تردستی‌های آقای IT

در بسیاری از اشکال بانکداری و در کل خدمات پولی و بانکی، اصولی از جمله سهولت دسترسی کاربران و مشتریان و نیز امنیت استفاده از آن روش‌ها همواره مورد توجه بوده است.

برای اجرای یک سیستم مالی نوین در سطح کشور لازم است ابتدا اقداماتی در لایه‌های زیرساخت انجام شود. زیرساخت به مجموعه امکاناتی گفته می‌شود که اقدامات و خدمات بر اساس آنها یا با آنها انجام می‌شود، مانند ساختمان‌ها و مکان‌هایی که برای دسترسی افرادی از قبیل پرسنل و مشتریان فراهم شده یا مکان‌هایی که برای قراردهی تجهیزات مهیا می‌شود.

از دیگر زیرساخت‌های امور مالی، سخت‌افزار و نرم‌افزارهای پولی و بانکی است که در کنار قوانین مربوطه می‌توانند شبکه‌ای از نقاط متصل به هم را تشکیل دهند. اما باید توجه داشت با حضور و نمود عصر الکترونیک و ارتقای آن به عصر اطلاعات، یک بانک که از این فناوری محروم باشد حتی اگر به تعداد مردم یک کشور هم شعبه و پرسنل داشته باشد، نمی‌تواند موفقیت یک بانک مجهز به فناوری‌های رایانه‌ای را کسب کند، چرا که جذب مشتری و سرمایه تنها یک بخش کار است و بخش دیگر آن کاهش هزینه‌های این کار است.

از طرفی، خدمات و نوع رفتار با مشتری مشخص کننده آن است که بانک تا چه حد می‌تواند در هدف خود که کسب سرمایه و سود بیشتر است موفق عمل کند. این موضوع حتی برای بانکداری اسلامی نیز صادق است و بانک‌هایی که قصد خدمت‌گذاری و ارائه خدمات بدون بهره را داشته باشند نیز نمی‌توانند خود را از این قاعده مستثنا بدانند. اصلی‌ترین زیرساخت برای بانکداری نوین زیرساخت‌های الکترونیکی برای انجام امور و استفاده از فناوری اطلاعات برای هدایت امور است.

ارائه خدمات بر اساس رویه‌های ارزش‌آفرین که موجب ارائه خدمات ارزش افزوده می‌شود می‌تواند یک بانک را در راه رسیدن به ارزش نهایی خود هدایت کند.

سیستم‌های الکترونیکی مبتنی بر راه‌کارهای فناوری اطلاعات این امکان را می‌دهند که شعب بانک از طرفی کاهش و از طرفی افزایش یابند. یعنی شعب فیزیکی و سنتی کم شوند و شعب مجازی افزایش یابند. این کار هزینه‌های نهایی را کاهش و در عوض سود نهایی را افزایش می‌هد. این سیستم‌ها با راهبردهای فناوری اطلاعات می‌توانند شعب بانک را به تعداد افراد جامعه افزایش داده و در عوض، کارمندان را تا حد چند نفر مدیر کاهش دهند یعنی می‌توان به تعداد افرادی که به تلفن دسترسی دارند شعبه داشت در حالیکه نیازی به پرسنل قبلی برای انجام امور نباشد. علاوه بر تمام این‌ها این سیستم‌ها می‌توانند سرویس‌های بیشتری به مشتریان بدهند و مشتریان نیز تعداد کارهای بیشتری را در تعامل با بانک انجام دهند و تمام اینها یعنی موفقیت.

موارد فوق نه یک تردستی بلکه یک واقعیت است و اصولا فناوری اطلاعات برای تسهیل کارها و بهره‌وری کارها رشد یافته است.

خدمات ارزش افزوده

موضوع ارزش افزوده با معیارها و در جایگاه‌های مختلف، دارای ارزش و معانی متفاوتی است. اما با موضوع خدمات ارزش افزوده و با بیانی ساده می‌توان این‌گونه گفت که: «ارائه یک سرویس بر بستر یک زیرساخت که ذاتا برای ارائه آن سرویس ایجاد نشده است را خدمت افزوده یا خدمت ارزش افزوده می‌نامند». برای نمونه سیم مسی تلفن که به منزل همه ما کشیده شده برای ارائه خدمات مکالمه صوتی مستقیم است و ارائه سرویس مکالمه بر این بستر یک خدمت ذاتی محسوب می‌شود ولی ارائه خدمتی مانند اینترنت پرسرعت ( xDSL) روی این بستر یک خدمت ارزش افزوده است.

بسیاری از زیرساخت‌ها مانند تلفن همراه مستعد رشد و ارائه خدمات ارزش افزوده هستند. یکی از این خدمات ارزش افزوده بانکداری الکترونیکی است که نوعی از آن که بر پایه کلام و گفتار بنا شده و می‌تواند برای انجام امور بانکی استفاده شود، خدمت «تلفن بانک» است. این سرویس که از جمله در دسترس‌ترین سرویس‌های بانکی است، می‌تواند بسیاری از افراد را بدون دخالت پرسنل برای استفاده از خدمات بانکی راهنمایی کند.

مجموعه کار از دید کاربر بسیار ساده است و کاربرها می‌توانند با داشتن شماره بانک و شناسه شخصی حساب مانند رمز عبور با سامانه گویای بانک تماس گرفته و طبق فرامین عمل کنند. برای این کار لازم است بانک ابتدا سیستم یک‌پارچه‌سازی حساب‌های مشتریان را راه اندازی کرده و سپس سامانه تلفن بانک خود را با بانک اطلاعات مشتریان هماهنگ کند.

زیرساخت لازم برای این کار نیز از سوی مشتری بسیار ساده است. کافی است یک دستگاه تلفن با قابلیت شماره‌گیری تون و یک شماره مخصوص به‌عنوان رمز عبور در سیستم تلفن بانک در اختیار داشته باشد. این سرویس می‌تواند خدماتی از جمله موارد زیر را ارائه کند:

اطلاع از میزان سود واریزی به حساب‌، همراه با اعلام نوع و شماره حساب واریزی و اعلام سود محاسبه شده

انتقال پول از حساب‌های خود به سایر حساب‌ها

* دریافت اطلاعات مربوط به سه گردش آخر حساب و نیز چاپ این اطلاعات با استفاده از دستگاه نمابر

اطلاع از وضعیت چک‌های دریافت شده یا پرداخت شده

ثبت مبلغ مشخص برای چک مشخص

مسدود کردن پرداخت چک

دریافت اطلاعات حساب و چاپ آن

پرداخت قبوض آب، برق، تلفن (ثابت و همراه) و گاز، در هر ساعت از شبانه‌روز از هر نقطه (حتی خارج از کشور)

و بسیاری خدمات دیگر.

زیرساخت‌های بانکداری الکترونیکی در ایران

بانکداری الکترونیکی در تمام دنیا دارای زیرساخت‌های متنوعی است و در کشور ما نیز برخی از آنها فعال و در دسترس هستند.