گریه؛ معجزهای همگانی

با این‌که گریه کردن یک پدیده انسانی و جهانی محسوب می‌شود که در تمام تاریخ وجود داشته و همه مردم آن را تجربه کرده‌اند، اطلاعات ما درباره این پدیده شگفت‌انگیز، بسیار ناچیز است و ساده از کنارش رد می‌شویم. گریه ممکن است براثر حوادث ناگوار، فشارهای روانی طولانی‌مدت، تنهایی، فقدان یک شخص در زندگی، درد و در نقطه مقابل به دلیل خوشحالی، شعف و آرامش بر چهره جاری شود که هر کدام از ما آن را تجربه‌ کرده‌ایم.

گریه، اشک ریختن در نتیجه واکنش به حالتی احساسی در انسان است. گریه کردن پدیده‌ا‌ی پیچیده و ناشی از ترشحات اشک از غدد اشکی چشم بدون هیچ گونه تحریک ساختمان چشم است. میان غدد اشکی و مناطقی از مغز انسان که مسوول احساسات است، نوعی ارتباط عصبی برقرار است. در واقع، گریه آسان‌ترین و سریع‌ترین راه آزادسازی احساسات است، ولی متاسفانه از لحاظ اجتماعی، گریه زن و بخصوص مرد در جمع پسندیده نیست. طبق تحقیقات، به طور متوسط مردان در ماه یک بار و زن‌ها دست‌کم 5 بار گریه می‌کنند که ممکن است بدون هیچ دلیلی دفعات گریه تا 5 برابر زیادتر شود.

ما معمولا در چند موقعیت اشک می‌ریزیم یا اشک‌هایمان از درد یا ناراحتی ناشی می‌شوند یا از تحریکات فیزیکی یا احساسی‌ ریشه گرفته‌اند. در مورد اشک‌هایی که از درد و ناراحتی می‌چکند، فرد نیاز به تماس فیزیکی پیدا می‌کند. به عنوان مثال، با در آغوش گرفتن، زودتر آرام می‌شود. اشکی که ناشی از تحریکات فیزیکی است، معمولا با از بین رفتن آن عامل، خود به خود متوقف می‌شود، اما اشکی که منشاء احساسی دارد، ترکیباتش با سایر اشک‌ها متفاوت است. در پی چنین اشک ریختنی، سموم بدن دفع می‌شود. این نوع اشک نسبت به اشک‌های دیگر، 24 درصد پروتئین آلبومین بیشتری دارد. مقداری هم کورتیزول دارد که این هورمون همزمان با شرایط استرس‌زا در بدن ترشح می‌شود. این اشک که منگنز بیشتری هم دارد، منگنز بدن را کم می‌کند. اشک‌های احساسی هورمون‌هایی را که پس از استرس در بدن جمع شده، به حد سمی رسیده و سیستم ایمنی بدن را ضعیف ‌کرده، دفع می‌کنند.

آیا واقعا مردها نباید گریه کنند؟

مرد که گریه نمی‌کند! این جمله برای بیشتر ما جمله‌ای آشناست. معمولا والدین این جمله را در شرایط مختلف به کودکان پسر خود گوشزد می‌کنند، اما این حرف تا چه حد درست است؟ واقعا گریه کردن نشانه ضعف است؟

معمولا عامه مردم بر این باورند که گریه کردن، آن هم در میان جمع، شرم‌آور است و نشانه ضعف و عدم قدرت تلقی می‌شود. فردی که گریه می‌کند از اعتماد به نفس پایینی برخوردار است، ولی در واقع، با گریه کردن نباید احساس شرم کرد. مردی یک مرد با تعداد قطرات اشک او سنجیده نمی‌شود، بلکه با عمل او مشخص می‌شود. در واقع، چه مرد و چه زن در برهه‌هایی از زندگی، نیاز به اشک ریختن و گریه کردن دارند تا سبک شوند و احساسات نهفته‌شان سرکوب نشود. همان اندازه که گریه می‌تواند مفید باشد، گریه نکردن و ابراز نکردن احساسات و هیجانات درونی هم می‌تواند مضر و برای سلامتی فرد خطرناک باشد. ابراز نکردن احساس‌ در آینده می‌تواند باعث بروز ناراحتی‌های جسمی و روحی بسیاری مثل افسردگی، بیماری‌های روانی، بیماری‌های قلبی و انواع بیماری‌های دیگر شود. طبق تحقیقات، 85 درصد خانم‌ها و 73 درصد آقایان پس از گریه کردن احساس بهتری داشته‌اند و به بیان ساده‌تر، سبک‌تر شده‌اند.

قطرات اشک چه فوایدی برای انسان دارند؟

خیلی از ما با شنیدن کلمه گریه، یاد غم و غصه و اندوه می‌افتیم. به عبارتی، این واژه در ذهن ما به صورت کلیشه‌ای درآمده که فقط بخش منفی آن به ذهن خطور می‌کند، اما باید گفت که گریه و سرازیر شدن اشک، می‌تواند سیستم عصبی را به تعادل قبلی خود برگرداند. حتما افرادی را دیده‌اید که در غم از دست دادن عزیزی دچار شوک روانی می‌شوند و در این شرایط معمولا به دلیل شوک وارده و عدم پذیرش واقعیت، قادر به اشک ریختن نیستند. این افراد پس از مدتی به بیماری‌های روحی و جسمی مبتلا می‌شوند که شاید یکی از تنها راه‌های برگشت به وضع طبیعی، گریه کردن و سوگواری باشد. در واقع، با اشک ریختن، تعادل روانی از دست رفته آنها برمی‌گردد. گریه کردن معمولا باعث آرامش بدن و بازگشت به حالت طبیعی می‌شود.

علاوه بر این، گریه کردن از سرکوب شدن احساسات جلوگیری می‌کند و مانع افسردگی می‌شود. گاهی ما احساساتی در درون داریم که نیاز به برون‌ریزی دارند. گریه، بهترین راه افشا کردن این احساسات است. گاهی حتی بدون این که از احساس درونی‌مان آگاه باشیم، با کوچک‌ترین اشاره‌ای شروع به گریه می‌کنیم. این حالت باعث می‌شود احساساتمان را هم بهتر بشناسیم.

گریه وضع روحی فرد را بهبود می‌بخشد. با گریه کردن، هورمونی به نام اندروفین ترشح می‌شود که علاوه بر بهبود حالات فردی، نقش مسکن را هم ایفا می‌کند. به همین دلیل است که بیشتر افراد پس از گریستن احساس بهتری دارند.

از فواید دیگر گریه برای بدن، می‌توان به سم‌زدایی آن اشاره کرد. گریه یکی از راه‌هایی است که بدن برای خلاص شدن از شر سموم و مواد زائد بدن استفاده می‌کند، بخصوص اشک‌هایی که در نتیجه احساسات باشند. چون این اشک‌ها سموم بیشتری را از بدن دفع می‌کنند. گریه باعث کاهش استرس هم می‌شود.

علاوه بر تمام مواردی که گفته شد، اشک، چشم را شست و شو می‌دهد و آن را تمیز و ضدعفونی می‌کند. اشک مانع خشک شدن چشم‌ها می‌شود، حرکت پلک‌ها و کره چشم را هم راحت می‌کند.

حالا شرایطی را در نظر بگیرید که چشم ما اشکی ترشح نمی‌کند. چشم‌ دچار سوزش، خارش و قرمزی می‌شود، به نور حساس می‌شود، قرنیه شفافیت خود را از دست می‌دهد، خشک می‌شود و احتمال عفونت مکرر آن بیشتر می‌شود، قرنیه ممکن است زخم شود و در نهایت، فرد ممکن است بینایی خود را از دست بدهد.

گریه در مردان و زنان چه تفاوتی با هم دارد؟

معمولا گریه کردن را به زنان نسبت می‌دهند و برای این پدیده یک تقسیم‌بندی جنسیتی قائل می‌شوند. این که زنان بیشتر از مردان گریه می‌کنند، کاملا درست است و تحقیقات نشان می‌دهد، زنان 4 تا 5 برابر بیش از مردان گریه می‌کنند. هورمون پرولاکتین و استروژن، 2 هورمونی هستند که تنها در زنان وجود دارند و منجر به بروز گریه می‌شوند و شاید این دلیل خوبی برای این مساله باشد که به طور متوسط مردان یک بار در ماه و زنان 5 بار گریه می‌کنند. البته همه این‌ها بستگی به عمق ناراحتی و تأثیر آن در بدن دارد. جالب است بدانید که پیش از بلوغ، میزان گریه در دختران و پسران به یک اندازه است و این به دلیل ترشح یکسان هورمون پرولاکتین در هر دو جنس است که باعث تحریک تولید اشک می‌شود، اما پس از بلوغ، میزان تولید این هورمون در زنان 60 درصد بیشتر از مردان می‌شود. علاوه بر این طی دوره بلوغ، با افزایش میزان هورمون تستوسترون در مردان، درصد گریه در آنها کمتر از زنان می‌شود.

یکی از تفاوت‌هایی که میان گریه کردن مردان و زنان وجود دارد این است که غدد اشکی در مردان کوچک‌تر است و از لحاظ ساختار هم متفاوت با غدد اشکی زنان است. پس گریه، مرد و زن نمی‌شناسد. هر وقت احساس کردید احتیاج دارید گریه کنید، فارغ از این که ممکن است دیگران چه فکری راجع به شما بکنند با خیال راحت گریه کنید. این را به دیگران هم بیاموزید که احساسات خود را بروز دهند تا جسم و روحی سالم داشته باشند. البته گریه کردن تنها یکی از راه‌های ابراز احساسات است. موفق باشید!