«برای دفاع از انقلاب اسلامی، امروز نیازمند به کارگیری روحیه بسیجی و جهادی در عرصه علم و فناوری هستیم.» این جمله‌ای است که سردار محمدصالح جوکار، رئیس سازمان بسیج دانش‌آموزی بر آن تاکید می‌کند. او معتقد است اگر زمانی دفاع از انقلاب اسلامی در عرصه‌هایی نظیر 8 سال دفاع مقدس یا تسخیر لانه جاسوسی نمود پیدا می‌کرد، امروز و در دهه چهارم حیات جمهوری اسلامی ایران، این عرصه‌ها تغییر کرده‌اند.
کد خبر: ۲۸۹۹۸۹

سردار جوکار در آستانه هفته بسیج دانش‌آموزی و سالروز شهادت محمدحسین فهمیده در گفتگو با روزنامه جام‌جم می‌گوید: امروز تهدیداتی که متوجه انقلاب اسلامی هستند به کلی با تهدیدات دهه‌های گذشته متفاوتند و برای مقابله با این تهدیدات باید شناخت و بصیرت خودمان را نسبت به دشمن و اهداف او افزایش دهیم. رئیس سازمان بسیج دانش‌آموزی هدف دشمن در عرصه جنگ نرم را تهی کردن جوانان از باورهای اعتقادی و ملی می‌داند و درخصوص اقداماتی که این سازمان در حیطه فعالیت خود برای کادرسازی آینده انقلاب اسلامی انجام داده است توضیح می‌دهد.

تاریخچه تشکیل بسیج دانش‌آموزی به چه زمانی برمی‌گردد و اصلا فلسفه تشکیل چنین زیرمجموعه‌ای در تشکیلات بسیج چه بود؟

برای پاسخ به این پرسش به نظرم ابتدا باید نگاهی به دلایل دستور امام خمینی(ره)‌ برای تشکیل بسیج یا ارتش 20 میلیونی داشته باشیم. در آن زمان شاید بسیاری از افراد متوجه دلیل چنین تدبیری از سوی امام خمینی(ره)‌ نبودند و این مساله شاید برای بعضی‌ها ثقیل بود که با وجود ارتش و سپاه، نهادی دیگر با عنوان بسیج تشکیل شود. ولی حضرت امام با توجه به موضوع فلسفه امنیت در اسلام، دستور تشکیل بسیج را صادر کردند و واقعا در این مساله حکمتی بود که ایشان خودشان خوب تشخیص می‌دادند.

در آن زمان که فرمان تشکیل بسیج صادر شد، هنوز جنگ آغاز نشده بود، ولی امام خمینی با آینده‌نگری و نگاه فراتر از زمانی که داشتند، اهداف انقلاب اسلامی و تهدیدات موجود در دنیا را بخوبی درک می‌کردند و با توجه به همین مسائل دستور تشکیل بسیج را صادر کردند. در آن دوره ما دو نظام سیاسی در جهان داشتیم که یکی از آنها برخاسته از جهان‌بینی مارکسیستی و دیگری برخاسته از جهان‌بینی لیبرال دموکراسی بود. حالا در این میان یک نظام سیاسی جدیدی بر مبنای جهان‌بینی توحیدی در ایران ظهور کرد که هیچ‌یک از دو جهان‌بینی موجود را قبول نداشت، بنابراین برای حفاظت از این انقلاب و نظام سیاسی نوپا، حضرت امام فرمان صدور تشکیل بسیج همگانی را دادند تا در یک بستر معین و منطقی، مردم بیایند و از دستاوردهای خودشان دفاع کنند.

یکی از اقشاری که برای پیوستن به بسیج بسیار رغبت نشان می‌داد، جوان‌ها و دانش‌آموزان بودند.

این قشر با توجه به انرژی جوانی و فطرت پاکی که داشت، می‌خواست بیاید و در بستری مشخص، انرژی خود را در راه خدمت به انقلاب و کشور مصرف کند و بهترین بستر برای آنها بسیج بود. بر همین اساس و در حالی که در آن زمان پایگاه‌های مقاومت بسیج در مساجد تشکیل شده بود، دانش‌آموزان هم در سطح مدارس با توجه به انگیزه‌هایی که داشتند، دست به ایجاد دفاتر بسیج دانش‌آموزی زده بودند.

با آغاز جنگ تحمیلی همین دانش‌آموزانی که دفاتری به راه انداخته بودند و آموزش‌هایی را در مدارس می‌دادند، نقش تامین نیروی انسانی در دفاع مقدس را به عهده گرفتند. در طول 8 سال دفاع مقدس 550 هزار دانش‌آموز به طور متوالی در جبهه‌ها حضور داشتند. این افراد فقط با انگیزه خداجویی پا به عرصه جهاد گذاشتند.

بسیاری از فرماندهان ما در سنین دانش‌آموزی پا به جبهه گذاشتند و در همان‌جا، با طی مراحل مختلف به فرماندهی رسیدند.

امروز نظام سلطه با توجه به قدرت علمی خود می‌خواهد بر دنیا تسلط پیدا کند و ما اگر بخواهیم زیر سلطه استکبار نباشیم، باید اقتدار علمی داشته باشیم.


البته این الگوی فعالیت،‌ در آن زمان و با توجه به آن شرایط پیش‌روی بسیج قرار گرفته بود و در حال حاضر شرایط کاملا فرق کرده؛ زیرا تهدیدات سخت مربوط به دهه اول انقلاب بود، در حالی که ما الان در دهه چهارم انقلاب هستیم. شرایط ما و ابزارهای تهدیدات تغییر کرده است. گفتمان ما در دهه چهارم، گفتمان پیشرفت و عدالت است و اگر امروز دانش‌آموزی بخواهد الگوی شهدای دانش‌آموز در جنگ تحمیلی را پیاده کند، باید بیندیشد و ببیند در عرصه مقابله با جنگ نرم دشمن، چه وظیفه‌ای به عهده دارد و چه نقشی را باید ایفا کند. دانش‌آموزان ما امروز باید ببینند که در عرصه تولید علم و جنبش نرم‌افزاری چه رسالتی به عهده دارند. عرصه‌های مورد نیاز امروز انقلاب ما اینهاست.

یک زمانی دشمن با سلاح نظامی و راهکارها و ابزار نظامی به سراغ ما آمده بود و تهدیدات ما از نوع سخت بود، در آن دوره آنچه ما را بر دشمن برتری می‌داد، ایمان، توکل‌ به خدا، صبر و استقامت و توسل به ائمه بود. امروز هم برای حفظ انقلاب، ما علاوه بر این مسائل باید قدرت نرم داشته باشیم و در عرصه‌های علمی و فرهنگی، پیشرو باشیم.

امروز همان‌طور که رهبر معظم انقلاب فرمودند، نظام سلطه با توجه به قدرت علمی خود می‌خواهد بر دنیا تسلط پیدا کند و ما اگر بخواهیم زیر سلطه استکبار نباشیم، باید اقتدار علمی داشته باشیم.

بنابراین در این عرصه‌ها باید با روحیه بسیجی و جهادی و به صورت جدی وارد شویم. ما باید روحیه جهادی دفاع مقدس را امروز در عرصه علم داشته باشیم.

بسیج دانش‌‌آموزی در حال حاضر برای این که انقلاب اسلامی حفظ شود و توسعه و تعمیق یابد، باید در عرصه‌های علمی و فرهنگی حضور فعال پیدا کند. ما در مقابل خودمان یک چشم‌انداز داریم و با نگاهی فراتر از آن می‌خواهیم تمدن‌ساز باشیم.

نظام جمهوری اسلامی ایران باید در ایجاد تمدن جدید اسلامی، الگوی سعادت بشری باشد، زیرا مکتب ما مکتبی است که سعادت بشر را در دنیا و آخرت دنبال می‌کند. بنابراین نظام ما نیز که برگرفته از این مکتب است، باید یک الگوی سعادت در تمام زمینه‌ها ارائه کند.

از همان ابتدا، بسیج دانش‌آموزی به صورت تشکلی جداگانه فعالیت می‌کرد یا بعدها سازماندهی مشخصی یافت؟

این تشکل ابتدا به عنوان دفاتر بسیج دانش‌آموزی در مدارس فعالیت می‌کرد و زیر نظر بسیج هر استان یا شهرستان، بحث‌های سازمانی و تشکیلاتی خود را دنبال می‌کرد. ما تقریبا در دوران دفاع مقدس، سیر تکاملی در این دفاتر داشتیم، به طوری که این دفاتر، رفته رفته نقش بیشتری بر عهده گرفتند و با افزایش فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی، آنچه را که در دفاع مقدس از سوی خود دانش‌آموزان آفریده می‌شد، در قالب نمایشگاه‌هایی که دایر می‌کردند، به جامعه انتقال می‌دادند. بنابراین در همان زمان، بسیج دانش‌آموزی در کنار اعزام دانش‌آموزان به دفاع مقدس، نقش مهمی را هم در جهت تولید فرهنگ بر عهده گرفت. در آن زمان، فکر می‌کنم ما حدود 15 تا 16 میلیون دانش‌آموز در کشور داشتیم که جمعیت قابل توجهی بود و این جمعیت می‌توانست برای ما قدرت زیادی ایجاد کند که این قدرت هم ایجاد شد. ما نمونه‌های زیادی در دانش‌آموزان داریم که در دفاع مقدس حماسه آفریدند و درباره برخی از آنها اطلاع‌رسانی‌های خوبی صورت گرفته است. بهترین نمونه این دانش‌آموزان حسین فهمیده، همان دانش‌آموز 13 ساله‌ای است که امروز به عنوان یک الگو نه فقط برای ایران، بلکه برای جامعه فلسطین و حتی جهان اسلام مطرح است. شهید فهمیده در سخت‌ترین شرایط توانست بالاترین ابتکار را به خرج دهد و این نکته بسیار مهم این حماسه است.

یک دانش‌آموز 13 ساله اینقدر بصیرت، معرفت و ایمان دارد که در آن شرایط و در حالی که در مقابل ستون تانک دشمن قرار می‌گیرد، می‌تواند چنین تصمیمی بگیرد و همین مساله تصمیم‌گیری در جنگ، یکی از مهم‌ترین مساله‌هاست.

آیا بجز شهید فهمیده، نمونه‌های دیگری از خلق چنین حماسه‌های شگرفی داریم که درباره آنها کمتر اطلاع‌رسانی شده باشد؟

بله، به عنوان مثال ما شهید بهنام محمدی را داریم که او هم در همان دوران ابتدایی جنگ در 13 سالگی به شهادت رسید و او نیز ابتکارات عجیبی در جنگ تن به تن با دشمن به کار برد. یک دختر دانش‌آموز 11 ساله دیگر نیز هست که همان ابتدای جنگ در خوزستان به شهادت می‌رسد. این دختر که سهام خیام نام داشت، در بدو ورود دشمن به خاک ایران، با سنگ به مقابله با دشمن برخاست که سربازهای عراقی با گلوله‌ای که درست به پیشانی او زدند او را به شهادت رساندند.

به عنوان مثال دیگر، می‌توان به شهید عزیزاللهی اشاره کرد که انصافا انسان وقتی مصاحبه این شهید را در آن سن و سال پایین می‌بیند، به این دیدگاه و تفکر غبطه می‌خورد. ما نمونه‌هایی از این دست بسیار داریم که واقعا هر یک از آنها برای نوجوانان امروز ما الگو هستند.

در حال حاضر، ما طرحی با عنوان «سرگذشت‌پژوهی» داریم که در قالب آن درخصوص سرگذشت 4 هزار دانش‌آموز شهید پژوهش شده است.

در این زمینه و در خصوص اقداماتی که برای شناسایی سرگذشت دانش‌آموزان بسیجی و شناساندن آنها به نسل امروز انجام داده‌اید بیشتر توضیح دهید؟

ما مجموعا 36 هزار و 122 نفر شهید دانش‌آموز در دوران جنگ تحمیلی داشته‌ایم که معمولا از آنها با عنوان 36 هزار شهید دانش‌آموز یاد می‌شود. با این ترتیب، دانش‌آموزان بیشترین شهید را در مقایسه با سایر اقشار، تقدیم انقلاب کرده‌اند. البته 4 هزار نفر از معلمان نیز در جنگ به شهادت رسیدند که با توجه به آمار ملاحظه می‌کنیم که در کنار هر 9 شهید دانش‌آموز یک معلم شهید وجود دارد. این مساله نشان دهنده وابستگی این دو قشر به یکدیگر است. اما درباره این‌که ما در زمینه شناساندن این شهدا به دانش‌آموزان نسل جدید چه اقدامی کرده‌ایم، بخشی از آن همان فعالیت‌های سرگذشت‌پژوهی است که اشاره کردم. ما در این طرح، به دنبال ماندگار کردن آثار فکری و رفتاری شهدای دانش‌آموز هستیم. ما باید رفتاری را که این شهدا از خود نشان می‌دادند و تعاملاتی را که با جامعه و خانواده خود داشتند به صورت دقیق موشکافی کنیم تا بتوانیم الگوهای خاصی را در زمینه‌های مختلف برداشت و به دانش‌آموزان ارائه کنیم. این الگوها می‌تواند عرصه‌های مختلف را دربرگیرد که از جمله آنها می‌توان به بحث انضباط اجتماعی و جامعه‌پذیری اشاره کرد. با توجه به همین ضرورت‌ها، بحث سرگذشت‌پژوهی با عنوان «رساله سرگذشت‌پژوهی» در نظر گرفته شد و در این فعالیت، کارها بر عهده خود دانش‌آموزان گذاشته شد. در این فعالیت‌ها به ازای هر شهید، چند نفر دانش‌آموز به صورت تیمی کار می‌کنند و هر کدام از آنها ماموریت خاصی را در زمینه پژوهش سرگذشت یک شهید بر عهده می‌گیرند. مراحل نهایی این طرح در حال اجراست و برخی کتاب‌های تهیه شده، در دست ویرایش است.

بجز این فعالیت، ما در طول سال، هزاران یادواره درخصوص دانش‌آموزان شهید برگزار می‌کنیم که در این یادواره‌ها سعی می‌کنیم فرهنگ جهاد و شهادت و ویژگی‌های شهدای دانش‌آموز را به دانش‌آموزان انتقال دهیم.

اقدامات دیگری همچون چاپ و نشر وصیتنامه شهدا و همچنین تولید انیمیشن از زندگی برخی آنها از دیگر اقداماتی بوده که انجام داده‌ایم. همچنین به دنبال ساخت مجموعه تلویزیونی 23 قسمتی هستیم و در تلاشیم نیازهای جامعه امروز را بخصوص در بحث‌های معرفتی، بصیرتی و جنبش نرم‌افزاری در این مجموعه بگنجانیم. در حال حاضر فیلمنامه این مجموعه در دست بررسی و تدوین است. مجموعه این کارها به این منظور است تا بتوانیم روحیه جهادی و فرهنگ شهادت‌طلبی را در جامعه گسترش دهیم. اگر این روحیه‌ها در جامعه ما وجود داشته باشد هیچ‌گونه تهدیدی به کشور ما کارساز نخواهد بود.

پس از جنگ شاهد وضع قوانینی درخصوص فعالیت‌های بسیج دانش‌آموزی بودیم. هدف از وضع این قوانین چه بود و چه تاثیری بر فعالیت‌های این سازمان گذاشت؟

در دوران دفاع مقدس که ما درگیر جنگ بودیم، بسیاری از موانع به واسطه همین موضوع برطرف می‌شد، اما بعد از دفاع مقدس، لازم بود فعالیت‌های بسیج دانش‌آموزی در مدارس و مجموعه وزارت آموزش و پرورش را گسترش دهیم. توافقنامه‌ای بر همین مبنا میان نیروی مقاومت و وزارت آموزش و پرورش حاصل شد که براساس آن، فعالیت‌های ما را در سطح مدارس دقیقا مشخص می‌کرد و نوع تعاملاتی که با آموزش و پرورش داشتیم در این توافقنامه قید شده بود.

لازم بود این توافقنامه و در کل، نحوه تعامل و ارتباط ما با ‌آموزش و پرورش و آن خط‌های فاصله‌ای که باید با یکدیگر داشته باشیم به صورت قانونمند در آید.

چرا که احتمال داشت با وزیر شدن فرد دیگری، موافقتنامه قبلی کنار گذاشته شود. با همین ضرورت‌ها بود که در سال 1375 قانون تشکیل و توسعه بسیج دانش‌آموزی به تصویب مجلس رسید.

بعد از تصویب این قانون، ما یک آیین‌نامه اجرایی برای آن می‌خواستیم که با توجه به شرایطی که داشتیم، این آیین‌نامه اجرایی، 11 سال تصویب نشد و در نهایت سال 86، هیات دولت این آیین‌نامه را تصویب کرد و قدری وضعیت ما شفاف‌تر شد.

در حال حاضر هم براساس این قانون و آیین‌نامه در نزدیک به 50 هزار مدرسه، بسیج دانش‌آموزی تشکیل شده و با ساختارها و سازمان‌‌های خاص خود جمعیت حدود 4 میلیون نفر از دانش‌آموزان را در چتر عضویت خود دارد.

بخشی از این دانش‌آموزان در مدارس راهنمایی و بخشی در مدارس متوسطه و پیش‌دانشگاهی هستند که جامعه دختران و پسران را در برمی‌گیرند، عنوان سازمانی که ما برای اعضا در نظر گرفته‌ایم عبارت است از پویندگان و پیشگامان که اولی به دانش‌آموزان بسیجی دوره راهنمایی و دومی به دانش‌آموزان بسیجی دوره متوسطه اطلاق می‌شود.

البته ما در گذشته با توجه به امکانات و ظرفیت‌هایی که در اختیار داشتیم نمی‌توانستیم حوزه فعالیت خودمان را به مدارس ابتدایی گسترش دهیم اما از 8/8/88 بنا داریم این حوزه کاری را گسترش دهیم و واحدهای بسیج دانش‌آموزی را در مدارس ابتدایی نیز تشکیل دهیم.

ما باید از سنین پایین و در دورانی که دانش‌آموزان تاثیر‌پذیری بیشتری دارند، روی آنها کار کنیم تا بتوانیم تفکر بسیجی را در دانش‌آموزان نهادینه کنیم.

ما برای شروع، این واحدها را در 10 درصد مدارس ابتدایی تشکیل می‌دهیم و ان‌شاءالله از این پس در دوره‌های مختلف تحصیلی، واحدهای بسیج دانش‌آموزی را خواهیم داشت.

آیا فعالیت‌های سازمان بسیج دانش‌آموزی، فقط شامل اعضای این سازمان می‌شود یا این که جامعه هدف شما کل دانش‌آموزان را در بر می‌گیرد.

حضور دانش‌آموزان در بسیج هیچ‌گونه منعی ندارد و هر دانش‌آموز داوطلبی می‌تواند عضو بسیج شود و در فعالیت‌های آن شرکت کند. فعالیت‌های ما نیز متنوع است و براساس نیازهای دانش‌آموزان تنظیم می‌شود. به این معنا که ابتدا از جامعه دانش‌آموزی نیازسنجی می‌شود و سپس تلاش می‌کنیم با فعالیت‌هایی که تدارک می‌بینیم به این نیازها پاسخ دهیم. این فعالیت‌ها در عرصه‌های فرهنگی، سیاسی، دفاعی، علمی و پژوهشی، سازندگی و خدمت‌رسانی و سایر عرصه‌هاست و تلاش می‌کنیم برنامه‌ها را به‌گونه‌ای سامان دهیم که هر دانش‌آموز با هر نیازی را پوشش دهیم.

البته بیشتر برنامه‌های ما و آنچه امروزه به عنوان برنامه فعالیت‌ تدوین می‌شود، برای دانش‌آموزان عضو بسیج است که بخشی از آن فعالیت‌های خاصی است که شامل فعالیت‌های معرفتی، بصیرتی یا فعالیت‌های علمی و آموزشی است. بخشی از این فعالیت‌ها نیز فعالیت‌های سازندگی، فرهنگی، تربیتی و غنی‌سازی اوقات فراغت است. برای بعضی از این فعالیت‌ها از جمله غنی‌سازی اوقات فراغت، پایگاه‌های نشاط و فعالیت در مدارس ایجاد می‌شود که در این فعالیت‌ها همه دانش‌آموزان می‌توانند شرکت کنند. حضور در فعالیت‌های سازندگی که در تابستان برگزار می‌شود نیز برای همه دانش‌آموزان ممکن است و هر دانش‌آموزی که تمایل داشته باشد می‌تواند در این فعالیت‌ها شرکت کند.

اما در بحث‌های معرفتی و تربیتی مانند اردوهای طرح ولایت که با هدف تحکیم مبانی اعتقادی و به منظور مقابله با تهدیدات نرم دشمنان انجام می‌شود، افراد خاصی حضور می‌یابند. این برنامه‌ها برای دانش‌آموزانی برگزار می‌شود که نقش مدیران را در سازمان بسیج دانش‌آموزی بر عهده دارند و مجموعه‌ای را مدیریت و سازماندهی می‌کنند و طبیعتا نیاز است آموزش‌های ویژه‌ای را ببینند.

سپاه پاسداران و تشکیلات بسیج در یکی دو سال اخیر با تغییرات ساختاری زیادی روبه‌رو بوده است. آیا سازمان بسیج دانش‌آموزی نیز از این تغییرات ساختاری، متاثر شده است؟

قاعدتا باید چنین باشد چراکه ما اکنون در دهه چهارم انقلاب اسلامی هستیم و نوع تهدیدات هم تغییر کرده است، بنابراین باید متناسب با این تهدیدات، راهبردها، ساختارها، چشم‌اندازها و فعالیت‌های خودمان را تغییر دهیم تا بتوانیم نسبت به شرایط محیطی پاسخ‌های خوبی داشته باشیم. به همین منظور تحولات اخیر در ابعاد مختلف انجام شد.

اولین موضوعی که ما در این تغییرها دنبال کردیم، این بود که ما از ظرفیت و توانمندی فرهنگیان و معلمان بسیجی برخوردار شویم و بتوانیم سازمان بسیج فرهنگیان و سازمان بسیج دانش‌آموزی را در کنار یکدیگر قرار دهیم که این کار انجام شد و ما امروز از یک مجموعه واقعا توانمند با عنوان سازمان بسیج دانش‌آموزی و فرهنگیان برخورداریم که به عنوان پشتوانه انسانی سازمان تلقی می‌شود.

راهبردهایی که براساس طرح تحول برای سازمان دیده شده است را می‌توان به صورت سرفصل‌های زیر برشمرد:

پرورش انسان‌هایی از انقلاب اسلامی که بتوانند در عرصه‌های علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی آینده کشور تاثیرگذار و نقش‌آفرین باشند.

کادرسازی برای آینده انقلاب

ارتقای معرفت دینی و بصیرت سیاسی

معنویت‌افزایی

ترویج فرهنگ و تفکر بسیجی

ترویج گفتمان رهبری و ایجاد جنبش‌های مثبت اجتماعی

خدمت‌رسانی و محرومیت‌زدایی

پرورش نخبگان

تشکیل و اداره بخشی از بسیج ده‌ها میلیونی

اینها از راهبردهای جدیدی هستند که سازمان به دنبال آن است و محصول نهایی آنها تربیت نیروی انسانی با وجدان، با انضباط و دارای اعتماد به نفس و مسوولیت‌پذیر است.

تغییر تهدیدها در شرایط فعلی را به عنوان علت اصلی تغییرات در ساختارها عنوان کردید. شرایط کنونی چه خصوصیاتی دارد که باعث شده است نوع تهدیدات عوض شود؟

در 3 دهه گذشته، ‌دشمنان ما انواع تهدیدات را علیه ما به کار گرفتند که اغلب آنها تهدیدات سخت و نیمه‌سخت بود، اما هیچ‌کدام از اینها راه به جایی نبرد و اگر امروز بخواهیم واقع‌بینانه نگاه کنیم، می‌بینیم که انقلاب اسلامی ما سرزنده و پر نشاط در تمام عرصه‌ها در دنیا حضور دارد و اهداف خودش را نیز محقق کرده است. به همین دلیل دشمنان آمدند و در عرصه نرم وارد شدند و در یک فرآیند سلسله‌وار جمهوری اسلامی ایران را با تهاجم فرهنگی، شبیخون فرهنگی، ناتوی فرهنگی و در حال حاضر نیز با جنگ نرم مواجه کردند. امسال ما در حوادث پس از انتخابات، شاهد جنگ نرم بودیم و این مساله هم به اساس نظام‌هایی برمی‌گردد که ما امروز در دنیا داریم. بزرگ‌ترین چالشی که نظام لیبرال دموکراسی با آن مواجه شده، همین فرهنگ دینی است. آنها دین را در عرصه فردی قبول دارند و برای آن در عرصه‌های اجتماعی، جایگاهی قائل نیستند، اما حالا می‌بینند که فرهنگ دینی در جمهوری اسلامی ایران خودش را در قالب یک نظام سیاسی عرضه کرده که این مساله یک الگوی جدید در جهان است. نظام‌های لیبرال دموکراسی در جهان‌بینی خود با ما در تضادند و در پی آنند که فرهنگ مورد نظر خود را گسترش دهند. یکی از کارهایی که نظام سلطه می‌کند، این است که فرهنگ مورد نظرش را ترویج می‌دهد و با استفاده از ابزارهای فرهنگی خود بر ذهن‌ها تسلط می‌یابد.

آنها می‌خواهند باورهای ذهنی را دگرگون و ذهنیت‌های جدیدی را با ساختارهای جدید درست کنند. ما شاهدیم که برای برخی افراد، این باورهای ذهنی ایجاد شده است و دشمن از همان‌ها به عنوان پیاده نظام خود در جنگ فرهنگی استفاده می‌کند.

یکی دیگر از ابزارهایی که دشمن از آن سود می‌برد، بحث استفاده از رسانه در جنگ روانی بود. با این روش دشمن همواره در تلاش است تا اخبار کذب را در جامعه ترویج دهد و با اصرار آن را حقیقی جلوه دهد.

اینها از کارهایی است که البته ریشه آنها در دوران جنگ سرد است و امروز با آخرین ابزارها و تاکتیک‌ها انجام می‌شود. ابزاری که دشمن در زمان انتخابات برای ایجاد جنگ روانی استفاده می‌کرد تمام بخش‌های دیداری، شنیداری و نوشتاری را چه در فضای حقیقی و چه در فضای مجازی در برمی‌گرفت. در فضای حقیقی، شبکه‌های مختلف ماهواره‌ای و رادیویی هرچه در این زمینه‌ها داشتند علیه ما به کار گرفتند و در فضای مجازی هم از اینترنت به صورت گسترده و تهاجمی استفاده کردند. هدف آنها هم در این مرحله، ایجاد جنگ روانی و حمله کردن به ارزش‌ها و هویت‌ دینی و ملی ماست. انسانی که باورها از او گرفته شود، دیگر اعتقادی ندارد و زمانی که اعتقادات سست شود، اراده‌ای برای ادامه مبارزه باقی نمی‌ماند و کار رها می‌شود.

سست کردن اراده‌ها و برهم زدن وحدت ملی، ایجاد انشقاق در جامعه و ایجاد یاس و ناامیدی و ممانعت از پیشرفت علمی، همگی از اهداف دشمن در جنگ نرم است.

رهبر معظم انقلاب در فرمایشات اخیر خود تاکید ویژه‌ای بر افزایش بصیرت به عنوان خنثی‌کننده تهدیدات نرم داشتند. با توجه به سنین خاصی که دانش‌آموزان در آن قرار دارند، به نظر می‌رسد بسیج دانش‌آموزی مسوولیت مهمی در این زمینه به عهده داشته باشد. در این خصوص توضیح می‌دهید؟

ما برای این‌که دشمن را در عرصه‌های جنگ نرم مایوس کنیم، باید بصیرت داشته باشیم. حالا یک نفر دانش‌آموز است که باید در حد خود بصیرت داشته باشد و یک نفر نیز نخبه است که او هم باید در حد خود بصیرت داشته باشد. اگر نسبت به اهدافی که دشمنان در پی اقدامات خود دنبال می‌کنند، بصیرت و شناخت داشته باشیم، دشمن را دقیقا مایوس کرده‌ایم و مانع از دستیابی او به اهدافش شده‌ایم. بنابراین ما باید خودمان را در زمینه‌های معرفتی و بصیرتی تقویت کنیم.

ما در بخش دانش‌آموزی به 2مساله توجه کرده‌ایم و 2دسته اقدام را در دستور کار خود قرار داده‌ایم که یکی، اقدامات آفندی و دیگری اقدامات پدافندی است. در بحث اقدامات پدافندی، ما ارتقای بصیرت و معرفت دانش‌آموزان را در دستور کار داریم و برنامه‌های متنوعی برای آن تعریف کرده‌ایم که همین امسال بخشی از آنها انجام می‌شود. ما باید درجات ایمانی دانش‌آموزان را با انجام اقدامات مثبت در عرصه‌های فرهنگی و تربیتی ارتقا دهیم.

ما در اقدام دیگری، دست به فعالیت گسترده در فضای مجازی زده‌ایم و با ایجاد برخی سایت‌ها در حوزه‌های سیاسی و اعتقادی به دانش‌آموزان مشاوره می‌دهیم.

یعنی دانش‌آموزی که امروز مشکلات و مسائلی برای او به وجود می‌آید، بخشی از پاسخ‌های خود را در همان فضای حقیقی و عرصه‌های معرفتی می‌یابد و بخش دیگری از پاسخ‌های خود را در فضای مجازی و از طریق استادانی که مشخص شده‌اند، دریافت می‌کند.

بخش دیگر اقدامات ما، بخش آفندی است. ما در این بخش، سعی کرده‌ایم از طریق فضای مجازی، ضمن مایوس کردن دشمن، به او حمله کنیم.

این هدف درحال حاضر از طریق وبلاگ‌نویسی از سوی فرهنگیان و دانش‌آموزان دنبال می‌شود و ما سعی داشته‌‌ایم در مناسبت‌های مختلف، مسابقات وبلاگ‌نویسی برگزار کنیم تا بتوانیم از راه‌ گسترش این فعالیت‌ها، پاسخگوی تهاجمات دشمن باشیم و ما هم حمله متقابلی به دشمن داشته باشیم. علاوه بر این، ما در عرصه تولید بازی‌های رایانه‌ای و تولید محتوای آنها فعالیت‌های خوبی انجام داده‌ایم.

در حال حاضر، غربی‌ها از بازی‌های رایانه‌‌ای به عنوان یک ابزار استفاده می‌کنند و دانش‌آموزان، کاربران عمده این بازی‌ها هستند. ما برای مقابله با دشمن در این زمینه، بازی رایانه‌ای تولید کرده‌ایم که در آستانه روز قدس شاهد رونمایی بازی رایانه‌ای با عنوان «لانه شیطان 1» بودیم. این بازی با موضوع رژیم صهیونیستی و پروتکل‌های نژادپرستانه‌ای که دارد، ساخته شده و تلاش شده است تا در این بازی، سیاست‌های نژادپرستانه رژیم صهیونیستی را افشا کنیم.

بازی دوم این مجموعه نیز ان شاء الله در همین ماه جاری رونمایی می‌شود.

ما باید به داشته‌هایمان توجه نشان دهیم و مبانی نظری را با همتی که دانشمندان کشورمان دارند بومی کنیم.

اینها عرصه‌هایی است که ما باید واقعا خودمان را تقویت کنیم تا بتوانیم مفاهیم مورد نظر خودمان را از طریق آنها انتقال دهیم. در بازی رایانه‌ای، تعامل نزدیکی بین کاربر و بازی ایجاد می‌شود و کاربر، خود را به عنوان یکی از شخصیت‌های داستان احساس می‌کند و همین مساله نشان‌دهنده اهمیت محتوای بازی‌های رایانه‌ای است. ما تلاش داریم از طریق بازی‌های رایانه‌ای که خودمان تولید می‌کنیم، پیام‌هایی نظیر مقاومت و سلحشوری را منتقل کنیم. در مجموع به نظر من، همه دستگاه‌های فرهنگی باید به میدان بیایند و در یک حوزه سیاستگذاری واحد قرار گیرند و با یک عزم ملی از مرحله جنگ نرم هم با موفقیت خارج شویم.

یکی از آسیب‌هایی که پس از انتخابات مطرح شد، ضعف در علوم انسانی و نفوذ اندیشه‌های غربی درمیان اندیشمندان کشورمان است. یکی از دلایل بروز چنین آسیبی را می‌توان در نبود دیدگاه انتقادی در میان دانشجویان دانست که احتمالا دلیل چنین مساله‌ای هم ضعف دانش‌آموزان ما در مسائل اعتقادی است، چرا که اگر دانش‌آموزان از بنیه‌های اعتقادی قوی برخوردار باشند لااقل در دوره دانشگاه با نگاه انتقادی به مسائل مطرح شده می‌نگرند. شما در راهبردهای بسیج دانش‌‌آموزی چه جایگاهی را برای این مساله قائل شده‌اید؟

آنچه در این زمینه می‌شود ارائه کرد، بحث اسلامی کردن دانشگاه‌هاست. زمانی که رهبر معظم انقلاب، این مساله را مطرح کردند، منظورشان بیشتر درخصوص محتوای مبانی نظری بود. ما در زمینه علوم انسانی، منابع غنی داریم که باارزش‌ترین آنها، قرآن است، ولی این کار که ما در این عرصه وارد شویم و بتوانیم از این منابع عظیمی که در اختیار داریم، مبانی نظری استخراج کنیم و آنها را به علم تبدیل سازیم و در عرصه علوم انسانی، تئوری‌پردازی کنیم، کمتر انجام شده است.

مبانی نظری که در حال حاضر، در عرصه‌های مختلف علوم انسانی ازجمله عرصه‌های اقتصادی، تربیتی و غیره تدریس می‌شود، برگرفته از نظریه‌پردازان غربی است و این واقعا یکی از ضعف‌های ماست.

خیلی از عناصر فرهنگی ما واقعا در غرب رایج نیست. از سوی دیگر، دیدگاه یک نظریه‌پرداز غربی با ما متفاوت است و او از نگاه مادی به مسائل می‌نگرد و بدیهی است؛ آنچه از تفکر او تراوش می‌شود، بر مبنای نگرش و جهان‌‌بینی خود اوست. بخش زیادی از چنین نظریاتی با فرهنگ دینی ما سازگار نیست و تا این منابع را بومی نکنیم، نمی‌توانیم این مشکل را حل کنیم. به عنوان مثال ما در اقتصاد، بحث‌هایی چون قناعت و شکر را داریم که بسیار بااهمیت هستند، اما هیچ جایگاهی در فرهنگ غرب ندارند. بنابراین ما در این قضیه، باید به داشته‌هایمان توجه نشان دهیم و مبانی نظری را با همتی که دانشمندان کشورمان دارند، بومی کنیم.

ما در سازمان بسیج دانش‌آموزی در این زمینه برنامه‌ای داریم که با آینده‌نگری تلاش دارد از امروز برای آینده تدبیرکند. ما برای این که بتوانیم در تمام عرصه‌ها در آینده نخبگانی داشته باشیم، از همین امروز باید روی آنها کار کنیم. در سازمان بسیج دانش‌آموزی در این زمینه طرحی با عنوان «آیه‌های تمدن» اندیشیده شده که در 2 بخش کوتاه‌مدت و بلندمدت در حال اجراست.

هدف بخش کوتاه‌مدت این طرح، این است که دانش‌آموزان مستعد را از نظر علمی و سایر ویژگی‌ها ازجمله تعهد اخلاقی شناسایی کند و برای این که بتوانند در کنکور، رتبه‌های زیر هزار کسب کنند، آموزش‌های خاص ببینند. در حقیقت این افراد، نیروهایی هستند که برای شکوفایی استعدادهایشان برنامه‌ریزی می‌شود و در حقیقت، نظریه‌پردازان فردای ما در عرصه‌های مختلف علمی هستند.

بخش دیگر این طرح، بخش میان‌مدت است که در قالب آن، دانش‌آموزان دوره راهنمایی که در عرصه‌های مختلف ازجمله فرهنگی، هنری، خدمت‌رسانی و... مشارکت دارند، شناسایی شده و در 4 دسته مهارت‌محور، خلاق‌محور، حافظه‌محور و فعال‌محور سازماندهی می‌شوند و در یک فرآیند و نظام جامع آموزشی قرار می‌گیرند و در حقیقت نیروها و کادر آینده انقلاب تامین می‌شود.

این فرآیند میان‌مدت نیز ان‌شاءالله از همین امسال آغاز می‌شود.

در کل، این مساله را بگویم که ما پرورش انسان‌های طراز اول انقلاب اسلامی را در طرح آیه‌های تمدن در دستور کار داریم تا کادر مجرب، ارزشی، متعهد و متخصصی را برای آینده انقلاب تامین کنیم. ما حتی طرحی داریم با عنوان «پرورش اندیشمندان ایران اسلامی» که در این طرح، افراد نخبه و مستعد را شناسایی می‌کنیم تا بتوانند با فرآیندهای آموزشی خاص، در آینده انقلاب به نظریه‌پردازی اقدام کنند.

امیدواریم بتوانیم واقعا آن رسالتی را که امروز به عهده سازمان بسیج دانش‌آموزی گذاشته شده است، محقق سازیم.

جام جم-گفتگو از ؛حسین نیک‌پور

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها