درمان چاقی از دوران کودکی

به طور کلی غذا چگونه موجب چاقی افراد می‌شود و عوامل موثر بر آن کدامند؟

اصولا هر غذایی در بدن انسان به عناصر شیمیایی و سازنده‌اش تجزیه و تحلیل می‌شود، بنابراین غذا باید از تعادل، بالانس، تنوع، کالری و کیفیت لازم برخوردار باشد تا موجب استحکام ساختار بدن شود. از این رو والدین کودک یا خود فرد باید برحسب این دستورالعمل‌ها و رعایت این اصول، سیستم بدنشان را تنظیم کنند. البته باید به این مساله نیز توجه داشت که دریافت انرژی هر شخص بنا بر میزان انجام فعالیت‌ روزانه‌اش متفاوت است. به عنوان مثال میزان دریافت کالری یک فرد کارگر با یک فرد کارمند یا یک زن خانه‌دار بسیار متفاوت است. هر چه میزان انرژی ورودی کم و خروجی زیاد باشد، فرد به‌تدریج لاغر و برخلاف این گفته هر چه مقدار دریافت انرژی زیاد و خروجی‌اش کم باشد، به‌تدریج فرد چاق‌تر می‌شود. البته بسیاری از مسائل دیگر همچون ژنتیک، سایکولوژیک روانی، رفتاری، محیطی، اجتماعی، اقتصادی، هورمونی، متابولیک و فیزیولوژیک نیز در چاقی افراد دخیل هستند. همچنین ناتوانی جسمانی و کم‌وزنی کودک هنگام تولد یکی از مهم‌ترین عوامل بروز چاقی فرد در بزرگسالی محسوب می‌شود زیرا این کودکان تحت حفاظت و رسیدگی والدینشان برای جبران نقص کمبود وزن، از برنامه غذایی کاملی برخوردار می‌شوند و به دلیل این که سیستم متابولیک بدن این افراد تحت استرس بیشتری قرار دارد، نسبت به سایر کودکان با وزن طبیعی، بیشتر مستعد بیماری چاقی هستند.

همواره عوامل مزاحمی همچون استرس، فشار خون، اسکروز عروق (سفت شدن عروق)‌، بیماری‌های قلبی، عوامل سرطان‌زا، عوامل سکته‌های قلبی و انواع پارازیت‌ها، قارچ و میکروب‌ها بر سر راه انسان قرار دارند که سلامت را به مخاطره می‌اندازند. بنابراین دانستن این که چه عواملی همچون چتر حفاظتی، ما را از این مخاطره‌ها ایمن و حفظ می‌کند لازم و ضروری است؛ استفاده زیاد از مواد فیبردار، میوه‌ها و سبزی‌ها، مصرف کم چربی‌های اشباع شده و مواد قندی، نخوردن مواد الکلی و استفاده کافی از کالری‌ها مهم‌ترین چتر حفاظتی انسان در قبال بیماری‌‌ها محسوب می‌شوند.

اصولا درمان چاقی به دلیل این که یک بیماری ترکیبی محسوب می‌شود و چند فاکتور در ایجاد آن دخیل است، آسان نیست. بنابراین بسته به نوع فاکتور و تاثیر آن باید درمان شود. اما بهترین زمان برای پیشگیری و درمان این عارضه دوران کودکی است، زیرا در این دوران عادت‌های فردی شخص شکل می‌گیرد؛ در این سن انجام به هنگام فعالیت بدنی، پسند طعم شیرین یا خوش‌نمکی غذا در فرد نهادینه و آموزش داده می‌شود.

همان‌طور که گفته شد فاکتورهایی همچون ژنتیک، محیط، فعالیت روزانه، رفتاری و نحوه انتخاب غذا در دوران کودکی مهم‌ترین عامل چاقی در کودکان محسوب می‌شوند که این عوامل زمینه‌ساز بیماری‌های بی‌شماری همچون سکته قلبی و مغزی، فشار خون، دیابت، سرطان، بیماری‌های مفصل (کمر درد، زانو درد)‌ و ... می‌شوند. همچنین ریزفاکتورهایی همچون وزن کم هنگام تولد، تغذیه با شیر مصنوعی (شیر خشک)‌، شیوه نامناسب زندگی (خواب، خوراک نامناسب و بی‌تحرکی)‌، تماشای بیش از 2 ساعت تلویزیون در طول شبانه‌روز، تناول غذاهایی همچون فست‌فود بیش از 3 بار در هفته، چاقی پدر و مادر و سطح اقتصادی پایین (برخلاف تصور عموم، چاقی در افراد فقیر به علت نداشتن آگاهی از منابع غذایی و مراقبت کمتر از خود و همچنین استفاده از برنامه غذایی ارزان‌قیمت مانند قند، شکر و چای و ... به جای وعده غذایی گوشتی، بیشتر از افراد مرفه دیده می‌شود)‌، عوامل بروز چاقی در سنین کودکی محسوب می‌شوند. علاوه بر این پیشرفت‌های علم پزشکی و افزایش سن امید به زندگی باعث شده که میزان بروز بیماری‌های عفونی و واگیردار در کشور کنترل شود، اما میزان بیماری‌های غیرواگیردار نظیر فشار خون، بیماری‌های قلب و عروق، دیابت و سرطان به‌مراتب بیش از سایر بیماری‌ها بروز کند.

 آیا راهکار مناسبی برای تغییر شیوه زندگی و پیشگیری از این بیماری وجود دارد تا افراد مستعد در سنین بالاتر دچار این عوارض نشوند؟