آغاز به کار طرح پزشک خانواده در شهرها

طرح پزشک خانواده که طی این مدت در روستاها و شهرهای زیر 20 هزار نفر کشور به اجرا درآمده، از 23 بهمن ماه برای شهرهای زیر 50 هزار نفر 3 استان سیستان و بلوچستان، خوزستان و چهار محال و بختیاری نیز عملی شده و قرار است از سال آینده برای شهرهای زیر 100 هزار نفر اجرا ‌شود.

به اعتقاد کارشناسان حوزه سلامت اگر این طرح بدرستی انجام شود، دستاوردهای مثبتی را به همراه خواهد داشت که موجب ارتقای سیستم سلامت کشور می‌شود و عدالت در تامین سلامت جامعه عملی می‌شود؛ چرا که خدمات پزشکی در اقصی نقاط کشور در دسترس مردم قرار گرفته در صورت اجرای صحیح این طرح، هزینه خدمات درمانی کاهش می‌یابد و کیفیت خدمات پزشکی نیز با توجه به سیستم نظام ارجاع به خدماتی با کیفیت تبدیل می‌شود. با این حال، در حال حاضر مشکلاتی در اجرای آن وجود دارد.

وزیر بهداشت با تایید این موضوع در مراسم افتتاح طرح پزشک خانواده در شهرها گفت: در زمینه پزشک خانواده در روستاها مشکل داریم. بسیاری از مردم روستا از خدمات پزشک خانواده راضی نیستند و در برخی روستاها پزشک نیمه‌وقت داریم.

به گزارش فارس، مرضیه وحید دستجردی با بیان این‌که طرح پزشک خانواده از مهم‌ترین طرح‌های وزارت بهداشت است، اظهار کرد: بر اساس قانون باید موضوع عدالت در سلامت را محقق کنیم. به طوری که فردی که در استان سیستان و بلوچستان زندگی می‌کند نباید از نظر دسترسی به خدمات سلامت با فردی که در تهران زندگی می‌کند، تفاوت داشته باشد.

وزیر رفاه و تامین اجتماعی که وزارتخانه متبوع وی پای دیگر اجرای این طرح در کشور است، نیز به مشکلات بخش دولتی در نظام سلامت اشاره دارد.

صادق محصولی با اعلام این‌که 80 درصد خدمات پزشکی در بخش‌های دولتی نامناسب است، در این مراسم گفت: برای اجرای طرح پزشک خانواده جلسات کارشناسی بسیاری برگزار شده است و اجرای این طرح ضرورتی برای کشور است. به گفته او، اصل نظام ارجاع را متخصصان قبول دارند، اما در نحوه اجرا و ابعاد آن مشکلاتی وجود دارد و براحتی نمی‌توان از کنار آن گذشت.

وزیر رفاه گفت:‌ در حال حاضر نظام ارجاع دارای نقاط ضعفی است که با جلسات کارشناسی برطرف خواهد شد و دلیل این امر فاصله زمانی اجرایی این طرح است.

او افزود: با بخش‌های خصوصی قراردادهایی بسته شده‌است و نتایج خوبی در بر دارد. برخی‌ها در بخش خصوصی تعرفه‌های خدمات پزشکی را به صورت خودسرانه افزایش داده‌اند و باید تاکید کنیم که تعرفه‌ها براساس مصوبات مجلس باید صورت گیرد.

به گفته محصولی، کاهش مراجعات به شهرها، اصلاح سیستم درمانی و گسترش شبکه بهداشتی در روستاها از فواید پزشک خانواده و نظام ارجاع است.همچنین افزایش اشتغال و جلوگیری از اتلاف وقت و ارتقای پزشک عمومی از مزایای پزشک خانواده است.

طبق برنامه چهارم توسعه باید هزینه‌هایی که مردم از جیب خود برای سلامت می‌پردازند تا 30 درصد کاهش می‌یافت که این امر محقق نشد و در نتیجه این موضوع مجددا در قانون برنامه پنجم توسعه که از سال آینده به اجرا درمی‌آید، تکرار شده است. مسوولان وزارت بهداشت معتقدند استقرار نظام ارجاع و پزشک خانواده در شهرها می‌تواند به کاهش هزینه‌های سلامت که از جیب مردم پرداخت می‌شود کمک جدی کند. از طرف دیگر استقرار نظام ارجاع و پزشک خانواده سبب کاهش هزینه‌های دولتی نیز می‌شود؛ چرا که از مراجعات متعدد نابجا به متخصص‌ها و انجام آزمایشات، رادیولوژی‌ها و خدمات پاراکلینیک بی‌مورد جلوگیری می‌شود.به این ترتیب با استقرار برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع، هزینه سازمان‌های بیمه‌گر نیز کاهش جدی می‌یابد.

وزیر بهداشت در این باره گفت: هر چند محدودیت اعتباری داریم اما با برنامه‌ریزی صحیح می‌توان برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع را در سایر شهرستان‌ها و استان‌های بین 20 تا 100 هزار نفر مستقر کرد. بیش از 50 کشور دنیا برای صرفه‌جویی و ارتقای بهره‌وری و اصلاح الگوی مصرف نظام ارجاع و پزشک خانواده را مستقر کرده‌اند؛ چرا که استقرار این برنامه از سرگردانی بیماران جلوگیری می‌کند. علاوه بر آن، با استقرار این برنامه مردم کمترین هزینه را برای درمان خود می‌پردازند.

یکی از مباحثی که در اجرای طرح پزشک خانواده مورد بحث و انتقاد کارشناسان قرار گرفته، مشکلات بیمه بیماران است. به منظور اجرای این طرح،اجرایی شدن بیمه ایرانیان با هدف بیمه برای همه ایرانیان نیز مطرح است که از ابتدای شروع به کار آن تاکنون، روند پیشرفته‌ای نداشته است.

به گزارش «جام‌جم» با گذشت 2 سال از آغاز اجرای طرح تنها حدود 2‌میلیون و 500‌ هزار نفر از این بیمه بهره‌مند شده‌اند. براساس قوانین تعیین شده تمام کسانی که دفترچه بیمه درمانی ندارند، می‌توانند با پرداخت 50 درصد از سهم حق بیمه از مزایای بیمه پایه درمان استفاده کنند و در صورتی که کسی توانایی پرداخت این 50‌ درصد را هم نداشته باشد، می‌تواند با ارائه معرفی‌نامه از کمیته امداد به‌صورت رایگان بیمه شود.گذشته از روند کند بیمه شدن هموطنان، این وسط نزدیک به 20 میلیون نفر نیز دارای 2 دفترچه بیمه هستند که طرح رفع همپوشانی‌های بیمه‌ای نیز باید حتی قبل از اجرای طرح شهری شدن پزشک خانواده به نتیجه برسد که چنین نشده است.

اجرای طرح پزشک خانواده در شهرها با اشکالات دیگری هم مواجه است از جمله این‌که از خوزستان گزارش شده 75 درصد مردم بعد از ویزیت پزشک خانواده به‏علت نارضایتی از خدمات دوباره به پزشک دیگری در بخش خصوصی مراجعه می‌کنند.

این موضوع از سوی سیدشهاب‌الدین صدر، نماینده مجلس و رئیس سازمان نظام پزشکی در همایش پزشک خانواده و نظام ارجاع، چشم‌اندازها و چالش‌ها اعلام شد.

نکته دیگری که از اهمیت زیادی برخوردار است این است که 20 میلیون نفر از مردم کشور دفترچه بیمه ندارند و نزدیک به 20 میلیون نفر نیز دارای 2 دفترچه بیمه هستند و این در حقیقت برای 70 میلیون نفر جمعیت گویی 110 میلیون دفترچه صادر شده است و این 40 میلیون نفر در مراجعه به پزشکان اختلال ایجاد می‌کنند.

رئیس سازمان نظام پزشکی کشور با اشاره به این موضوع گفت: آن چیزی که ما پیشنهاد می‌کنیم این است که برای چنین طرح عظیمی کار کارشناسی و اطلاع‌رسانی کافی صورت گیرد. از تمام افراد موثری که در ارائه خدمت پزشکی دخالت دارند مانند انجمن‌های تخصصی، سازمان‌های نظام پزشکی کل کشور و افراد با سابقه در زمینه سلامت استفاده کنند و اگر می‌خواهند این طرح با موفقیت پیش رود نیازمند رفع نواقص این طرح هستیم.

به گفته صدر، هم‌اکنون این طرح دارای نواقص زیادی است و طبق گزارشاتی که از استان‌های کشور رسیده است، این طرح حالت نمادین دارد و حوزه سلامت حوزه‌ای است که باید با آن با ظرافت رفتار کرد.

رئیس سازمان نظام پزشکی کشور اظهار کرد: از خود افرادی که خدمات را ارائه می‌دهند و از خود افرادی که در نظام سلامت از اهمیت زیادی برخوردار هستند باید استفاده شود تا بتوان این طرح را به نحو احسن در کشور اجرا کرد این طرح یکی از طرح‌های بسیار خوب در کشور است و با اصلاحاتی که در آن صورت می‌گیرد می‌تواند به شکل مطلوب اجرا شود.

او افزود: یکی از مشکلاتی که در این طرح وجود دارد این است که حق‌الزحمه پزشکان با تاخیر پرداخت می‌شود و موجب می‌شود که پزشکی که به مناطق محروم می‌رود دچار مشکلات معیشتی شود. برای آن فرد ارائه‌کننده خدمت نیز باید شرایط لازم فراهم و امنیت آن تامین شود و نقش متخصصان و ماماها باید تعیین و اشکالات کارشناسی‌شود.

مستوره برادران نصیری / گروه جامعه