پشت پرده سناریوی سین‌کیانگ

مائوتسه تونگ، رهبر انقلاب چین در سال 1949 این منطقه خودمختار موسوم به ترکستان شرقی را همچون تبت به خاک چین ضمیمه و آن را استان «سین‌کیانگ» نامید.

اویغورها گروهی دارای هژمونی قومی در سین‌کیانگ و نیز دارای جامعه پراکنده بزرگ در جماهیر آسیای مرکزی، افغانستان و پاکستان هستند. ساکنان بخش‌های بزرگی از غرب چین و برخی مناطق در جمهوری‌های همسایه آسیای مرکزی ادعاهایی دارند که همچون بسیاری از چنین مناقشاتی، علل ریشه‌ای این مشکلات ترکیب پیچیده‌ای از تاریخ، قومیت و مذهب است که با فقر، بیکاری، گسست‌های اجتماعی و آشفتگی‌های سیاسی و البته تحریک بیگانه و به‌ویژه آمریکا تشدید شده است.

جالب این که برخورد دولت چین با تبتی‌های شورشی موجب خشم و اعتراض شدید دولت‌های غربی شده اما رنج مردم اویغور توجه چندانی را برنمی‌انگیزد و پکن نیز به راحتی و به بهانه مقابله با تروریسم همه گونه سرکوب علیه این اقلیت مسلمان را توجیه می‌کند.

هر چند که اویغورها در چین محرومند و از طرفی شمار اندکی از شبه‌نظامیان اویغور به شبکه اسلامی فرامرزی متصل هستند ولی این تصور که اکثریت اویغورها خواستار جدایی از چین هستند در واقع فضاسازی رسانه‌های غربی علیه حاکمیت کمونیستی چین است.

اولریش دلیوس، کارشناس کشورهای آسیایی و عضو جامعه آلمانی قومیت‌های تهدید شده مدعی است «هیچ گروه قومی دیگری به اندازه مسلمانان اویغور در جمهوری خلق چین تحت فشار و تعقیب نیست.»

براساس آمارهای ارائه شده از سوی این سازمان حقوق بشری دولت چین تنها در سال 1997 بیش از 500 حکم اعدام را در این منطقه به مورد اجرا گذارده و این در حالی است که تعداد اعدام‌ها در تبت در همان سال فقط 2 مورد گزارش شده است.

امروزه چینی‌های موسوم به «هان» به طور گسترده در سین‌کیانگ اسکان داده شده و ظاهرا این رقم اسکان بالغ بر یک هزار نفر در روز می‌شود. از دیگر سو جمعیت اویغورها که زمانی 93 درصد جمعیت مردم این منطقه را تشکیل می‌داد امروزه به 47 درصد کاهش پیدا کرده است.

اتحادیه تبعیدیان ترکستان‌شرقی در اروپا هم ادعا کرده که زنان اویغوری به صورت اجباری وادار به نازایی می‌شوند.

چین بر این باور است که مشارکت فعالی در مبارزه با تروریسم دارد هر چند که تمرکز داخلی چین بر گروه‌های شبه نظامی بیشتر پاسخی پلیسی و نه نظامی است. این اقدام اما اجازه می‌دهد تا صداهایی همچون ربیعه قدیر، رئیس انجمن اویغورهای آمریکا حوادث اخیر را حوادثی مجعول از سوی دولت چین بخوانند هر چند که اطلاعات آژانس‌های اطلاعاتی غربی از سلول‌های القاعده در سین‌کیانگ و نیز اردوگاه‌هایی در افغانستان و پاکستان نشان می‌دهد که این اردوگاه‌ها از دهه 1980 در حال آموزش اویغورها بوده‌اند.

فریبرز درجزی