شهر ها و آئین ها

آواهای گمشده مازندران

ساری - عبدالرحیم دیوسالار - خبرنگار جام‌جم: موسیقی مازندرانی مانند موسیقی دستگاهی ایران در سیستم متمرکزی روایت نمی‌شود و بیشتر هماهنگ با ذوق راویان اجرا می‌شود. این موسیقی اما با الهام از جلوه‌های گوناگون زندگی مانند کار و تولید، جشن‌ها، آیین نوروزی و لالایی‌ها، در مراسم عزا و سوگ‌ها شکل گرفته است. مدیر فرهنگ خانه مازندران می‌گوید: این پراکندگی، در موسیقی‌سازی بیشتر دیده می‌شود، به عنوان نمونه تکوین رپرتوآر «لله وا» بیشتر در ارتباط با کار دامداری و رپرتوآر سرنا، نقاره، کمانچه و تنبک در ارتباط با آیین‌ها و جشن‌هاست.
کد خبر: ۲۵۷۹۲۴

احمد محسن‌پور معتقد است: دو تار و کمانچه، هم در جشن‌ها نواخته می‌شده، هم در شب‌نشینی‌ها. البته از «لله وا» [بر وزن ملکا] در شب‌نشینی‌ها نیز استفاده می‌شد.

او می‌افزاید: موسیقی آوازی مازندران عبارت است از «امیری» یا داستان امیر و گوهر، «طالبا» یا داستان طالب و زهره، «لیلی جان» یا کتولی، «کیجا جان» (=ترانه‌ها)‌ که در برخی از روستاهای شرق مازندران به رز مقوم و در غرب این استان به کیجا جانک معروف است.

آق ننه، همدم جان، غریبی یار، طیبه جان، حقانی یا اغانی، حیدربیگ و صنم‌بر، داستان رعنا و نجما، داستان فاطمه و مسکین، گره سری =( لالایی)‌، هرایی، و لگه‌سری و نوروزخوانی... همه این آوازها را خوانندگان و شعرخوان‌ها (کسانی که شعر و موسیقی می‌دانند و می‌خوانند)‌ و خش‌خوان‌ها (دارندگان صدای خوش)‌ اجرا می‌کنند.

محسن‌پور اضافه کرد: موسیقی‌سازی خود به چند بخش تقسیم می شود، مثلا موسیقی‌های چوپانی مانند غریب حال، مش حال، دنباله مش حال، کمرسری یا تک‌سری یا تبری، (طبری)‌، زاری حال، شترحال، چراغ حال یا چرا حال، کیجا کرچال، گله رو بردن، پر جایی حال، کرد حال یا چوپون حال، خارکه جان خارکه، با ساز «لله وا» نواخته می‌شوند.

همچنین از موسیقی‌های سازی برای سرنا و نقاره می‌توان به پیش‌نوازی، یک چوبه، ترکمونی یا ریزه‌ مالی، دو چوبه لیلا، سه چوبه جلوداری یا سنگین، ورساقی، ریزه مالی یا ریز و باریز، روونی  و شر و شور اشاره کرد. و از موسیقی‌های سازی برای کمانچه از آواز، بیات، سحرخونی، مناجات، کشتی و مثنوی و موسیقی‌سازی برای دوتار مانند ساربونی می‌توان نام برد.

مدیر فرهنگ خانه مازندران، سازهای امروز مازندران را لله‌وا، سرنا، قرنه، دسر کوتن، کمانچه، دوتار، دست دایره و دهل برشمرد.

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها