقوق دریافت می کنند. از سوی دیگر معلوم نیست چه کسی ، سلامت و امنیت صاحبخانه ای را که با تلفن تقاضای پرستار می کند تضمین خواهد کرد؛
از طرفی خانواده ها هم نمی توانند به پرستارانی که تنها با معرفی یک ضامن و ارائه برگه ای مبنی بر سوابق کاری شان به استخدام مرکزی در آمده اند، اعتماد کنند.
دکتر بهرامی می گوید: به هر حال ارائه خدمات پزشکی در منزل برای کلانشهری مثل تهران ضروری است و جایگاه واقعی خود را پیدا خواهد کرد، حتی شاید در آینده ای نزدیک چنین طرحی در شهرستان های بزرگ هم اجرا شود.
با این که ارائه خدمات پزشکی در منزل می تواند طرحی معقول و به صرفه باشد، اما هنوز حمایت نهادهای دولتی ، بیمه و اعتماد اقشار گوناگون جامعه را کم دارد.

مریم یوشی زاده