نشاط رسانه‌ای برای شهر خاکستری

رهبر معظم انقلاب در حکم رئیس سازمان صداوسیما، 4?محور را ابلاغ کردند. شبکه تهران از 4 محور دین، اخلاق، امید و آگاهی سعی کرد هر 4 محور را همسان پیش ببرد. این محورها در عرض یکدیگر هستند. در مواقعی از سال هرکدام از این محورها خودش را بیشتر نشان می‌دهد. ابتدای سال جدید که با بهار طبیعت و اعیاد دینی همراه بود، به شبکه تهران این نشانه را داد که به یک محور بهتر و برجسته‌تر توجه کند. آن محور امید و نشاط است. ما به این محور به دلایل محیطی و وضعیت شهر تهران توجه کردیم.

تهران شهری است با بیش از 7 میلیون جمعیت. استان تهران قریب به 15 میلیون جمعیت دارد. استان‌های همجوار مثل قم، قزوین و زنجان نیز شبکه تهران را دریافت می‌کنند. یعنی ما بیش از 20 میلیون نفر را به صورت مستمر تحت پوشش داریم. جمعیت زیادی نیز با ماهواره برنامه‌های شبکه تهران را دنبال می‌کنند. در برنامه صبحگاهی ما از «عسلویه» گرفته تا «سرخس» مخاطب داریم که البته اینها مخاطب‌های هدف ما نیستند.

شبکه تهران به عنوان شبکه مرجع و مادر استانی کشور محسوب می‌شود. یعنی برنامه‌هایش در تمام مراکز استانی ضبط و پخش می‌شود. درصد قابل توجهی از برنامه‌های تامینی شبکه‌های استانی از طریق شبکه 5 تامین می‌شود. این درصد بعضا به 70 تا 80 درصد می‌رسد.

ما به «نشاط» به عنوان یک لایه محوری در برنامه‌های دین‌مدارانه و آگاهی‌مدارانه توجه می‌کنیم. ما به بحث آگاهی و بصیرت و دین و اخلاق نیز به همین میزان نیاز داریم.

از نظر ما تهران3 ساحت دارد. یک ساحت بین‌المللی دارد که ام‌القرای جهان تشیع است. یک ساحت ملی دارد. همه وزارتخانه‌ها در این شهر مستقر هستند. تهران یک ساحت استانی نیز دارد. مردم تهران به هر حال مردم یک محل‌ هستند و توقعات محلی دارند. این 3 ساحت جز در پایتخت جمهوری اسلامی ایران در جای دیگری جمع نمی‌شود. برنامه‌ای مثل «محله ما» به هر3 ساحت توجه دارد.

شما در روزنامه‌تان با قلم زیبایی برنامه مستند «محله ما» را زیر ذره‌بین برده بودید. محله جماران قلب تپنده انقلاب است. پس می‌توانیم بگوییم جماران یک محله ملی است. تحولات سیاسی اول انقلاب در آنجا رقم خورده است. نماینده گورباچف به آنجا می‌آید و پیام امام را می‌شنود. تهران قلب تحولات اجتماعی و فرهنگی است.

اقتضائات تهران تحرک بالای جمعیت و 2 شیفت کار کردن و زندگی ماشینی است. اینها را صرف نظر از خوب یا بد بودن عرض می‌کنم. این اقتضائات باعث می‌شود پدران و فرزندان ارتباط کمی با هم داشته باشند. رسانه در اینجا باید یک نقشی ایفا کند. کودکی که در خانه هست باید در کنار تلویزیون بیشتر آرامش پیدا کند. شبکه 2 به عنوان شبکه محوری کودک و نوجوان کار خودش را جدی شروع کرده است. ما هم به عنوان حلقه مجازی شبکه کودک و نوجوان برنامه‌های این رده سنی را روی آنتن می‌بریم.

کودک تهرانی به شدت تنهایی خودش را احساس می‌کند و ما باید برای پدران و مادران مثل نیروهای کمکی باشیم. برنامه «تند تند کارتون» کودکان را پای تلویزیون می‌نشاند. بزرگ‌تر‌های امروز نیاز به یادآوری خاطرات دیروز دارند. این خاطرات در کارتون‌های بسیاری معنا می‌شود. ما یک برنامه‌ای را با نام «بچه‌های دیروز» طراحی کرده‌ایم.

خیلی از ما امروزی‌ها کودکی نکرده از دنیای کودکی رد شده‌ایم. الان کودک درون ما هنوز فعال است. رنگین‌کمان به عنوان یک برنامه پرمخاطب سعی دارد بچه‌ها را سرگرم کند.

من از روزنامه جام‌جم تشکر می‌کنم که عکس استودیوی «رنگین‌کمان» را در صفحه اولش چاپ کرده بود. این کار خیلی باعث دلگرمی ما شد. ما این برنامه را داریم از استودیو بیرون می‌کشیم و به محلات تهران می‌بریم.

ما در حوزه فیلم و سریال شبکه فعالی هستیم. امروز ژانر نمایشی یکی از جذاب‌ترین و پرمخاطب‌ترین ژانرهاست. در این زمینه ما از همه تجربه‌ها استفاده می‌کنیم.

کارگردان‌های سینما ضرباهنگ تندی را ارائه می‌کنند. آقای طالبی به‌عنوان یک کارگردان سینمایی سریال پرمخاطبی را برای تلویزیون می‌سازد. آقای پوراحمد هم برای تلویزیون سریال «پرانتز باز» را در حال پخش دارد. آقای ده‌نمکی در تلویزیون سریال بحث‌برانگیزی ساخت که موافقان و مخالفان زیادی داشت.

معیار ما استفاده از ظرفیت هنری همه هنرمندان است. ما می‌خواهیم فرصت برابر در اختیار همه برای ارائه طرح قرار دهیم. درهای شبکه 5 در حوزه فیلم و سریال به روی کسی بسته نیست. هر کس طرح خوبی بیاورد استقبال می‌کنیم.

کارگردان در کنار خودش یک گروه قوی دارد. تهیه کننده در تلویزیون برخلاف سینما مسوولیت کار را بر عهده دارد. او ناظر بر محتوا و شکل است. ما افراد را در گروهشان معنا می‌کنیم. حوزه سریال‌سازی به قدری سخت است که تجربه بسیار زیبا و غنی را به دست‌اندرکاران خودش می‌دهد.

این سریال‌ها را افرادی کار کرده‌اند که در سینما صاحب‌نام هستند. در عین حال مدیوم تلویزیون معیارهای خودش را دارد. این معیار‌ها دقیق‌تر و جدی‌تر از حوزه سینما هستند. مخاطب تلویزیون عمومی است.

در این رابطه ترکیبی از فیلم‌های جدید و درخواستی و تکراری و ایرانی و خارجی را پخش می‌کنیم.

خرید فیلم‌های جدید هزینه بالایی می‌برد. ما سعی می‌کنیم یک سوم جدید، یک سوم درخواستی و یک سوم تکراری را داشته باشیم. فیلم‌های تکراری ما فقط یک بار پخش شده‌اند. مثلا فیلم‌های ایام عید ما خیلی دیده نشده‌اند. اینها تکراری لحاظ می‌شوند، اما جدید هستند. این یک عرف است در رسانه‌های دنیا. یک فیلم چند بار تکرار می‌شود. البته این را هم اضافه کنم که فیلم‌های سینمایی شبکه تهران ساعت 30 دقیقه بامداد پخش می‌شوند.

ما در شبکه 5 این موضوع را نداشته‌ایم. در ایام عید فیلم «سوپر استار» را از خانم تهمینه میلانی پخش کردیم. من خودم با وی صحبت کردم. گفتم ما می‌خواهیم این فیلم را پخش کنیم. اما مدیوم تلویزیون با سینما متفاوت است. ما ناچاریم هفت،‌ هشت دقیقه از این فیلم را حذف کنیم. خانم میلانی موافقت کرد. بعدها هم از پخش فیلمشان ابراز رضایت کرد.

کارگردان‌هایی که فیلمشان برای تلویزیون آماده می‌شوند خیلی مواقع خودشان این بازنگری را انجام می‌دهند.

نه. ما برنامه‌ها را با نگاه خودمان تولید می‌کنیم. طبیعتا شبکه‌های استانی با هم اشتراکاتی دارند. آنها برخی اوقات از برنامه‌های تامینی ما استفاده می‌کنند. من خودم 4 سال مدیر کل صدا و سیمای استان گلستان بودم. یعنی تجربه کامل راه‌اندازی شبکه استانی را دارم. با این اوصاف می‌توان گفت شبکه 5 شبکه مرجع استانی است. این شبکه وظیفه ذاتی تامین شبکه‌های استانی کشور را بر عهده دارد. کسی این وظیفه را بر ما تکلیف نکرده. ما خودمان آن را انجام می‌دهیم.

همه سریال‌های ما با اختلاف چند روز یا چند ساعت از سیمای استان‌ها پخش می‌شود. امکان تولید کارهای سنگین در مراکز استان زیاد نیست. طبیعی است که یک استان از تولید شبکه 5 استفاده کند.

ما برای سریالی چون «به کجا چنین شتابان» هزینه‌ای را متقبل می‌شویم. این هزینه را شما باید بر عدد 32 تقسیم کنید. چون این کار در مراکز استانی پخش می‌شود. پس با این حساب کار ما بسیار ارزان در می‌آید.

نه. ما بدهی‌های سنگینی داریم. خیلی از کارهای ما به شکل اعتباری انجام می‌شود. اگر شبکه 3 سیما شبکه فقیری است، شبکه 5 شبکه مسکینی است. (می‌خندد) وظیفه کمک به شبکه‌های سیما تنها بر عهده سازمان صدا و سیما نیست. دستگاه‌های فرهنگی کلان کشور هم باید کمک کنند. صدا و سیما وظیفه سنگین فرهنگ‌سازی را بر عهده دارد. دولت باید به شبکه‌های سیما کمک جدی کند.

اگر ما می‌خواهیم در برابر سیل تهاجم فرهنگی و چند‌هزار شبکه ماهواره‌ای بایستیم قطعا باید سرمایه‌گذاری سنگینی کنیم. 5 شبکه سیما در پیشانی خط‌مقدم هستند. ما با وجود تنگناهای مالی با شبکه‌های مختلف رقابت می‌کنیم. خیلی از سریال‌های ما کار و کاسبی شبکه‌های مختلف را کساد کرده‌اند.