نگاهی به آیین‌ها و مراسم اهالی استان فارس در ماه رمضان‌

روزه گرفتن در سرزمین حافظ‌

شیراز - زهرا شاهسوند، خبرنگار جام‌جم: در سراسر ایران با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، مردم می‌کوشند تا با انجام دادن کار‌های مختلف خود را برای یک ماه روزه‌داری آماده کنند، اما این آمادگی در جا‌های مختلف بنا به آداب و رسوم هر دیار متفاوت است. اهالی استان فارس هم از گذشته‌های خیلی دور آداب و سنن خاصی در این ماه داشته‌اند.
کد خبر: ۲۰۳۲۰۰

تهیه ترشیجات‌

در استان فارس با فرا رسیدن ماه رمضان مردم خانه تکانی می‌کنند و گرد و غبار از در و دیوار و مساجد می‌گیرند و بعد  با خانه تکانی دل، به استقبال ماه رمضان می‌روند.

 در شیراز یکی دو ماه مانده به ماه رمضان زنان خانه‌دار شروع به تهیه عرقیات، ادویه‌جات و ترشیجات گوناگون می‌کنند.

کلوک اندازون‌

 یکی از رسوم دیرینه مردم فارس بالاخص شیرازی‌ها رسم کلوک اندازون است که مردم در آخرین جمعه ماه شعبان با خانواده و فامیل به باغ و دشتستان‌ها می‌روند و آنچه میل دارند، می‌خورند و به تفریح و شادی می‌پردازند.

دکتر صداقت کیش، محقق و تاریخ‌شناس در مورد این رسم می‌گوید: « کلوک یک ظرف روغنی گرد و شبیه خمره است. در حقیقت در این مراسم ‌  بر اساس باور عمومی  مردم شکم‌های‌شان را پر می‌کنند تا شبیه کلوک باشد.»

دیدن ماه‌

 در رویت هلال ماه و اعلام ماه مبارک رمضان روش‌های متفاوتی در فارس وجود داشته است. نعمتی، کارشناس و محقق فرهنگ فارس در این زمینه به خبرنگار ما می‌گوید: «دیدن هلال ماه در ماه رمضان به این صورت بوده است که 4 نفر از عالمان و افراد با ایمان که موذن هم بودند، پس از رویت هلال ماه به مسجد می‌رفتند و یک نفر از آنان نیز بالای پشت بام رفته و مردم را از رویت هلال ماه خبردار می‌کرد. در استهبان نیز رویت هلال ماه با شلیک چند گلوله، به مردم اعلام می‌شد. مردم جهرم نیز برای رویت آن به بالای البرز کوه می‌رفتند. در کازرون نیز مردم با دیدن هلال ماه 3 صلوات می‌فرستادند. امروزه هم در بیشتر نقاط فارس مردم با حضور در مساجد به دعا و نیایش می‌پردازند.»

اما در گذشته به گفته نعمتی، محقق و پژوهشگر فرهنگ فارس «هر کسی ته دانگ صدایی داشت یا حتی اگر صدایش زیبا هم نبود، اما رسا بود به  پشت بام می‌رفت و حدود 10 دقیقه، نیم ساعت و یا یک ساعت با صدای بلند شروع به دعا و مناجات خواندن می‌کرد.» این پژوهشگر با ذوق اضافه می‌کند: در کنار این مناجات‌ها شعرهای زیبایی از عرفا نیز گوش هر شنونده‌ای را نوازش می‌کرد. او می‌گوید: رفتن به پشت بام‌ها علاوه بر مناجات و راز و نیاز بهانه خوبی بود تا مردم از نزدیک یکدیگر را ببینند. جویای احوال همدیگر شوند به گونه‌ای که شرایطی نیز برای ایجاد جو معنوی و مذهبی بین مردم به وجود می‌آمد.

باز کردن افطار

 از دیگر رسوم زیبا و جالب مردم دیار فارس باز کردن افطار با خرما و عرق‌های نسترن، بیدمشک و گلاب است که البته بر سر سفره شیرازی‌ها عرق گاوزبان بیشتر به چشم می‌خورد.

افطاری دادن و دور هم جمع شدن از رسوم بسیار متداول در فارس است. در تمامی ‌شهرستان‌های استان فارس غذاهای متفاوت و گوناگون در ماه مبارک رمضان تهیه می‌شود، اما آنچه  خاص این دیار و شهر شیراز است و زیبایی دوچندانی به سفره‌ها می‌دهد عبارتند از: رنگینک، کله پاچه، کوفته هلو، آش کشک، حلیم بادمجان. شنیدن و توصیف غذاهای سنتی از زبان دکتر ابوالقاسم فقیری، نویسنده و پژوهشگر فرهنگ عامه در فارس خالی از لطف نیست. او می‌گوید: «یکی از غذاهای اصلی و خاص شیراز شامی ‌و کوفته هلو است که توسط زنان شیرازی با سلیقه‌ای خاص درست می‌شود.»

وی اضافه می‌کند: «کوفته هلو درشت‌تر از کوفته قلقلی و کوچکتر از کوفته سبزی  است و شامی‌ که چیزی شبیه کتلت فعلی است و نیز یخنی نخود که آن را می‌کوفتند و به صورت گل در آورده و آن را در تابه سرخ می‌کردند غذای خوش خوراک در قدیم بود که به دلیل قابلیت نگهداری، آن نیز از دیگر غذاهای سنتی در این ماه بوده است.»

 وی در ادامه به نان‌های معروف از جمله نان شیرینی یا به اصطلاح عامیانه مردم شیراز نون چویی (که با چای گرم خورده می‌شود) نان یوخه و نان کوتک اشاره می‌کند و می‌گوید: «در ایام ماه رمضان آشی‌ها به جای آش سبزی و فرنی ترحلوا درست می‌کنند. ترحلوا نیز از غذاهای سنتی شیرازی است و فقط در شیراز درست می‌شود و در جای دیگر کشور درست نشده است. حال اگرچه برخی از این رسوم امروز کم رنگ شده‌اند، اما برخی دیگر هنوز با گذشت زمان به قوت خود پا برجاست.»

جمعه الوداعی

در این رسم که در آخرین جمعه از ماه مبارک رمضان برگزار می‌شد، زنان شیرازی به مسجد جامع عتیق می‌روند. جا نماز پهن می‌کنند و شروع به خواندن نماز، دعا و مناجات می‌کنند. پس از انجام این مراسم زنان شیرازی به مسجد فتح می‌روند و برای برآورده شدن حاجاتشان شمع روشن کرده و دعا می‌خوانند. هر سال نیز یک روز پس از عید فطر زنان صغاد آباده فارس آش بدرقه رمضان می‌پزند و بین تمام خانه‌ها تقسیم می‌کنند و اعتقاد دارند هر کس از این آش بخورد تا سال آینده بیمار نخواهد شد. به این ترتیب اهالی فارس ماه رمضان را تا پایان سال آینده بدرقه می‌کنند.

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها