از آفتاب نترسید

در اینجا به زبان ساده اما علمی توضیح می‌دهیم که چرا پرتوهای خورشید خطرناک‌تر از آن چیزی هستند که به چشم می‌آیند و چرا استفاده صحیح و مداوم از ضدآفتاب می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات پوستی و حتی سرطان جلوگیری کند. 
نور خورشید، علاوه بر روشنایی که به زندگی ما می‌بخشد، حاوی پرتوهای فرابنفش (UV) نیز هست. این پرتوها سه نوع دارند UVA، UVB و UVC. پرتوهای UVC عمدتا توسط جو زمین جذب می‌شوند و به سطح زمین نمی‌رسند اما پرتوهای UVA و UVBبه پوست ما می‌رسند و همین دو، عامل اصلی بسیاری از آسیب‌های پوستی هستند. 
   
پرتوهایUV‌‌؛ دشمن پوست
پرتوهای UVA با طول موج بلندتر، به لایه‌های عمقی‌تر پوست نفوذ می‌کنند. این پرتوها بدون آن‌که در کوتاه‌مدت باعث سوختگی شوند، با اثرگذاری تدریجی باعث تخریب فیبرهای کلاژن و الاستین می‌شوند‌‌؛ یعنی همان اجزایی که مسئول استحکام و خاصیت ارتجاعی پوست هستند. نتیجه آن در درازمدت، پیری زودرس پوست، افزایش چین و چروک، شل‌شدگی پوست و بروز لک‌های تیره است. افزون بر این، پرتوهای UVA نقش مهمی در افزایش خطر سرطان‌های پوست دارند، زیرا می‌توانند به DNA سلول‌های پوستی آسیب وارد کنند. 
از طرف دیگر، پرتوهای UVB عمدتا در لایه‌های سطحی پوست اثر می‌گذارند و عامل اصلی ایجاد آفتاب‌سوختگی محسوب می‌شوند. قرمزی، سوزش و گاهی تاول‌هایی که بعد از قرار گرفتن طولانی‌مدت در آفتاب تجربه می‌کنیم ناشی از این پرتوهاست اما خطر UVB به این علائم محدود نمی‌شود. این پرتوها می‌توانند باعث تغییرات ژنتیکی در سلول‌های پوست شوند و به‌مرور زمان امکان بروز سرطان پوست را بالا ببرند. 
نکته مهم اینجاست که شدت تابش پرتوهای UV در فصل تابستان به بیشترین حد خود می‌رسد. ساعات میانی روز (بین ۱۰ تا ۱۶) بیشترین میزان پرتوهای مضر را به پوست می‌رسانند. البته باور نادرستی وجود دارد که در روزهای ابری نیازی به ضدآفتاب نیست، در حالی که حدود ۸۰درصد از پرتوهای  UVAمی‌توانند از ابرها عبور کرده و به پوست برسند. علاوه بر این، نور بازتابی از سطوحی مانند آب، شن، آسفالت و حتی برف، میزان تابش UV به پوست را بیشتر می‌کند. 
   
محافظت از پوست در برابر آفتاب    
با توجه به این موارد، استفاده صحیح از ضدآفتاب یک اقدام حیاتی برای پیشگیری از آسیب‌های پوستی و کاهش خطر سرطان پوست است. متأسفانه سرطان پوست، یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌ها در سراسر جهان است که البته بسیاری از این موارد می‌توانند با محافظت مناسب از پوست پیشگیری شوند. 
ضدآفتاب‌ها با ترکیباتی خاص، این امکان را فراهم می‌کنند که پرتوهای UV را جذب یا بازتاب دهند و از نفوذ آنها به پوست جلوگیری کنند. میزان کارایی ضدآفتاب با عددی به نامSPF)Sun Protection Factor) مشخص می‌شود. این عدد بیان می‌کند که ضدآفتاب تا چه حد از پوست در برابر پرتوهای UVB محافظت می‌کند. به طور کلی برای استفاده روزانه در فصل گرم،توصیه می‌شود ازضدآفتاب با SPFحداقل ۳۰استفاده کنید.البته بهتر است ضدآفتاب دارای برچسب Broad Spectrum  باشد تا هم از UVA و هم از UVB محافظت کند. 
نحوه استفاده از ضدآفتاب هم بسیار مهم است. باید حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه پیش از قرار گرفتن در معرض آفتاب آن را به پوست بزنید تا فرصت جذب کامل فراهم شود. البته میزان مصرف نیز اهمیت دارد؛ معمولا برای پوشش مناسب صورت و گردن، حدود یک بند انگشت کامل ضدآفتاب لازم است. همچنین باید توجه داشت که اثر ضدآفتاب دائمی نیست‌‌؛ بنابراین هر دو ساعت یک‌بار باید تجدید شود، به‌ویژه پس از تعریق شدید، شنا یا خشک کردن پوست با حوله. 
علاوه بر این نباید فراموش کرد که بخش‌هایی از بدن مانند گوش‌ها، پشت گردن، پشت دست‌ها و لب‌ها هم در معرض آفتاب قرار دارند و باید با ضدآفتاب محافظت شوند. نکته قابل تأمل دیگر این است که استفاده از ضدآفتاب فقط برای بزرگسالان نیست و کودکان نیز باید از سن مناسب به استفاده از ضدآفتاب عادت داده شوند تا پوست حساس آنها در برابر آسیب‌های بلندمدت محافظت شود. 
گاهی این تصور وجود دارد که افراد با پوست تیره‌تر نیازی به ضدآفتاب ندارند که نادرست است. اگرچه ملانین بیشتری در پوست تیره وجود دارد و می‌تواند تا حدودی از آسیب‌های UV بکاهد اما همچنان خطر ابتلا به سرطان پوست و پیری ناشی از نور خورشید برای این افراد هم وجود دارد. در نتیجه ضدآفتاب برای تمام انواع پوست‌ها ضروری است. 
بنابراین استفاده روزانه و صحیح از ضدآفتاب، یک سرمایه‌گذاری برای سلامت آینده پوست شماست.