این اولین ملاقات دو رئیسجمهور پس از ارائه طرح ۲۸ مادهای ترامپ به منظور پایان درگیریها در اوکراین بود. طرحی که زلنسکی و متحدان اروپایی او ازجمله امانوئل مکرون، فردریش مرتس و کییر استرامر بهشدت با کلیات آن مخالفت کردند و طرح مزبور را کاملا روسی نامیدند که بدون در نظر گرفتن منافع اوکراین تمامی خواستههای کرملین را برآورده میکند. پس از آن بود که فرستادگان اوکراین با استیو ویتکاف و جرد کوشنر نمایندگان کاخسفید در دیدارهای چندباره و فشرده درخصوص تعدیل و تغییر برخی بندهای طرح ترامپ به گفتوگو و رایزنی پرداختند تا شاید بتوانند از منظر آنان طرحی معقولتر در راستای منافع اوکراین و اتحادیه اروپا تنظیم کنند. محصول این شرایط ارائه طرح ۲۰ مادهای بود که کییف کمتر از یک هفته پیش بهعنوان راهحل پیشنهادی برای اتمام جنگ در این کشور در اختیار طرفهای مختلف درگیری قرار داد؛ برنامهای که از همان ساعات اولیه مشخص بود این طرح نه برای صلح که برای ادامه درگیریها نوشته شده است.
دیداری پر هیاهو برای هیچ
پس از ارائه این طرح بود که زلنسکی تمام چشم امید خود را به واشنگتن دوخت تا شاید ترامپ تحت تأثیر مارکربیو، وزیرخارجه خود و برخی سران اروپایی طرف روسی را برای پذیرش بندهای این طرح تحت فشار قرار دهد. از سوی دیگر خوشبینیهای سران کییف با اظهارات دونالد ترامپ خیلی زود رنگ باخت. زلنسکی در زمان ارائه این طرح ۲۰ مادهای سعی داشت این نکته را منتقل کند که طرح وی حمایت نمایندگان آمریکا را در اختیار دارد اما رئیسجمهور آمریکا در اظهارنظری در این خصوص گفت: تا زمانی که من تأیید نکنم اوکراین هیچ چیزی در اختیار ندارد. از همینرو سفر زلنسکی به آمریکا برای جلب حمایتهای ساکن کاخسفید بسیار مهم و حیاتی بود. دیداری که از همان ابتدا مشخص بود با اختلافات عمیقی برسر چند بند اصلی طرح زلنسکی آغاز خواهد شد. از آن جمله درخواست تضمینهای امنیتی مشابه بند ۵ ناتو که بارها از سوی زلنسکی مطرح شده و اینبار هم ترامپ در نشست کوتاه پیش از شروع دیدار به صراحت مطرح کرد آمریکا هیچگونه تعهد امنیتی و نظامی در قبال اوکراین برعهده نخواهد گرفت. هرچند در ادامه رئیسجمهور آمریکا از ارائه تضمینهای امنیتی نسبت به اوکراین خبر داد اما مسئولیت این امر را برعهده کشورهای اروپایی گذاشت. این دقیقا همان نقطهای بود که زلنسکی از آن فراری بود؛ عدم ارائه تضمینهای امنیتی از سوی ایالات متحده به منزله تنها گذاشتن اوکراین در مقابل پوتین است. از دیگر نقاط اختلافی که منجر شد رسانههای جهان خروجی دیدار دو رئیسجمهور را «هیچ» بدانند موضوع واگذاری ارضی از سوی اوکراین است. ترامپ در طرح ۲۸ مادهای خود عنوان کرده بود در مناطق خرسون و زاپروژیا خط مرزی میان دو کشور منطبق با خطوط فعلی درگیریها خواهد بود این به آن معناست که بالغ بر ۷۵درصد از این دو استان در اختیار روسها قرار خواهد گرفت. استان لوهانسگ به صوت کامل به روسها منتقل خواهد شد، شبهجزیره کریمه هم که از سال ۲۰۱۴ به دست روسها اداره میشود بهصورت رسمی جزوی از خاک روسیه شناخته میشود اما تمام اختلافات بر سر ۲۵درصد از استان دونتسک است. طبق طرح ترامپ اوکراین باید باقیمانده این مناطق را بهصورت کامل تخلیه کند و اداره آن را به روسها بسپارد. طرف اوکراینی این اقدام را غیرممکن و غیرشرافتمندانه دانسته و در ابتدا بیان داشت به هیچ عنوان حاضر به واگذاری ارضی نخواهد بود. از سوی دیگر ولادیمیر پوتین درست پیش از دیدار ترامپ ــ زلنسکی بیان داشت که این مناطق را یا از راه دیپلماسی در اختیار خواهد گرفت یا از طریق اقدامات نظامی به هر طریقی مناطق دونتسک را به نقشه خود الحاق خواهد کرد. این درحالی است که ترامپ پس از چند دور مذاکره با رئیسجمهور روسیه بهخصوص دیدار آنها در آنکوریچ آلاسکا، کاملا متقاعد شده که براساس شرایط میدانی اوکراینیها توان مقابله با نیروی نظامی روسیه در این مناطق را ندارند و از سوی دیگر پوتین در انجام این امر کاملا مصمم است. از منظر ترامپ هرگونه مخالفت با این امر جز فرسایشی شدن جنگ و بالارفتن میزان تلفات آوردهای ندارد. نقطه سومی که بهعنوان اختلاف در میان واشنگتن و کییف خود نمایی میکند موضوع اداره نیروگاه هستهای زاپروژیا بهعنوان بزرگترین نیروگاه هستهای اروپاست. در طرح ترامپ اداره و مالکیت این نیروگاه بهصورت سه سهم مساوی ۳۳درصدی میان سه کشور تقسیم شده بود و برق تولیدی بهصورت مساوی میان روسیه و اوکراین با مدیریت ایالاتمتحده تقسیم میشد اما یکی از نکات مهم اختلافی طرف اوکراینی و آمریکایی برسر همین موضوع است. در طرح ۲۰ مادهای زلنسکی مالکیت این نیروگاه بهصورت مساوی میان اوکراین و آمریکا تقسیم شده و هیچ سهمی برای طرف روسی در نظر گرفته نشده است.
پس از پایان دیدار نزدیک به سه ساعته ترامپ و زلنسکی در فلوریدا آن چیزی که در مصاحبه مطبوعاتی دو طرف به وضوح مشخص بود عدم دسترسی به یک ایده مشترک در خصوص نقاط اختلافی است. آمریکا هیچ تضمین امنیتی را برای اوکراین در آینده تقبل نکرد. آینده نیروگاه هستهای که در حال حاضر در اختیار روسهاست همچنان در هالهای از ابهام قرار دارد و موضع مهم و اساسی واگذری ارضی حل نشدهترین موضوع میان دوسوی آتلانتیک است.
اقامتگاه پوتین، هدف تهاجم پهپادهای اوکراینی
لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه شب گذشته طی اظهاراتی گفت: کییف در شب منتهی به ۲۹ دسامبر، حملهای پهپادی علیه اقامتگاه دولتی رئیسجمهور روسیه در منطقهٔ نووگورود انجام داد. وی افزود: روسیه در پرتو «چرخش نهایی رژیم کییف به سیاست تروریسم دولتی»، موضع خود در مذاکرات را بازنگری خواهد کرد. لاوروف در ادامه بیان کرد: اهداف و زمانبندی حملهٔ تلافیجویانهٔ روسیه در پی حمله به اقامتگاه دولتی پوتین تعیین شده است. زلنسکی نیز در واکنش به این اظهارات گفت: روسیه در حال آمادهسازی زمینه برای حمله به ساختمانهای دولتی اوکراین در کییف است. زلنسکی همچنین هرگونه حمله مستقیم اوکراین به اقامتگاه پوتین را رد کرد و گفت: «اینها دروغ است.»
آمریکا در شوک و خشم
در همین راستا کاخ کرملین از تماس تلفنی رؤسای جمهور روسیه و آمریکا خبر داد و اعلام کرد که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از حمله پهپادی اوکراین به اقامتگاه ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه شوکه شده است.یوری اوشاکوف دستیار رئیسجمهور روسیه افزود: دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا در تماس با ولادیمیر پوتین از شنیدن این خبر شوکه شد؛ او به معنای واقعی خشمگین شد و گفت که نمیتواند چنین اقدامات دیوانهواری را تصور کند.به گفته وی، پوتین در این تماس تلفنی به ترامپ گفت که موضع روسیه در مذاکرات برای حل مناقشه اوکراین به دلیل این اقدام مبتنی بر تروریسم دولتی کییف بار دیگر بررسی خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: موضع روسیه به طور طبیعی در مورد تعدادی از توافقات حاصل شده در مرحله قبلی و راهحلهای جدید، باری دیگر بررسی خواهد شد.
اوشاکوف گفت که انتظار دارد آمریکاییها با درک وضعیت به این موضوع نگاه کنند چرا که با توجه به اقدام تروریستی در حمله به اقامتگاه پوتین، طرف روسی نمیتواند به گونه دیگری عمل کند.