گزارش ازیک مسابقه ملی

‌به نظرتان ویژگی‌های یک گوینده خوب چیست؟

چون حرفه‌ام در ابتدا به عنوان گوینده نبوده در مورد گویندگی شاید نتوانم ویژگی‌های یک گوینده خوب را توضیح دهم. ویژگی‌‌هایی که یک گوینده باید داشته باشد در ابتدا صداست. می‌توانم بگویم صدا تقریبا پنجاه درصد کار گویندگی است. بعد از صدا تسلط به کار و تسلط کافی روی موضوعی که در موردش صحبت می‌شود. یعنی گوینده وقتی برنامه را به او می‌سپارند باید اطلاعات کامل را در مورد آن برنامه داشته باشد حال برنامه می‌خواهد ورزشی، سیاسی، اقتصادی یا اجتماعی باشد.

به نظرتان داشتن اطلاعات ورزشی چقدر به گوینده‌ای که در رادیو ورزش کار می‌کند کمک می‌کند؟

صددرصد می‌تواند کمک کند، به‌طور مثال در برنامه‌های تخصصی شبکه مثل جهان ورزش که عمدتا به رشته‌های مختلف ورزشی می‌پردازد. من وقتی می‌خواهم جهان ورزش را ویژه شمشیربازی، دو و میدانی یا کشتی اجرا کنم باید در مورد آن رشته‌ها اطلاعات کامل داشته باشم. چون به هر حال کارشناسی هم که کنار من می‌نشیند وقتی با هم صحبت می‌کنیم اگر گوینده از اطلاعات آن رشته ورزشی تهی باشد طبیعتا نمی‌تواند برنامه را اداره کند. بنابراین باید در مورد آن رشته ورزشی اطلاعات کامل داشته باشد که بتواند برنامه را اجرا کند و همپای کارشناس و ارتباط تلفنی‌هایی که عمدتا با دست‌اندرکاران فدراسیون‌های مختلف داریم باید به موضوع احاطه داشته باشیم که بتوانیم سوال مطرح کنیم، صحبت کنیم و موضوع بررسی شود.

شما خودتان در شبکه ورزش به چه ورزش‌هایی می‌پردازید؟

فوتبال،‌ شمشیربازی و تیراندازی برنامه‌های تخصصی است که به عنوان گوینده اجرا می‌کنم و فوتبال و هندبال گزارش می‌کنم.

به نظرتان گزارش یک مسابقه ورزشی در رادیو با تلویزیون چه تفاوتی دارد؟

سوال خوبی را مطرح کردید. رادیو با تلویزیون کاملا متفاوت است. عرض می‌کنم که در تلویزیون بیننده به موضوع احاطه دارد یعنی به آن گزارش احاطه دارد و می‌بیند که چه اتفاقی دارد می‌افتد و گزارشگری که مسابقه فوتبال را در تلویزیون گزارش می‌کند اگر به هر دلیلی مکث کند وقفه‌ای در گزارش به وجود نمی‌آید ولی در رادیو سکوت معنی ندارد. بنابراین پیوسته اطلاعات لازم را باید داشته باشیم تا این که وقفه‌ای در گزارش ایجاد نشود و این تفاوت اولیه در گزارش تلویزیونی با رادیویی است، در رادیو شنونده نمی‌بیند بنابراین باید اتفاقات‌ ریزی را که می‌افتد و حتی حواشی را برای شنونده‌ها توصیف کنیم.

و این چقدر خلاقیت تصویرسازی گزارشگر را می‌طلبد؟

ببینید ضرورت کار ایجاب می‌کند که چقدر تصویرسازی ایجاد شود به لحاظ این که شنونده ما نمی‌بیند چه اتفاقی دارد می‌افتد و این وظیفه گزارشگر است در واقع خلاقیت را گزارشگر برای تصویرسازی باید به وجود بیاورد که دقیقا شنونده در جریان قرار بگیرد.

برایتان پیش آمده که به غیر از فوتبال مسابقات دیگری را گزارش کنید؟

عرض کردم که هندبال را گزارش کردم. برخی مواقع در مسافرت‌های خارج از کشور به لحاظ محدودیت‌هایی که در اعزام گزارشگر وجود دارد امکان دارد یک تورنمنت بین‌المللی باشد و چند رشته ورزشی باشد آن موقع طلب می‌کند که مثلا بسکتبال یا بوکس را گزارش کنم. در المپیک پکن خاطرم هست بوکس، دوومیدانی و شنا را گزارش کردم. البته قبلش یک مطالعه‌ای در مورد این رشته‌ها داشتم.

آیا از کار گزارش خاطره‌ای دارید؟

بدون اغراق می‌گویم که کار در رادیو همه لحظاتش برایم خاطره است خصوصا گزارش. حالا این گزارش می‌تواند گزارش فوتبال باشد یا مسابقات دیگر ولی عمدتا چون کارم گزارش فوتبال است عرض می‌کنم که از بدو ورودم به ورزشگاه برایم لحظه به لحظه‌اش خاطر‌ه‌انگیز است. اتفاقاتی که می‌افتد و میزان علاقه تماشاگران به مسابقات فوتبال شاید باور نکنید برخی مواقع در مسیر که می‌روم طرفداران مسابقات فوتبال یا کسانی که بخواهند بروند مسابقه را ببینند سوارشان می‌کنم و برخی مواقع با‌ آنها صحبت می‌کنم می‌گویم شما مثلا از پرسپولیس یا استقلال چه دیدید که می‌آیید، می‌بینم که آنها واقعا با عشق و علاقه با بند بند وجودشان مثلا داد می‌زنند پرسپولیس یا داد می‌زنند استقلال و این خیلی برای من مهم است. با یک شور و هیجان خاصی از تیم‌شان طرفداری می‌کنند و قاطعانه هم طرفداری می‌کنند. ضمن این که در ورزشگاه اتفاقاتی که رخ می‌دهد، شعارهایی که می‌دهند و تشویق‌هایی که می‌کنند و آن علاقه‌ای که نسبت به تیمشان دارند و بویژه در مسابقات ملی همه‌اش خاطره است.

و این انگیزه شما را بالا می‌برد؟

صددرصد. ببینید مسابقات ملی آن علاقه گزارشگر به تیم کشورش است. آنجا دیگر صحبت از رنگ‌ها نیست. صحبت از تیم ملی است. صحبت از عرق ملی است و طبیعتا در کار گزارشگر خیلی تاثیر می‌گذارد. برای من که این طور بوده است و من معمولا وقتی یک مسابقه ملی را گزارش می‌کنم. بدون اغراق می‌گویم که شدیدا تحت تاثیر قرار می‌گیرم.

تفاوت گزارشگری و گویندگی از نظر شما چیست؟

خیلی متفاوت است. ببینید گویندگی مثل گزارشگری آرامش می‌خواهد ولی در کار گویندگی شما در مورد یک موضوع صحبت می‌کنید. آرامش خاصی دارید و می‌نشینید در استودیو و با شنونده ارتباط برقرار می‌کنید، بدون این که استرس آنچنانی پشت سر قضیه باشد. ممکن است یک سری اطلاعات از قبل داده شود یا خودم به عنوان گوینده آن اطلاعات را کسب کنم، اما در کار گزارش لحظه‌ای اتفاق می‌افتد. یک گل رد و بدل می‌شود یک حادثه اتفاق می‌افتد یک درگیری و برخورد اتفاق می‌افتد. چیزهای مختلفی که در مسابقات مختلف ورزشی احتمال وقوعش هست. بنابراین آنجا دیگر توانایی گزارشگر است که چگونه به شنونده القا کند و تفاوتش زیاد است و نمی‌شود قیاس کرد و به اعتقادم این دو مقوله کاملا جدا هستند.

به افرادی که می‌خواهند وارد کار گزارشگری شوند توصیه‌هایی دارید؟

خیلی‌ها هستند که به کار گزارشگری علاقه دارند، ولی به قول معروف آواز دهل از دور خوش است تا زمانی که در کار نیایند و با نوع کار آشنا نشوند نمی‌دانند چه اتفاقی می‌افتد ولی وقتی می‌آیند و در کار قرار می‌گیرند می‌بینند آن چیزی که تصورش را می‌کردند و ذهنیتی که به کار از بیرون داشتند خیلی تفاوت دارد. به نظر من یک گزارشگر باید کاملا اطلاعات دقیق داشته باشد و به موضوعی که می‌خواهد گزارش کند اشراف داشته باشد. بدون مطالعه پا به میدان گزارش نگذارد، هر نوع گزارشی فرقی نمی‌کند؛ حالا می‌خواهد گزارش ورزشی، اجتماعی، سیاسی یا اقتصادی باشد باید با یک سری اطلاعات کامل بیاید و از پیش این اطلاعات را کسب کند و بیاید در مورد موضوع صحبت کند. البته گزارشگر باید این توانایی را داشته باشد که فی‌البداهه حرف بزند ولی چقدر خوب است که گزارشگر با اطلاعات کامل بیاید. بنابراین می‌خواهم به کسانی که علاقه‌مند هستند بگویم که با مطالعه بیایند و با یک شناخت کامل وارد کار شوند. همین طوری وارد شدن به نظرم موفقیتی را به همراه نخواهد داشت.

مریم رضازاده