ورزشکاران خسته‌، مسابقات سرد

از زمانی که لیگ دوومیدانی باشگاهی حیات خود را آغاز کرد، مسابقات قهرمانی کشوری رنگ باخت. ابداع این لیگ در دوومیدانی را می‌توان به نوعی دنباله‌روی از برگزاری مسابقات لیگ باشگاهی در رشته‌های دیگر ورزشی به حساب آورد. ضمن این‌که برخی مسوولان دوومیدانی در فدراسیون کنونی و فدراسیون قبلی گفته بودند لیگ طلایی فدراسیون بین‌المللی دوومیدانی الگوی ما بوده است که البته این کجا  و آن کجا!

لیگ دوومیدانی باشگاهی ایران بر این مبنا برنامه‌ریزی شده بود که هر مرحله‌اش در یک استان برگزار شود. در نخستین دوره‌هایش شهرهایی چون مشهد، ساری، اصفهان و شیراز میزبان می‌شدند؛ اما حالا فقط تهران میزبان است و عجیب این‌که این مسابقات باشگاهی هنوز عنوان لیگ را یدک می‌کشد.

در لیگ چند مرحله‌ای فدراسیون بین‌المللی دوومیدانی قهرمانان بر مبنای رکورد و موقعیت جهانی خود رقابت می‌کنند و مسابقات در مدت زمان معینی در چند رشته خاص برگزار می‌شود تا زمان زیادی نبرد و امکان پخش مستقیم تلویزیونی و حضور انبوه تماشاگران در ورزشگاه  فراهم آید. از این قرار می‌بینیم مراحل مختلف این لیگ که در شهرهای اروپایی برگزار می‌شود، ده‌ها هزار تماشاگر دارد. در حالی که لیگ ما صدها نفر را هم جذب نمی‌کند. اصرار برای برگزاری لیگ در تهران، به این علت است که متاسفانه پیست‌های تارتان شهرستان‌ها که هر کدام با صرف صدها میلیون تومان احداث شده‌اند، از رده خارج و وضعیت غم‌انگیزی دارند. هر سال شاهدیم که فدراسیون دوومیدانی دربه‌در به دنبال باشگاه‌ها یا بهتر بگوییم جاهایی است که تیم دوومیدانی تشکیل دهند و در لیگ حضور یابند، اما تیم‌های دوومیدانی باشگاه‌ها ثبات ندارند و معلوم نیست یک باشگاه تا چند سال تمایل به داشتن تیم دوومیدانی دارد. پس اساسا در جایی به نام باشگاه، دوومیدانی‌کاران پرورش نمی‌یابند.

زمانی تیم دوومیدانی پاس آمد و قهرمان لیگ شد، ولی بعد از آن مدیریت باشگاه خیلی راحت این تیم را منحل کرد و رفت سراغ فوتبال خودش. حالا هم در لیگ بجز باشگاه‌های نفت و ذوب‌آهن، بقیه اشتیاق پایداری برای تشکیل تیم دوومیدانی ندارند، هر چند که در هر دوره لیگ تیم‌‌هایی می‌آیند و البته تعدادی‌ از آنها هم بعد می‌روند.

رقابت بین دو تیم، بقیه زنگ تفریح

لیگ دوومیدانی باشگاه‌های ایران با وجود نارسایی‌ها و ضعف‌های بسیار خود هر سال برگزار می‌شود، اما افسوس که تجربه‌های ناموفق تکرار می‌شود و معلوم نیست لیگ سرانجام به چه راهی خواهد رفت و چگونه سروسامان خواهد گرفت. دکتر محمدرضا آشتیانی، رئیس کمیته پزشکی فدراسیون دوومیدانی ــ  که سرپرست تیم دوومیدانی نفت است ــ  می‌گوید: با این‌که تیم ما قهرمان لیگ شده از آینده این تیم نامطمئن هستیم.

امروز مسوولان شرکت نفت از تیم دوومیدانی حمایت می‌کنند، اما شاید فردا اساسا نخواهند باشگاه تیم دوومیدانی داشته باشد. مشکل دیگر لیگ، به متولی آن برمی‌گردد. در دوومیدانی هم مثل رشته‌های دیگر باید سازمان لیگ داشته باشیم و این سازمان برگزار کننده لیگ باشد نه فدراسیون، وظیفه فدراسیون چیز دیگری است. اگر سازمان لیگ شکل بگیرد، نحوه برگزاری مسابقات و حضور تیم‌ها بهتر و پررنگ‌تر می‌شود.

نکته بسیار مهم درباره لیگ دوومیدانی که ضعف بزرگ آن نیز محسوب می‌شود، اختلاف سطح دو تیم ذوب‌آهن و نفت با دیگر تیم‌هاست. تقریبا تمام دوومیدانی‌کاران نامدار بویژه ملی‌پوشان دراین دو تیم تقسیم شده‌اند و به بقیه سهمی نمی‌رسد. علتش این است که باشگاه‌های نفت و ذوب‌آهن بودجه نسبتا خوبی را به دوومیدانی اختصاص داده‌اند و می‌توانند قرارداد‌های خوبی با دوومیدانی‌کاران امضا کنند. بقیه تیم‌ها یا پولی ندارند به ورزشکاران خود بدهند یا این‌که بضاعت آنها آن‌قدر کم است که تنها پول مختصری به ورزشکاران خود می‌‌دهند که شاید تنها برای خورد و خوراک چند روزشان و هزینه رفت و آمدشان کفایت کند.

در آ‌خرین مرحله لیگ امسال، این مساله کاملا مشهود بود. تیم نفت تهران با 205 امتیاز قهرمان شد و تیم ذوب آهن با 204 امتیاز به مقام دوم رسید. اما تیم سوم، پیام بوشهر فقط 100 امتیاز کسب کرد. ضعف دیگر لیگ دوومیدانی در این دوره و دوره‌های قبلی این بوده که مسوولان فدراسیون دوومیدانی اصرار دارند لیگ باشگاهی را در همه رشته‌ها برگزار کنند، حتی اگر در دو مرحله باشد. این شیوه درست برخلاف شیوه برگزاری لیگ طلایی در اروپاست. وقتی مسابقات طولانی و خسته‌کننده و در اکثر رشته‌ها باشد هم ورزشکاران خسته و سرد می‌شوند و هم علاقه‌مندان رغبتی برای رفتن به ورزشگاه پیدا نمی‌کنند.

دوندگان خسته، رکوردهای پایین

لیگ دوومیدانی امسال خسته‌کننده و فرسایشی‌تر از لیگ سال‌های قبل بود. مصادف شدن لیگ با بازی‌های المپیک پکن، برگزاری المپیاد ورزشی ایرانیان و ماه مبارک رمضان، لیگ را با وقفه طولانی مواجه کرد. اما از آنجا که قرار بود همه مراحل لیگ برگزار شود، آخرین مرحله آن در آبان‌ماه برگزار شد که طبیعی است پس از یک وقفه طولانی دوندگان با روحیه و انگیزه مسابقه نمی‌‌دهند، بویژه آن که مسابقات در زمانی خارج از فصل مسابقات پیست انجام شود.

پنجمین مرحله لیگ با حضور 226 دونده از 23 تیم در ورزشگاه شهید شیرودی تهران برگزار شد که البته همان طور که پیش از این گفتیم، رقابت فقط میان 2 تیم نفت و ذوب آهن بود و عدد 23 حکایت از حضور 23 تیم به معنی واقعی ندارد.

در این مرحله از لیگ سطح حد نصاب‌ها پایین بود و فقط یک رکورد لیگ در ماده پیاده‌روی شکسته شد. محمود شوقیان از قهرمانان سابق دوومیدانی، سطح لیگ امسال بویژه مرحله آخر آن را بسیار پایین و فدراسیون دوومیدانی را عامل اصلی ضعف لیگ خواند. مهری رنجبر کارشناس دوومیدانی، اعتقاد دارد لیگ امسال در مقایسه با لیگ سال‌های گذشته ضعیف‌تر بود. او علتش را وقفه‌های مقطعی در برگزاری لیگ امسال دانست و در عین حال گفت لیگ دوومیدانی نقص‌ها و اشکالات زیادی دارد و ضروری است برای سال‌های آینده‌ سازمان لیگ دوومیدانی تشکیل شود.

صادق داداشی دبیر فدراسیون دوومیدانی نیز اعتقاد دارد لیگ دوومیدانی امسال ضعف‌هایی داشت و سطح آن بالا نبود. داداشی گفت: ما قبول داریم که لیگ ما در حد و اندازه خوبی برگزار نشد. علتش هم این است که امسال درگیر المپیک بودیم و بیشتر انرژی فدراسیون صرف آماده‌سازی افراد بخصوصی شد و همین به لیگ لطمه زد.

وقتی از داداشی پرسیدیم در لیگ امسال فقط دو تیم حضور پویا و رقابتی داشتند، چرا بقیه تیم‌ها خیلی ضعیف بودند، گفت: بهتر است این سوال را از مسوولان سازمان تربیت بدنی بپرسید. ما مشکل نداشتن حامی مالی داریم. بعضی از حامیان می‌خواهند با پرداخت 50 میلیون تومان اختیارات زیادی در یک تیم به دست آورند.

باشگاه‌ها اساسا روی دوومیدانی سرمایه‌گذاری نمی‌کنند و تیم‌ها را با هزار زحمت به لیگ می‌آوریم. باشگاه‌هایی که دولتی هستند پول کلانی را به فوتبال اختصاص می‌دهند اما راضی نیستند درصد پایینی از این پول را برای دوومیدانی خرج کنند.

داداشی در این بخش از صحبت خود به باشگاه سایپا  اشاره کرد. حمید سجادی، رئیس این باشگاه از قهرمانان نامدار دوومیدانی بوده که هنوز در 3 ماده رکورددار ایران است. وقتی گفتیم باشگاه سایپا که این همه پول برای فوتبال هزینه می‌کند، 200 تا 300 میلیون تومان نیز برای تشکیل تیم دوومیدانی کنار بگذارد، سجادی از ما دلخور شد که چرا چنین حرفی زدیم.

تنها لیگ باشگاهی در جهان!

لیگ دوومیدانی باشگاه‌های ایران، در نوع خود لیگی خاص است که نمونه‌اش را جای دیگری از جهان نمی‌توان دید. صادق داداشی نیز این را تایید کرد و گفت: بله، در کشورهای دیگر باشگاه‌ها لیگ دوومیدانی ندارند. ما نیز از سر اجبار چنین لیگی را برگزار می‌کنیم. کار فدراسیون دوومیدانی، فعالیت در عرصه قهرمانی و قهرمان‌پروری است، اما برای این که جریان دوومیدانی در کشور پویا شود و شهرستان‌های مختلف امکان حضور در مسابقات را چند بار در سال داشته باشند، از چند سال پیش، لیگ را راه‌اندازی کرده‌ایم. به اعتقاد من، اگر سازمان لیگ تشکیل شود، باری از دوش فدراسیون برداشته می‌شود. برنامه ما این است که از سال آینده، این سازمان را تشکیل دهیم، اما مقدمه تشکیل آن، پیدا کردن حامیان مالی است. تا تیم‌ها حامی حالی نداشته باشند، قادر به شرکت در رقابت‌های لیگ نخواهند بود و در آن صورت، تشکیل سازمان لیگ مثل آب در هاون کوبیدن است.

لیگ دوومیدانی در ایستگاه صفر

برخی کارشناسان دوومیدانی اعتقاد دارند لیگ دوومیدانی ایران، نتایج مثبت و خوبی نداشته و پس از چند دوره برگزاری، هنوز در همان جای اول در جا می‌زند و نیازمند تحول است. کیهانی، کارشناس این رشته می‌گوید: اگر به برگزاری چندین ساله لیگ نگاهی بیندازیم، بخوبی می‌فهمیم که این لیگ، حرکت موثری به جلو نداشته و همچنان در همان ایستگاه صفر مانده است. نحوه برگزاری مسابقات لیگ نیز به شیوه‌های منسوخ قدیمی است. چنین لیگی برای ورزشکاران، جذابیت زیادی ندارد و تماشاگران هم رغبتی نمی‌کنند که به تماشای آن بروند.

چرا در لیگ تقریبا همه سرمایه‌های دوومیدانی ایران شرکت می‌کنند؟ پاسخ روشن است. لیگ تنها فرصت برای آنهاست که خود را نشان دهند و به رقابت بپردازند. در گذشته، این فرصت را مسابقات قهرمانی کشور فراروی آنها قرار می‌داد. اما از این مهم‌تر برای ورزشکاران، پولی است که باشگاه‌ها بابت شرکت در لیگ به آنها می‌پردازند. باشگاه‌های نفت و ذوب‌آهن، قراردادهای بهتری را با دوومیدانی‌کاران می‌بندند. بر این اساس، تقریبا همه نامداران و چهره‌های مطرح جذب این 2 باشگاه می‌شوند، اما حتی در این 2 باشگاه نیز آینده قهرمانان دوومیدانی نامطمئن است.

جهانگیر چراتی