تغییرات گسترده در سیاست‌های آمریکا ممکن نیست

این مساله تا حدودی جای خوشحالی دارد. اتخاذ تصمیم‌های بزرگ با عجله ممکن است به بروز اشتباهی بزرگ منجر شود. کافی است به جان اف‌کندی و خلیج خوک‌ها فکر کنید. همین اواخر هم بوش با کنکاش در سیاست دوران زمامداری کلینتون در قبال کره‌شمالی بود که اقدام به تدوین استراتژی جدیدی کرد که در ادامه گامی مثبت از کار در آمد.

بررسی محتوای جعبه‌ای که به عنوان اولویت‌های سیاست خارجی آمریکا پیش‌روی اوباما قرار می‌گیرد به خوبی نشان می‌‌دهد حتی در موارد حیاتی هم او وقت زیادی برای تصمیم‌گیری دارد.

***

عراق: اوباما خواستار خروج نیروهای آمریکایی از عراق شده است اما این روندی است که پیش‌تر آغاز شده و تنها مساله‌ای که می‌ماند سرعت عقب‌نشینی واحدهای نظامی از این کشور، تعیین زمانی برای خروج کامل نیروها و تعداد نیروهایی است که پس از خروج یگان‌های نظامی آمریکا از عراق به عنوان مشاور در این کشور باقی خواهند بود.

هیچ سیاستمدار عراقی نمی‌تواند تا بعد از برگزاری انتخابات پاییز آینده این کشور در مورد این مسائل با قاطعیت صحبت کند.

افغانستان: اوباما دو گزارش تحقیقی پیش روی خود خواهد داشت که اولی توسط بوش تدوین شده و دیگری به دستور دیوید پترائوس، ریاست فرماندهی مرکزی آمریکا در خاورمیانه آماده شده و قرار است در ماه فوریه نسخه تکمیلی آن تقدیم کاخ‌سفید شود.

پیش از آن که گزارش پترائوس آماده شود اعزام نیروهای تازه‌نفس به افغانستان شروع شده است. تا قبل از سرکوب طالبان که حداقل یک سال و شاید هم بیشتر طول می‌کشد هر ایده‌ای برای مذاکره و رایزنی با آنها چیزی جز وعده‌ای توخالی و گول‌زننده نخواهد بود. در دنیای واقعیت هیچ راهی جز ادامه حمایت از دولت شکننده افغانستان وجود ندارد.

ارتش ایالات‌متحده مدتی است بر تلاش‌های خود برای آموزش و تجهیز ارتش پاکستان افزوده است و صندوق بین‌المللی پول (IMF)  وظیفه پیش‌ بردن اصلاحات اقتصادی در این کشور را به عهده گرفته است.

کره‌شمالی: تلاش‌های کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه ایالات‌متحده و کریستوفر هیل، مذاکره‌کننده ارشد واشنگتن در امور کره‌شمالی موجب دستیابی به توافقی راهبردی با این کشور شد. آنچه اکنون لازم است نه طرح و برنامه جدی که حرکت با حوصله جهت سرهم کردن اجزایی است که این توافق را عامل و اجرایی می‌کنند.

اسرائیل و فلسطینی‌ها: حل و فصل این مناقشه دیرینه یکی از دغدغه‌های همیشگی روسای‌جمهور آمریکا در نیم قرن اخیر بوده است. این در حالی است که اسرائیل برای مدت‌ها بعد از انتخابات پارلمانی فوریه آینده فاقد دولتی خواهد بود که اصولا بتواند گامی در جهت صلح بردارد. فلسطینی‌ها هم تا قبل از پایان اختلافات داخلی‌شان از کادر رهبری‌ که بتواند اقدامی برای اعاده صلح انجام دهد، محروم خواهند بود.

در ضمن اوباما ماه‌ها فرصت خواهد داشت تا خوب فکر کند که آیا واقعا لازم است ایالات‌متحده را باز هم درگیر گرداب مشکلات خاورمیانه کند یا نه؟

روسیه: دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور روسیه تهدید کرده موشک‌های تاکتیکی میان‌برد اسکندر را در کالنینگراد مستقر خواهد کرد، مگر آن که دولت جدید برنامه استقرار اجزای سامانه دفاع موشکی آمریکا در شرق اروپا را کنار بگذارد.

اگرچه اوباما چندان با استقرار این سامانه در اروپا موافق نیست اما در مواجهه با تهدیدهایی که متوجه ایالات‌متحده است هیچ رئیس‌جمهوری قادر نخواهد بود روند اجرای این طرح را متوقف کند و اروپایی‌ها نیز از او چنین انتظاری را خواهند داشت.

در همین ضمن هر چقدر مدودف بر سطح تهدیدات خود بیفزاید شانس احیای روابط با اقمار گذشته شوروی را از دست می‌دهد.

ونزوئلا: اگرچه هوگو چاوز، رئیس‌جمهور ونزوئلا از پاره‌ای طرح‌ها که توسط دولت جدید مطرح شده‌اند به وجد آمده اما ایالات‌متحده هیچ چیزی از ونزوئلا نمی‌خواهد و بعید است او هم در جهت احیای روابط با آمریکا گام بردارد. در چنین شرایطی دولت اوباما ترجیح خواهد داد تنظیم روابط ونزوئلای چاوز با سایر کشورهای آمریکای لاتین را به قدرت‌های منطقه واگذارد.

***

با این همه می‌توان گفت چند گزینه در  سیاست خارجی ایالات‌متحده وجود دارد که اوباما قطعا می‌تواند در آنها تغییراتی بزرگ ایجاد کند که دست بر قضا تعدادشان هم کم نیست.

گوانتانامو گزینه‌ای آشکار است. اوباما خواستار تعطیلی بازداشتگاه‌ نظامی آمریکا در خلیج گوانتاناموی کوبا شده است. قطعا این اقدام می‌تواند نمادی منفرد اما تاثیرگذاری از عزم دولت جدید برای آغاز دوره‌ای نوین در حوزه‌ سیاست خارجی باشد.

با این حال اوباما در این مورد هم با مشکلاتی مواجه خواهد شد. دولت بوش طی سال‌های گذشته در حال کاستن از تعداد زندانیان گوانتانامو البته بدون جلب توجه رسانه‌ها بوده است و به همین دلیل بخش قابل توجهی از زندانیانی که اکنون در گوانتانامو نگاهداری می‌شوند سرسپردگان القاعده هستند. اگر گوانتانامو تعطیل شود با این هواداران پر و پاقرص القاعده چه باید کرد؟

منبع: نیوزویک